Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norqulov o zbekiston tarixi

Shayboniylar davrida davlat boshqaruvi. 
Shayboniylar 
hukmronligi yillarida oliy davlat idorasi 
dargoh 
deb atalgan. 
Uning tepasida xon turgan.
Shayboniylar davlatida 
devonbegi 
(bosh vazir) lavozim i 
katta nufuzga ega b o ‘lgan. U davlat moliya va xo‘jalik ishlarini 
boshqargan.
X onlikda m uhim davlat m ansabi 
naqib 
hisoblangan. U 
xonning eng yaqin va ishonchli kishisi b o ‘lgan. Xonning farmon 
va yorliqlarida naqibning nom i birinchi b o ‘lib yozilgan. Ayni 
paytda, u davlat ichki va tashqi siyosati masalalarida xonning 
b irinchi m aslahatchisi hisoblangan. B undan tashqari, naqib 
harbiy yurishlami uyushtirgan. Zarur b o ‘lganda elchilik vazi- 
fasini ham bajargan.
Yana bir katta davlat mansabi bu — 
otaliq 
edi. Xon siyo- 
satining viloyatlardagi ta ’siri otaliq mansabiga tayinlanganlaming 
n u fu zi b ila n b elgilangan. X on v ilo y atlarn i sh ah zo dalarg a 
taqsimlab berar ekan, ularga rahnam o etib o ‘z nazoratchisini, 
ishongan kishisini tayinlagan. Bunday nazoratchi, ishonchli 
shaxs 
otaliq 
deb atalgan. B alog‘atga yetm agan shahzodalar 
ulg‘ayib, mustaqil faoliyat yuritgunlariga qadar davlat ishlarini 
ularning nom idan otaliqlar boshqargan.
Yana bir davlat mansabi — 
parvonachi 
deb atalgan. Uning 
vazifasi xon farmonlarini, rasmiy hujjatlami m as’ul shaxslarga, 
ijrochilarga yetkazishdan iborat b o ‘lgan.
Dodxoh 
m ansabida ishlagan am aldor dargohga tushgan

---

arizalami qabul qilgan va ularga javob qaytargan. Shuningdek, 
mamlakatda adolat mezonlariga amal qilinishini nazorat qilgan.
M uhim davlat mansablaridan yana biri — 
ko‘kaldosh 
m an­
sabi edi. Bu mansabga xon sulolasiga eng yaqin shaxslardangina 
tayinlangan. K o‘kaldosh xon siyosatiga fuqarolaming munosa- 
batini o ‘rgangan va bu siyosatning daxlsizligini ta ’minlagan.
Xon va shahzodalar o ‘rtasidagi ichki munosabatlar masalasi 
bilan