Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norqulov o zbekiston tarixi

Andijonda hokimiyat 
B o b u r M irz0 1 4 9 7-y iln ing n o y a b r 
uchun kurash 
°yi oxirida Samarqand taxtini egallashga
muvaffaq b o ‘ldi. Biroq bu hoi uzoqqa 
bormadi. Bobuming Andijonga yuborgan ishonchli begi U zun 
H asan Bobuming dushmani Ahmad Tanbal bilan til biriktirib, 
Boburning ukasi Jahongir M irzoni Andijon taxtiga o ‘tqizish 
harakatiga tushgan edilar. U lar o ‘z maqsadlariga erishdilar ham. 
V ujudga kelgan harbiy-siyosiy tan g lik n i tu sh u n g an B obur 
Mirzo qanday b o ‘lmasin Andijonni saqlab qolishga qaror qildi va 
Samarqandni yuz kun idora etgandan so‘ng uni tark etishga 
majbur b o ‘ldi. Samarqand taxtini Sulton Ali Mirzo egalladi.
Ayni paytda, Bobur Mirzoning kichik ukasi N osir Mirzo 
Andijonga hujum qildi va U zun Hasan hukmronligiga barham
berib, hokim iyatni Bobur M irzoga topshirdi. B iroq vaziyat 
ham on og‘irligicha qolaverdi. C hunonchi, Jahongir Mirzo hali 
taxt da’vosidan voz kechmagan edi. Qolaversa, Ahmad Tanbal 
ham ham on uni qo ‘llab-quw atlayotgan edi. N ihoyat, 1500- 
yilda Bobur Mirzo bilan Jahongir Mirzo o ‘rtasida sulh tuzildi. 
U nga k o ‘ra, Sirdaryoning shimoliy tarafi Axsi shahri bilan 
Jahongir Mirzoga, daryoning janubiy tom oni Andijon shahri 
bilan Bobur Mirzoga berildi.
Tem uriylar saltanatining boshqa qismlarida ham F arg‘o- 
nadagi kabi toj-u taxt uchun kurash davom etardi. 0 ‘sha davr 
tarixchisi M uham m ad Solih yozganidek, „H am m a bir-biridan 
qo ‘rqar edi. 0 ‘zlaricha shohlik talab qilib m am lakatda ig‘vo 
urug‘ini sochardilar“ .
Temuriylar saltanatida boshlangan toj-u taxt uchun ayovsiz 
kurash oqibatida saltanat inqirozga yuz tutdi. Natijada, k o ‘pdan 
buyon Temuriylar saltanati hududlarini egallashni o ‘z oldiga

---

maqsad qilib qo ‘ygan M uham m ad Shayboniyxonning M ova- 
ro u n n ah r va X urosonni egallab olishi u c h u n qulay sharoit 
vujudga keldi.
• Shohrux vafotidan so‘ng Xuroson mayda b o ‘laklarga b o ‘li- 
nib ketdi.
• 1469-yilda Xuroson taxtini H usayn Boyqaro egalladi va 
davlatni birlashtirishga erishdi.
• M irzo U lu g ‘bek vafotidan so ‘ng boshlangan tem uriy- 
zodalarning toj-u taxt uchun o ‘zaro kuraslilari oqibatida 
M ovarounnahr tanazzulga yuz tuta bordi.
1. Temuriylar saltanatining inqiroziga nimalar sabab bo‘ldi?
9
2. Temuriylar saltanatining Xuroson va Movarounnahrga bo'linishiga 
nimalar sabab bo‘ldi?
3. Shohrux Mirzoning Temuriylar davlatini ikkiga bo‘lib boshqa- 
rishiga Siz qanday baho bergan bo‘lar edingiz?