Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norqulov o zbekiston tarixi

™,n
tataqalammg urushlan va qabi- 
kelishi 
^ аг о rtasidagi mojarolami to xtatishga
qodir bolgan kuchli markaziy hoki- 
miyatning barpo etilishini taqozo etardi. Bunday hokimiyatni 
barpo etishga qodir kuch sifatida maydonga o‘zbeklaming qo‘ng‘irot 
qabilasi chiqdi. Bu zaruriyatning natijasi olaroq, XVIII asming 
60-yillaridan boshlab, Xiva xonligida hokimiyatni qo‘ng‘irot qabilasi 
boshliqlari asta-sekin o‘z qo‘llariga ola bosliladilar.
Yirik zodagonlar va ruhoniy tabaqasining madadiga tayangan 
qo‘ng‘irot qabilasining yo‘lboshchisi Muhammad Amin 1761- 
yilda inoqlik lavozimiga ko‘tarilgan. U turkmanlaming yovmut va 
chovdur qabilalariga qarshi kurash olib borgan. Biroq u dastlab 
muvaffaqiyatsizlikka uchrab, Buxoroga — Doniyolbiy otaliq yoniga 
ketadi. Turkman qabilalari Xorazmni egallab, Hazorasp, Xonqa, 
Urganch, Kat, Shohobod shaharlarini xonavayron qiladilar. 
Ocharchilik va vabo tarqalib, o‘zbeklar Orolbo‘ylari va Buxoroga 
ketishga majbur bo‘ladilar.
1770-yilda Muhammad Amin inoq Buxorodan qaytib kelib, 
yovmutlarga qarslii kuraslmi uyushtiradi va ulami Xorazmdan 
haydab chiqaradi.
Muhammad Amin mahalliy beklami ham bo‘ysundirishga 
muvaffaq bo‘ldi. U xon avlodidan bo‘lmagani sababli taxtga 
Abulxayrxonning o‘g‘li Bo‘lakayxonni nomiga, qo‘g‘irchoq xon 
sifatida o‘tqizadi. Hokimiyatni esa o‘zi boshqaradi. 1782-yilda 
Buxoro amirligi qo‘shinlarining hujumini qaytarib, Xiva xonligi 
mustaqilligini saqlab qoladi. Xiva xonligini boshqargan Muham­
mad Amin inoq 20 yil davomida 13 marta soxta xonlami 
almashtirgan.
Hukmronligining so‘nggi yillarida o ‘z qabilasining faol 
qatlamiga, savdogarlar va ruhoniylar madadiga tayangan hamda

---

O R O L
D E N G I Z I
Oqmachit
Ashxoboi