Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

Ijtimoiy rivojlanish bo’lichi:
—
jamoa (guruh) bilan ixtiyoriy sug’urta (hayotni, sog’liqni, baxtsiz 
hodisalardan sug’urta) qilish;
—
pensiya ta’minoti tizimi, firma xodimlari uchun huquqiy yordam;
—
ishdan bo’shaganda kompensatsiya to’lash;
—
ovqatlanishni tashkil etish;
—
dam olishni tashkil etish: ijtimoiy va sport-sog’lomlashtirish 
dasturlari (tadbirlari).
Mehnat xavfsizligi va tibbiy yordam bo’limi:
—
texnika xavfsizligi standartlarini ishlab chiqish;
—
tovarlar, loyihalar, jihozlarning xavfsizlik standartlariga muvofikdik 
ekspertizasini amalga oshirish;
—
baxtsiz hodisalarni tekshirish, bu haqda tegishli hujjatlarni 
rasmiylashtirish;
—
ishlab chiqarishda mehnat xavfsizligini ta’minlash, bu masalada tegishli 
targ’ibot ishlarini olib borish;
—
personalga tibbiy xizmat ko’rsatish;
—
xodimning ishlab chiqarishda yo’kdigi sabablarini anikdash va tahlil etish.
Personal bo’iicha tadqiqotlar bo’limi:
—
ma’lumotnomalar tayyorlash;
—
kadrlar xizmati uchun hujjatlar aylanishi shaklini ishlab chiqish;
—
kadrlar bilan ishlash qoidalari, me’yoriy usullari va tartiblarini ishlab 
chiqish;
—
mehnat munosabatlarini taftish qilish;
—
hayot qiymati, mehnat bozorida ish haqi darajasi to’g’risida 
87

---

ma’lumotlar to’plash va ma’muriyat hisobotlarini taqdim etish, ish haqi, 
mehnat ta’tili tizimlari bo’yicha takliflar tayyorlash;
—
turli tadqiqotlar o’tkazish va statistika sohalarida barcha bo’linmalar 
bilan hamkorlik qilish vazifalarini bajaradi.
Yangi iqtisodiy sharoitlar personalni boshqarish xizmatiga ana shunday 
juda muhim va ishlab chiqarishni rivojlantirishda hal qiluvchi vazifalarni 
yuklaganiga qaramasdan, hanuzgacha bu masalaga etarlicha e’tibor 
qaratilayotgani yo’q. Ayniqsa, personalni boshqarish xizmati rahbari katta 
samara bilan ishlayotgan kompaniya va firmalarning personalni boshqarish 
xizmati faoliyatini muntazam tahdil etishi kerak. Bu rahbar quyidagi 
xususiyatlarni o’zida mujassamlashtirishi zarur:
—
jamoaning ijtimoiy etakchisi bo’lish;
—
oliy ma’lumotga, kamida 5 yillik rahbarlik tajribasiga, yuksak 
ma’naviy-axloqiy xislatlarga ega bo’lishi;
—
ishlab chiqarishning umumiy texnologiyasini, ishlab chiqarish jarayoni 
va ma’naviy rag’batlantirish shakllarini, ularni takomillashtirish yo’llarini, 
korxona oldida turgan vazifalarni, Uni rivojlantirish istiqbollarini, kadrlar 
siyosati tamoyillarini, personal bilan ishlashni rejalashtirish va tashkil 
etishning shakl va uslublarini, mehnat qonunchiligi asoslarini, boshqaruv 
psixologiyasi asoslarini, mehnat sotsiologiyasi va ishlab chiqarish 
pedagogikasini, axborot texnologiyasidan foydalanish asosida hujjatlarni 
yuritishni tashkil etish asoslarini bilishi;
—
personalni boshqarish tamoyillarini, xodimlarningshaxsiy xislatlarini 
va jamoa ishi natijalarini baxrlashni, notiqlik san’atini egallagan bo’lishi;
—
mehnat jamoasida ijtimoiy jarayonlarni tadqiq va tahlil etish uslublari, 
mehnatkashlarning jamoatchilik tashkilotlari bilan ishlash tamoyillari 
to’g’risida aniqtasavvurga ega bo’lishlari va mehnat nizolarini hal eta 
olishlari;
—
aloqa o’rnatishni, muloqot san’atini bilishi, belgilangan maqsadga 
erishishga qodir bo’lishi, tashkilotchilik qobiliyati, tahliliy tafakkurga ega 
bo’lishi;
—
kompaniya yoki firma etakchi rahbarlari bilan teng sherik bo’la olishi, 
o’z dasturlarini korxona strategiyasi bilan birlashtira olishi;
— o’z xodimlari maqsadlarini aniqlab berishi kerak.
Ishlab chiqarishning strategik vazifalarini hal etishda personalni 
boshqarish rolining beqiyos o’sishi ushbu xizmat rahbarining ham 
kompaniya va firmadagi nufuzini belgilaydi. Mutaxassislar o’tkazgan 
tahlillarga ko’ra, XX asrning 60 - yillarida personalni boshqarish xizmati 
rahbarining strategik vazifalarni hal etishdagi ishtiroki deyarli 
88

---

kuzatilmagan bo’lsada, bugungi kunga kelib etakchi kompaniya va 
firmalarda ular ishtirokisiz amalda birorta strategik qaror qabul 
qilinmayapti. Boshqacha qilib aytganda, ushbu xizmag rahbari kompaniya 
yoki firmaning etakchi rahbari darajasiga ko’tarildi.