Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norqulov o zbekiston tarixi

hukmronligi davrida 
qo ‘yish uchun markaziy hokim iyatni
yana tiklash va kuchaytirish zarur edi. 
Bu zaruriyatni qonli urushlarsiz amalga oshirib b o ‘lmas edi. Ana 
shunday sharoitda kurash m aydoniga M iyonqol hukm dori 
Iskandar Sultonning o ‘g ‘li 
Abdullaxon 
II (1534—1598) chiqdi.
Is k a n d a rx o n x o n a d o n ig a B ux o ro y a q in id a g i J o ‘y b o r 
qishlog‘ida istiqomat qiluvchi, g‘oyatda katta nufuzga ega bo ‘lgan 
shayx 
Muhammad Islom 
(1493— 1563)ning ixlosi balan d
b o ‘lganligi Abdullaxonga bu kurashda juda katta madad b o ‘ldi. 
M uham m ad Islom va uning avlodlari o ‘zlarining kelib chiqishini 
ota to m o n d a n M uham m ad pay- 
g ‘am bar avlodlariga, ona to m o n ­
dan esa Chingizxon va Jo ‘jiga ular 
edilar. Aslzodalik va tasaw uf tariqa- 
tidagi m avqeyiga k o ‘ra, J o ‘ybor 
s h a y x la ri s o m o n iy la r d a v rid a n
boshlaboq davlat ishlarida m uhim
m ansablarni egallab kelar edilar.
XVI a srn in g ik k in c h i y a rm id a
Shayx M uham m ad Islom, keyin­
chalik uning o ‘g ‘li Shayx Abubakr 
Sa’d Buxoroda shayxulislom lavo- 
zimini egallagan edilar.
1556-yili M uham m ad Islom - 
ning ko‘magida Abdullaxon amalda 
Abdullaxon 
II
Buxoro taxtini egallaydi. M uham - 
(miniatura, 1572).

---

---

mad Islom Alloh nom idan Abdullaxonning faoliyatiga oq fotiha 
bergan edi. Abdullaxon II aw al amakisi, Balx va Badaxshon 
hukm dori Pirm uham m adni (1557—1561), keyin otasi Iskan- 
darxonni (1561—1583) xon deb e ’lon qilgan b o ‘lsa-da, amalda 
m amlakat hukmdori Abdullaxon II ning o ‘zi edi.
Abdullaxonning butun hukmronlik davri tinimsiz urushlarda 
kechdi. Chunonchi, 1574-yili Balxni, 1578-yili Samarqandni, 
1583-yili T oshkent va F a rg ‘onani, 1584-yili B adaxshonni, 
1595-yili Xorazmni zabt etdi va o ‘z davlati tarkibiga qo‘shib oldi. 
S hu n d an keyin uning davlati sarhadlari jan u b d a H iro td an
Mashhadgacha, shimolda O ral dengizigacha, Kaspiy dengizidan 
Issiqko‘lgacha yetdi. Butun M ovarounnahr, Xorazm va Xuroson 
yana yagona hukmdor qo‘li ostida birlashtirildi. XVI asr oxirlariga 
kelib Buxoro xonligi nisbatan markazlashgan ulkan davlatga 
aylandi.
Shunday qilib, XVI asrdagi davlatchiligimiz tarixida yetak- 
chi sulola — shayboniylar sulolasi b o ‘ldi. Bu sulola o ‘zbek 
davlatchiligi rivojiga m a’lum darajada hissa qo‘shdi.
Sulolaning eng qudratli vakili Abdullaxon II davrida esa 
o ‘zbek davlatchiligi o ‘z tarixida yana bir bor yuksak darajaga 
ko‘tarila oldi.
c,, , 
. , 
, , 
, 
A bdullaxon II m am lak atn i birlash-