Q u sm o n o V, U. J o ‘rayev, N. N o r q u L o V о ‘zbekiston tarixi

Bobur -  mashhor 
Zahiriddin  M uham m ad  Bobur bilimga
mutafakkir 
chanqoq  buyuk  davlat  arbobi  bo  lgan-
ligi  uchun  ham   bilim   olishga  intilgan- 
larga hamisha  otalarcha g‘amxo‘rlik  qilgan.  Uning  o‘zi  ham   ajoyib 
olim,  turkiy  nazm da  asarlar  bitgan  Alisher  Navoiydan  keyin 
turadigan  tengi  yo ‘q  shoir,  yirik  bastakor  edi.  Bobur  o ‘zining 
,,B o b u rn o m a “  h a m d a   ,,M u b ay y in “ ,  „T urkiy  d e v o n “  kabi 
asarlari  bilan  m ashhur  ijodkor  ham dir.  ,fioburnom a“  asari 
Movarounnahr,  Xuroson  va  Hindiston  tarixini  to ‘g ‘ri  aks  ettirgan 
asardir.
Bu  xotira  asarlar  sirasiga  kiradi.  Asar  1493  —  1529-yillar 
oralig‘ida  b o ‘lib  o ‘tgan  tarixiy  voqealar  haqida  yilma-yil  hikoya 
qiladi.
Asarda b a ’zi  tem uriyzoda  hukm dorlarning  birgalashib  um u- 
miy  dushm anga  qarshi  kurashish  o ‘m iga  o ‘z  dushm anlari  bilan 
o ‘z  manfaatlari  yo‘lida  (Vatan  manfaati  yo‘lida  emas)  kelishishga 
qilgan  harakatlari  tanqid  qilinadi.
16

---

Bobur  o ‘z  kitobida  H indiston  haqida,  jum ladan,  quyida- 
gilarni  yozib  qoldirgan:  „H indiston...  bizning  viloyatlardan 
o ‘zgacha  olamdir.  Tog‘  va  daryosi,  salirosi,  hayvonot  va  nabototi, 
eli  va  tili,  yomg‘iri  va  yeli — barchasi  o‘zgachadir...
H indistonning  aksari  viloyati  tuz  yerdan b o ‘libtur...  Hindis- 
tonning  bir  ulug‘  aybi  budurkim ,  oqar  suvi  yo‘qtur...“ .
Uning  „M ubayyin“  asari  esa  islom  huquqshunosligi va  islom 
dinining  asoslari,  xususan,  nam oz,  zakot  va  haj  ziyoratining 
mezonlariga  bag‘ishlangan.  Bobur,  ayni  paytda,  „Xatti  Boburiy“ 
deb  ataluvchi  alifbo  ham   yaratgan.
tavalludining  510  yilligi  keng  miqyosda  nishonlandi.
B obum ing  buyuk  xotirasini  ulug‘lash  yo‘lida  katta  ishlar 
amalga  oshirildi.  C hunonchi,  A ndijonda  Bobur  haykali  o ‘r- 
natildi,  ramziy  qabr  maqbarasi  qurildi.  „Bobur  milliy  bog‘i“  va 
shu  bog‘  qoshida  „Bobur  va  jah o n   adabiyoti“  nom li  muzey 
tashkil  etildi.
•  Bobur  M irzo  M uham m ad  Shayboniyxon  va  shayboniy- 
larga  qarshi  kurashda  m ag‘lubiyatga  uchradi.
•  B obur  M irzo  1526-yilning  2 7 -ap relid a  H in d isto n d a 
Boburiylar  saltanatiga  asos  soldi.
•  M ashhur  „B oburnom a“  asari  M arkaziy  Osiyo  va  H in ­
diston  tarixi  b o ‘yicha  qim m atli  m anba  hisoblanadi.
•  Bobur  M irzo  o ‘z  davrining  buyuk  davlat  arbobi,  m ohir 
sarkardasi,  shoiri,  ayni  paytda,  yirik  tarixchi  olim i  ham  
edi.
1.  Bobur  1511 -yilda  Sam arqandni  uchinchi b or egallaganida  nega 
M ovarounnahr aholisi uni qo ‘ 11 ab-q u v va 
1
1 a m ad i ?
2.  Boburning  Vatanni  qo ‘msab  yozgan  she’rini  yod  oling.  „Vatan 
sajdagoh kabi muqaddasdir“  mavzusida insho yozing.
3.  Boburiylar saltanatiga qay tariqa va qachon asos solindi?