Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

Ixtilоfni hal qilish 
— ixtilоfni vujudga keltirgan sabablarni to’liqyoki 
qisman barham tоptirish, ixtilоf qatnashchilari maqsadlarining 
o’zgarishidir.
Ushbu maqsadga erishishda
muzоkara
o’tkazish imkоniyatlarini 
ishga sоlish muhimdir. Muzоkarada ixtilоf qatnashchilari uchun o’zarо 
maqbul qarоrga kelish yo’llari qidiriladi.
Muzоkara samaradоrligi quyidagi mezоnlarga asоslanib bahоlanadi:
-
ahdlashuvga erishiddimi;
-
kelishib qabul qilingan qarоr naqadar оqil (оqillik sifatida ixtilоf 
qatnashchilarining adоlatli va qоnuniy talablari qanchalik hisоbga 
оlingani, bir-biriga qarama-qarshi turgan manfaatlarni murоsaga keltirish 
imkоniyatlari, shuningdek, tashkilоt va umuman davlat manfaatlari 
hisоbga оlinishi tushuniladi) ekanligi;
-
muzоkaralar natijasida ixtilоf qatnashchilarining o’zarо 
munоsabatlari yomоnlashmaydimi.
Bir-biriga zid nuqtai nazarlar taraflar tоmоnidan dоnо qarоr qabul 
qilishga jiddiy to’siq hisоblanadi. Bunday muzоkaralarda qat’iy va 
yumshоq nuqtai nazarlar (7.2- jadval) uchraydi.
216

---

7.2-jadval
Muzokara qatnashchilarining turlicha yondashuvlari
(P. Fisher va Y. Yu uslubi bo’yicha )
Muzokara qatnashchilarining yondashuvlari
Yumshoq yondashuv
Qat ‘iy yondashuv
Prinsipial yondashuv 
(tomonlar manfaatlari 
hisobga olingan holda)
Qatnashchilar – do’stlar
Qatnashchilar - 
dushmanlar
Qatnashchilar muammoni 
birgalikda hal etadilar
Maqsad – kelishuv 
Maqsad – g’alaba 
qozonish
Maqsad – smarali va 
do’stona erishilgan dono 
natija
Munosabatlarni 
yaxshilash uchun yon 
bosish
Munosabatlarni davom 
ettirish sharti sifatida yon 
bosishni talab etish
Insonlarni muammodan 
xalos qilish
Insonlar bilan 
munosabatda va 
muammoni hal etishda 
yumshoq muomalada 
bo’lish
Insonlar bilan 
munosabatda va 
muammoni hal etishda 
qat’iy yo’l tutish
Insonlar bilan 
munosabatda yumshoq 
yo’l, muammoni hal 
etishda qat’iy yo’l tutish
Boshqalarga ishonish
Boshqalarga ishonmaslik
Ishonch darajasini 
e’tiborga olmay, 
muzokaralarni davom 
ettirish
O’z nuqtai nazarini 
onson o’zgartirish
O’z nuqtai nazarida qatiy 
turish
Diqqat – e’tiborni nuqtai 
nazarlarga emas, 
manfaatlarga qaratish
Takliflar kiritish
Do’q qilish
Manfaatlarni tahlil etish
O’z “sirlari”ni oshich
Asl niyatlarni yashirish
Niyatni noto’g’ri 
tushunish hollari yuz 
berishga yo’l qo’ymaslik 
Axdlashuvga erishish 
uchun bir taraflama yon 
bosish
Ahdlashuvga kelishish 
uchun o’ziga qo’shimcha 
imtiyozlar talab etish
O’zaro manfaatli 
variantlarni izlash
Hammani qoniqtiradigan 
bitta variantni topish
O’zi uchum ma’qul 
variantni toppish
Tanlash uchun ko’p 
variantli qarorli tayorlash, 
so’ng bir qarorga kelish
Ahdlashishga etishishga 
da’vat etish
O’z nuqtai nazarida qat’iy 
turish
Ob’yektiv mezonlardan 
foydalanishni taklif etish
Idoralar 
musobaqalashishiga yo’l 
qo’ymaslik
Idoralar 
musobaqalashishida 
yutishga harakat qilish
Idoralar 
musobaqalashishiga dahli 
bo’lmagan mezonlarga 
217

---

tayanib natijaga erishishga 
intilish
Bosimga yon bosish
Bosimni qo’llash
Mulohaza yuritish, 
boshqalar fikrini 
tinglashga tayorlik, 
bosimga emas, asosli 
takliflarga yon bosish