Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norqulov o zbekiston tarixi

Yodda tuting. 
Shayboniy bobosi Abulxayrxon vafotidan keyin
parokanda b o ‘lib ketgan qabilalarni birlashtirdi va beayov
qonli urushlar natijasida X V asm ing 80-yillarida davlatni qayta
tiklashga muvaffaq bo ‘Idi.
• Vaqt o ‘tib, Shayboniyxon Sirdaryo b o ‘ylaridagi qo‘rg‘on- 
lami ham egalladi. Bu qo‘rg‘onlar kelgusida unga Mova- 
rounnahm i istilo qilish uchun tayanch vazifasini o ‘tadi.
• XV asrning yigirmanchi yillarida Abulxayrxon Sharqiy 
Dashti Qipchoqda ,,0 ‘zbek ulusi“ nomli davlatga asos solgan.
1. „Dashti Qipchoq“ deyilganda, qaysi geografik hudud tushuniladi?
• 2. Abulxayrxon qachon, qayerda, qanday davlatga asos soldi?
3. Abulxayrxonning temuriy hukmdorlar bilan siyosiy aloqasi haqida 
nimalarni bilasiz?
4.
Qanday omillar Shayboniyxonni Movarounnahrda mashhur qilib 
yuborgan edi?
3 -§ . Movarounnahrda shayboniylar sulolasi
hokimiyatining o ‘rnatilishi
Shayboniyxon hokimiya- 
D a*h,i Q>Pd>oq qabilalarining 
ralma- 
tining kuchayishi 
m o la ri A bulxayrxon v a fo tid a n so ng
boshlangan o ‘zaro qirg‘inlarning yana 
takrorlanishini aslo istamas edilar. Shu tufayli ular M uhammad 
Shayboniyxon timsolida bunday qirg‘inga yo ‘l qo‘ymaydigan 
qodir shaxsni ko‘rdilar.
Bundan tashqari, Dashti Qipchoq qabilalari ko‘pdan buyon 
o ‘troq hayot tarzida yashaslmi orzu qilib kelardilar. Bu orzuning 
ushalishi o ‘zgalarning unum dor yerlarini bosib olish tufayligina 
ro ‘yobga chiqishi m um kin edi.
Q abilalar rah n am o lari M uham m ad Shayboniyxonni o ‘z 
orzularini ro ‘yobga chiqarishga qodir birdan b ir qudrat deb 
hisoblardilar. Shu bois ham ular va ruhoniylar kuchli yollanma 
q o ‘shinga ega b o ‘lgan M uham m ad Shayboniyxonni q o ‘llab- 
quwatlaydilar.
U lar yerlari unum dor, hunarmandchiligi rivojlangan o ‘lka- 
laming bosib olinishi o ‘troq hayotga o ‘tish imkonini berisliini 
ham yaxshi bilganlar. Bu omillar M uham m ad Shayboniyxon 
h o k im iy a tin in g k u ch ay ish ig a y o rd a m b e rd i. M u h am m ad

---

Shayboniyxonning M ovarounnahrdagi ichki siyosiy vaziyatni 
yaxshi bilganligi ham uning nufuzini yanada oshirdi. Ayni 
paytda, M o v aro u n n ah r aholisi tem uriyzodalarning to j-tax t 
uchun o ‘zaro kurashlaridan charchagan ham edi. Shu tufayli 
M ovarounnahr zodagonlari, ruhoniylari va hatto oddiy aholi- 
ning m a’lum qismi ham M uham m ad Shayboniyxon timsolida 
M ovarounnahrda tinchlik o ‘m atishga qodir yagona 
shaxsni 
ko ‘rganlar. Shu tufayli M uham m ad Shayboniyxonni q o‘llab- 
quwatlaganlar.
Shu tariq a, M u ham m ad Shayboniyxonning Tem uriylar 
davlati hududlarida ham o ‘z hokim iyatini o ‘rnatishi u chun 
barcha zarur shart-sharoit yetilgan edi.