Qadimgi mesopotamiya (shumer, akkad, ossuriya, bobil) madaniyati

QADIMGI MESOPOTAMIYA (SHUMER, AKKAD, OSSURIYA, BOBIL) MADANIYATI
Reja:
1.Qadimgi Mesopotamiyada maktab va kutubxonalar faoliyati.
2.Qadimgi Mesopotamiyada sо‘z jangi va yozuv, din, ilmiy bilimlar rivoji.
3.Misr madaniyatining о‘ziga xos xususiyatlari
4. Qadimgi Misr dini, til, yozuv ta’lim tizimi va adabiyot.
5. Tasviriy san’at va me’morchilik.


Maktablar. Qadimgi Shumer va keyingi Bobil maktablarida asosan davlat va ibodatxonalar uchun kotiblar tayyorlangan. Maktablar ta'lim va madaniyat o`chog`i bo’lgan. Maktabda asosan shumer tili va adabiyoti o’qitilgan. Yuqori sinf o’quvchilari kelajakda tor mutaxassislashuvga qarab grammatika astronomiya va matematikadan bilim olganlar. O’zini fanga bag`ishlamoqchi bo’lgan o’quvchi bo’lsa huquq, astronomiya, tibbiyot va matematikani o’rgangan. Maktabda jismoniy jazo keng qo’llanilgan. Mesopotamiya maktablari o’quvchilarining sinf xonasida fanlarni o’rganish uchun loy taxtachalarda yozgan mashq matnlari bizgacha yetib kelgan.
Kutubxona. Bobil va Osuriya madaniyatining eng muhim yutuqlaridan biri kutubxonalar edi. Er. avv. II ming yillikdan boshlab Ur, Nippur shaharlarida adabiy va ilmiy matnlardan iborat ilk kutubxonalar paydo bo’ladi.
Qadimgi Sharqning eng mashhur kutubxonasi Ashshurbanipalning (er.avv.669-635 yillar hukmronlik qilgan) Nineviya shahrida to’plangan 30.000 taxtachadan iborat kutubxonasi bo’lgan.
Loy taxtachalarga podsho annallari, muhim tarixiy voqealar xronikasi, qonunlar to’plami, adabiy asarlar va ilmiy matnlar yozilgan. Ashshurbanipal kutubxonasining alohida ilmiy qimmati shundaki, bu kutubxonada dunyoda birinchi marta kitoblar tizimli to’plangan va ma'lum tartibda joylashtirilgan. Ko’pgina kitoblar bir necha nusxada mavjud. Katta matnlar bir xil hajmdagi loy taxtachalarda bayon qilingan. Shunday matnlar qirqdan yuztagacha taxtachaga yozilgan. Har bir taxtachada undan foydalangandan so’ng o’z o’rnida qaytarish imkonini bergan tartib raqamlari qoyilgan.