Q. X. Azizov avtomobil yo‘llarida harakat xavfsizligini ta’minlash



Download 1,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/70
Sana21.04.2022
Hajmi1,74 Mb.
#569780
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   70
Bog'liq
xxxa

Muhandis xizmati darajasi.
Bu darajada yo‘lda harakatni tashkil qilish 
bo‘yicha izlanishlar; yo‘lning xavfli bo‘laklarida harakatlanish sharoitlarini 
yaxshilash; yo‘lning turli bo‘laklarida bo‘ylama va ko‘ndalang ko‘rinishni 
yaxshilash; transport vositalarini texnik ko‘rikdan o‘tkazish; harakatni tashkil 
qilish uchun ishlatiladigan texnik vositalarni tatbiq etish va ishlatish; 



haydovchilar va piyodalarning yo‘l harakati qoidalariga rioya qilishlarini 
nazorat qilib borish masalalari hal qilinadi. 
1.2
 
 YO‘L HARAKATINI TASHKIL ETISHDA “AVTOMOBIL-YO‘L-
HAYDOVCHI-PIYODA - MUHIT” TIZIMINING 
O‘ZARO BOG‘LIQLIGI 
 
Tayanch so‘zlar va iboralar:
Avtomobil; haydovchi; yo‘l; piyoda; 
avtomobil- haydovchi; haydovchi - yo‘l; avtomobil - piyoda; yo‘l – piyoda; yo‘l – 
piyoda; harakat – muhit. 
 
Avtomobil yo‘llarida insonlar tomonidan boshqariladigan turli xildagi 
mexanik va mexanik bo‘lmagan transport vositalari, harakatlanayotgan (yoki 
harakatda bo‘lmagan) piyodalar majmuidan iborat murakkab dinamik tizim 
mavjuddir. Bu tizim yo‘l harakati deb ataladi.
Yo‘l harakatining muammolari va maxsus tomonlari, eng avvalo, 
“avtomobil-haydovchi-yo‘l-piyoda” tizimi orqali belgilanadi. Ular o‘z navbatida 
atrof-muhitda faoliyat ko‘rsatadilar (1.1- rasm). 
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
1.1-rasm “Avtomobil – haydovchi – yo‘l – piyoda - muhit” tizimi 
Tizimga quyidagi tashkiliy qismlar kiradi: A (avtomobil), H (haydovchi), Y 
(yo‘l), P (piyoda), M (muhit). Bu tashkiliy qismlar muhitda faoliyat ko‘rsatibgina 
qolmasdan, atrof-muhit bilan ularning har biri chambarchas bog‘liq bo‘ladi. Muhit 
deb atrof-muhitning yo‘l harakati xavfsizligiga mujassamlashgan ta’siri tushuniladi 
va u quyidagi omillardan tashkil topadi: 1) ob-havo (metrologik ko‘rinish, 
yog‘ingarchilik, shamol, harorat); tabiiy landshaft (tekislik, qir-adirlar, tog‘lik, yer 
АHYP 
YP 
АP 
AH 
HY 


А 

Harakat muhiti 
муҳити
муҳити 



osti-usti suvlari va h.k.); mexanik (shovqin, chang, tebranish, gaz chiqindilari bilan 
ifloslanganlik va h.k.) “A-H-Y-P-M” tizimida mexanik “Avtomobil-yo‘l” (A-Y) va 
biomexanik “Haydovchi avtomobil” (H-A), “Haydovchi-yo‘l” (H-Y), “Piyoda-
avtomobil” (P-A) va “Piyoda-yo‘l” (P-Y) hamda biologik “Haydovchi-piyoda” 
(H-P) tizimlarini ajratib ko‘rsatish mumkin. 
“A-Y-H-P-M” tizimi optimal ravishda faoliyat ko‘rsatishda tizimdagi 
avtomobil, haydovchi, yo‘l, piyoda va muhit tashkil etuvchilarining alohida hamda 
ularning birgalikdagi A-H, H-Y, Y-P, A-P va boshqa tasniflari katta ahamiyatga 
ega. 
Avtomobil transportining konstruktiv o‘lchamlari (parametrlari) yo‘l 
harakatining tasnifiga ta’sir ko‘rsatadi. Bunda avtomobilning geometrik 
o‘lchamlari tortish va tormozlanish sifati, haydovchi ish joyining qulayligi va 
yengil boshqarilishi muhim o‘rin egallaydi. 
Avtomobil yo‘li “A-Y-H-P-M” tizimi faoliyatiga o‘zining geometrik 
elementlari o‘lchamlari va transport-ekspluatatsion sifatining o‘zgarishi orqali 
ta’sir etadi.
Yo‘l harakati xavfsizligi eng avvalo haydovchining ishonchliligiga, uning 
tayyorgarligiga va ishchi qobiliyatiga bog‘liq. 
Piyodalar yo‘l harakatida alohida o‘rin egallaydilar. Ular yo‘l harakati 
qoidalarini mukammal bilishlari va ularga amal qilishlari real yo‘l sharoitlarida 
harakat xavfsizligini ta’minlashga imkon yaratadi.
Umumiy tomonlardan optimal ravishda kelib chiqqan holda, yo‘l harakati 
xavfsizligini ta’minlashda birinchi navbatda “A-H-Y-P-M” tizimdagi har bir 
tashkil etuvchilarning va birgalikda faoliyat qiluvchilarning tasniflarini 
optimallashtirish orqali erishish mumkin. 

Download 1,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   70




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish