Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norqulov o zbekiston tarixi

1. Markaziy Osiyoda Rossiya — Buyuk Britaniya raqobatiga nimalar
sabab bo‘ldi?
2. Markaziy Osiyoga yuborilgan ingliz ekspeditsiyalari qanday
vazifalami bajarganlar?
3. Qanday voqealar Rossiyaning Markaziy Osiyoga harbiy yurishi
muqarrarligini ravshan qilib qo‘ydi?
4 2 -§ . 0 ‘zbek xonliklarining taraqqiyotda orqada qolish
sabablari va oqibatlari
Jahon taraqqiyotidagi 
G ‘arbiy Yevropaning ilg‘or mamlakat- 
o ‘zgarishlar 
larida sanoat ishlab chiqarishning yetak­
chi tarmog‘iga aylanib bordi. XVI asrning o‘rtalaridan boshlab 
to ‘qimachilik, qog‘oz, shisha ishlab cliiqarishda mehnat taqsimoti 
va qo‘l hunari texnikasiga asoslangan korxona—manufaktura 
(lotincha 
manus —
qo‘l, 
faktura —
tayyorlash)lar vujudga keldi.
XVIII 
asrning ikkinchi yarmida asbob-uskunalarni hara- 
katga keltiruvchi bug‘ mashinasi (motor) ixtiro qilindi. Natijada 
asosiy ishlarni mashinalar bajaruvchi fabrika-zavodlar vujudga 
keldi.

---

Bug‘ mashinasi bilan harakatlanuvchi parovoz, paroxod, cho‘yan 
va po‘lat oluvchi domna ресЫаг yaratildi, tem iryollar qurildi.
Yirik boy tabaqalarning tashqi savdodan, mustamlakalardan, 
manufakturadan orttirgan boyliklari sanoatni rivojlantirish uchun 
sarmoya sifatida qo‘yildi. Bu sanoatning rivojlanishida muhim omil 
bo‘ldi. Eng muhimi xo‘jalik yuritish uchun zarur bolgan mashi- 
nalami ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yildi, og‘ir sanoat vujudga keldi.
Biroq bu jarayon jahon mamlakatlarida nihoyatda notekis bordi. 
K o‘pgina mamlakatlar, jum ladan, o ‘zbek xonliklari ham bu 
jarayondan chetda qolib, taraqqiyotda orqada qolib bordi.
Yurtboshimiz Islom Karimov xonliklar davri tarixiga yangicha 
nazar tashlar ekan, quyidagi savollar bilan murojaat qiladi:
„Nega jahonga Ahmad Farg‘oniy, Muhammad Xorazmiy, 
Ibn Sino, Abu R ayhon Beruniy, Im om al-Buxoriy, Amir 
Temur, Ulug‘bek, Alisher Navoiy, Bobur kabi buyuk siymolami 
bergan bu millat XVII—XIX asriarga kelib to shu chog‘gacha 
erishgan yuksalish darajalaridan tushib ketdi? Nega so‘nggi uch 
asr mobaynida boshimiz qoloqlikdan chiqmay qoldi? Ajdodla- 
rim izning qattiq qarshiligiga qaram ay, chor Rossiyasining 
o‘lkamizni nisbatan oson zabt etishida ana shu qoloqlikning ham 
o‘m i bo‘lmaganmikan?“ '