Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norquloy о ‘zbekiston tarixi

kuchayishi 
amalda  xonlikm  qaynotasi  Musulmon­
qul boshqarardi.  Shunday qihb,  xonlikda 
qipchoqlar  hukmronligi  davri  boshlandi.
Endilikda qipchoqlar  Qo‘qonga yoppasiga ko‘chib kela bosh­
ladilar,  mahalliy  aholini  shahardan  haydab  chiqarib,  ulaming 
uy-joylariga  o‘rnashib  ola  boshladilar.  Sug‘orish  inshootlarini 
qo‘lga  kiritdilar,  bundan  tashqari,  aholi  endi  suv  uchun  soliq 
to‘laydigan  bo‘ldi.  Bulaming  barchasi  mahalliy  aholining  qat- 
tiq  noroziligiga  sabab  bo‘ldi.
Bu ahvol,  o‘z navbatida,  xonlikda hukmronlarga qarshi  qo‘z- 
g‘olon  ko‘tarish  xavfini  tug‘dirdi.  Bunday  vaziyatda  Musul­
monqul o‘z mavqeyini  yo‘qotmaslik yo‘hda ruslar bilan aloqa  o‘r- 
natishga  intiladi  va  rus  qo‘mondonligi  vakili  V. V. Velyaminov-
123

---

Zemov bilan  maxfiy  ravishda  uclirashadi.  Bu  hoi Xudoyorxonni 
qattiq  cho‘chitib  qo‘ydi.  Shuning  uchun  ham  u  endi  qayn- 
otasi  Musulmonqul  va  qipchoqlar  hukmronligiga  xotima  be- 
rishga  qaror  qildi.
1852-yil  9-oktabr  kuni  Xudoyorxon  Toshkentdan  chaqi- 
rilgan  qo‘shin  bilan  qipchoqlar  qirg‘inini  uyushtirdi.  Qaynotasi 
Musulmonqul  asir  olinib,  qatl  etildi.  Qipchoqlaming  mol-mulki 
musodara qilindi va  aholiga  sotildi.
Shu  tariqa  Musulmonqul  va  qipchoqlar  hukmronligi  bar- 
ham  topdi.