Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norquloy о ‘zbekiston tarixi

Xattotlik  san’ati 
va  me’morchilik
Qo‘qonda  xattotlik  san’ati  va  me’mor­
chilik  ham  rivojlangan.  Muhammad  La- 
tif,  Mirzo  Sharif  Dabir,  Abulg‘oziyxo‘ja 
kabi xattotlaming kitob ko‘chirish borasida o‘zlari amalga osliirgan 
xayrli  ishlari  bilan  tarixda  nomlari  qoldi.  Kitoblar  shunday  did 
bilan  ko‘chirilganki,  xorijiy  mamlakatlar  shohlari  uchun  el- 
chilariga  ana  shunday  nafis  ko‘cliirilgan  kitoblami  tortiq  qilish 
xonlikda  odatga  aylangan edi.
Qo‘qonda  me’morcliilik  ham  rivojlanib  borgan.  Buxorodan 
bir  guruh  binokorlar  taklif  etilib,  ko‘plab  madrasa,  masjid, 
maqbara,  karvonsaroy,  ko‘prik  va  muhtasham  binolar  bun- 
yod  etildi.  Xalq  orasida  Madrasayi  Mir  nomi  bilan  mashhur 
bo‘lgan  Norbo‘tabiy  madrasasi,  Daxmayi  Shohon  ansambli, 
Norbo‘tabiy  daxmasi  kabi  hozirgacha  saqlanib  kelinayotgan 
me’moriy  obidalar  shular  jumlasidandir.
Norbo‘tabiy madrasasi XVIII  asming  oxirida bunyod  etilgan. 
U  to‘g‘ri  to‘rtburchakli,  bir  qavatli,  hovlili  va  to‘rt  minorali 
me’moriy  obida.  Madrasada  gumbazli  masjid  va  panjaralar  o‘r- 
natilgan  12  ta  derazali darsxona ham mavjud.  Hovlisi atrofida esa 
peshayvonli  hujralar  joylashgan.
Daxmayi  Shohon  (shohlar  maqbarasi)  esa  XIX  asrning 
birinchi  choragida  qurilgan.  Unda 
Norbo‘tabiy va uning avlodlari dafn 
etilgan.  Daxmaga  peshtoq  orqali 
kirilgan.  Daxmayi  Shohonda  xon- 
ning  onasiga  atab  qurilgan  Moda- 
rixon  maqbarasi  ham  joylashgan.
Umarxon  Turkiston  va  uning 
atroflarini  —  Orolbo‘yidan  Yetti- 
suvgacha  egallab,  Oqmachit  (Qizil 
0 ‘rda),  Avliyoota  (Jambul),  Pish- 
pak  (Bishkek)  qaPalarini  bunyod 
etdi.  Qo‘qon  va boshqa shaharlarda  Daxmayi  Shohon  maqbarasi.
13 5

---

ko‘plab  binolar  qurilgan.  Norbo‘tabiy  madrasasi,  Madalixon 
madrasasi,  Kamol  qozi,  Tunqator,  Haqquli  mingboslii,  Miyon 
hazrat,  Mohlaroyim,  Hakim  To‘ra,  Xonxo‘ja  eshon,  Buz- 
rukxo‘ja,  Pirmuhammad  yasovul,  Xojabek,  Oxund  devonbegi, 
Mingoyim,  Jome  kabi  madrasalar  shular  jumlasidandir.
XIX 
asming  birinclii  yarmida  Toshkentda  ham  muhtasham 
me’moriy-diniy  inshootlar  qurilishi,  eskilarini  ta’mirlash  islilari 
keng  ko‘lamda  olib borildi.  Baroqxon va  Ko‘kaldosh madrasalari 
qayta  ta’mirlandi.  Shayx  Xovandi  Tohur  me’moriy  majmuasi 
hozirgi  ko‘rinishda  shakllantirildi.  Zayniddin  bobo  uchun  yangi 
maqbara  qad ko‘tardi.  Yunusxo‘ja  qarorgohi  Eski  0 ‘rda buzilgani 
sababli  yangi  markaz — Qo‘qon  0 ‘rdasi  bunyod  etildi.
1.  Qanday tarixiy asarlar yozilgan? Ularni daftaringizga qayd eting.
•  2.  Qo‘qonda qanday me’moriy obidalar bunyod etilgan?
3.  Nima sababdan Toshkentda yangi o‘rda — Qo‘qon 0 ‘rdasi barpo 
etildi?