Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

Mehnat shartlari
deganda mehnat jarayonidagi ijtimoiy va ishlab 
chiqarish omillari tushuniladi.
Ijtimoiy omillar
jumlasiga mehnat haqi miqdori, ish vaqtining, 
ta’tilning muddati va boshqa shartlar kiradi.
Texnika, sanitariya, gigienaga oid, ishlab chiqarish, maishiy va boshqa 
shartlar 
ishlab chiqarish omillari 
deb hisoblanadi.
Mehnat shartlari mehnat to’g’risidagi qonunlar va boshqa normativ 
hujjatlar, shuningdek, mehnat shartnomasi taraflarning kelishuvi bilan 
belgilanadi.
Mehnat shartlarini o’zgartirish, ular qaysi tartibda belgilangan bo’lsa, 
shunday tartibda amalga oshiriladi.
Mehnat shartnomasi taraflaridan birining talabi bilan mehnat 
shartlarini o’zgartirishga quyidagi hollarda yo’l qo’yiladi.
Ish beruvchi xodimning roziligisiz mehnat shartlarini o’zgartirish 
huquqi.
Ish beruvchi xodimning roziligisiz mehnat shartlarini 
o’zgartirishga faqat texnologiyadagi, ishlab chiqarish va mehnatni tashkil 
etishdagi o’zgarishlar, ishlar (mahsulot, xizmatlar) hajmining qisqarganlik 
(basharti bunday o’zgarishlar xodimlar soni yoki ishlar xususiyatining 
o’zgarishiga olib kelishi oldindan aniq bo’lsa) hollaridagina haqlidir.
Ish beruvchi ayrim toifadagi xodimlar uchun mehnat shartlarini 
o’zgartirish xususida, korxonadagi xodimlarning vakillik organlari bilan 
oldindan maslahatlashib oladi.
Ish beruvchi mehnat shartlaridagi bo’lajak o’zgarishlar haqida 
xodimni kamida ikki oy oldin yozma ravishda ogohlantirib tilxat olishi 
shart. Ko’rsatilgan muddatni qisqartirishga faqat xodimning roziligi bilan 
yo’l qo’yiladi.
Xodim bilan mehnat shartnomasi u yangi mehnat shartlari asosida 
ishlashni davom ettirishni rad etganligi sababli, bekor qilinishi mumkin. 
Bunda xodimga o’rtacha oylik ish haqidan kam bo’lmagan mikdorda 
ishdan bo’shash nafaqasi to’lanadi.
Ko’pchilik xodimlar guruhi uchun mehnat shartlari noqulay tarzda 
o’zgargan taqdirda, ish beruvchi mahalliy mehnat organiga bunday 
o’zgartirishlarning sababi haqida ma’lumot berishi shart.
Xodim ish beruvchi tomonidan mehnat shartlari o’zgartirilganligi 
521

---

ustidan sudga shikoyat qilishga haqli. Nizoni ko’rish vaqtida ish 
beruvchining zimmasiga avvalgi mehnat shartlarini saqlab qolish 
imkoniyati yo’qligini isbotlab berish majburiyati yuklatiladi.