Python dasturlash tilida ishlash print operatori haqida

---

2-DARS
Python dasturlash tilida ishlash.
1.print operatori haqida.
print operatori ma’lumotni ekranga chiqarish uchun ishlatiladi. Umumiy
ko’rinishi: print(‘ Kerakli so’z, yoki o’zgaruvchi’)
IDLEni ishga tushirib, rasmdagi kodlarni kiritamiz. Dasturni saqlab, ishga
tushiramiz.(Run
а
Run Module)
Agar bir necha qatorlarni ekranga chiqarish kerak bo’lsa printdan takroran
foydalanamiz.
IDLEni ishga tushirib, rasmdagi kodlarni kiritamiz. Dasturni saqlab, ishga
tushiramiz.(Run
а
Run Module)

---

Demak print operatori siz kiritgan ma’lumotni ekranga chiqarish uchun xizmat
qiladi. Bu operatorda boshqa ma’lumotlarni ham ekranga chiqarish mumkin. Bu
holni dasturlar yaratish davomida o’rganib boramiz.
2.O’zgaruvchilar.
Matematika fanida masalalarni yechishda noma’lumlarni qanday belgilash
masalani yechishga ta’sir qilmaydi. Shuning uchun noma’lumlarni o’zimizga
qulay tarzda belgilash mumkin. Python dasturlash tilida ham ma’lumotlarni
qanday o’zgaruvchilar yordamida belgilash dastur ishlashiga ta’sir qilmaydi.
Shuning uchun o’zgaruvchilarni o’zimizga qulay tarzda belgilaymiz. Raqamli va
harfli o’zgaruvchilarni kiritishdagi farq, harfli ma’lumotlar apostrof (‘ ’) ichiga
olib yoziladi.
Masalan:
a=5; sonli o’zgaruvchi.
a harfi o’rniga ixtiyoriy nom berish mumkin. (son=5; x=5…). O’zimizga qulay
nom tanlaymiz.
a=’maktab’; harfli o’zgaruvchi.
a harfi o’rniga ixtiyoriy nom berish mumkin. (son=’maktab; x=’maktab’…)
O’zimizga qulay nom tanlaymiz.
Bu holni dasturda ko’ramiz. Dasturga Mening birinchi dasturim so’zini
avvaldan kiritib, so’ngra uni ekranga chiqarishni o’rganamiz. IDLEni ishga
tushirib, rasmda ko’rsatilganidek kodlarni kiritamiz, saqlab olamiz va dasturni
ishga tushiramiz. (Run
а
Run Module)
Yuqoridagi rasmdan ko’rinadiki o’zgaruvchini qanday nomlash (a=’Mening
birinchi dasturim’, dastur=’Mening birinchi dasturim’) dastur natijasiga ta’sir
qilmaydi. Albatta qulay nom bilan nomlaymiz.

---

Endi sonli ma’lumotlar bilan qanday ishlashni o’rganamiz. IDLEni ishga
tushirib, rasmda ko’rsatilganidek kodlarni kiritamiz, saqlab olamiz va dasturni
ishga tushiramiz.
Rasmdan ko’rinadiki raqamli ma’lumotlar oddiy, harfli ma’lumotlar ‘’
belgilar ichiga olib kiritilar ekan. O’zgaruvchini qanday nomlash dastur
faoliyatiga ta’sir qilmaydi.
3.input() operatori haqida.
Yuqoridagi dasturlarda ma’lumotlar dasturga avvaldan kiritilgan. Har doim ham
ma’lumotlar dasturga avvaldan kiritilmaydi. Ma’lumotlarni foydalanuvchi o’zi
kiritishi ham mumkin. Bu holda input() operatoridan foydalaniladi.
Umumiy ko’rinishi input(‘ Kiritilishi kerak bo’lgan ma’lumot=’ ). Hozir bu holni
dasturda ko’rib chiqamiz. Masalan dastur ismingizni kiritishni so’rasin va siz
ismingizni kiritsangiz dastur ekranga chiqarib bersin.
(Ismingizni kiritib, enter tugmasini bosing.) IDLEni ishga tushirib, rasmda
ko’rsatilganidek kodlarni kiritamiz, saqlab olib, dasturni ishga tushuramiz.

---

Raqamli ma’lumotlarni input () operatori bilan ishlatishda raqam turi oldindan
dasturga kiritiladi. Matematika fanidan ma’lumki, raqamlar butun (Python tilida
int), haqiqiy (Python tilida float) va boshqa turda bo’lishi mumkin. Keling bu
holni dasturda qaraymiz. Dastur sizdan avval ismingizni so’ngra yoshingizni
kiritishni so’rasin va ma’lumotni ekranga chiqarib bersin. Ma’lumotlar har safar
kiritilayotganda enter klavishi bosiladi. IDLEni ishga tushirib, rasmda
ko’rsatilganidek kodlarni kiritamiz.
Yoshni kiritish so’rovida int so’zi ishlatildi, chunki yosh raqamli ma’lumot
turiga kiradi. Ma’lumotni har safar kiritayotganimizda (dastur natijasini
tekshirishda) enter klavishini bosamiz.
Python dasturlash tilida matematik amallar.
1.+ qo’shish amali
2.- ayirish amali
3.* ko’paytirish amali
4. / bo’lish amali
5. % qoldiq topish amali
6.// bo’linmaning butun qismini topish amali
7. ** sonni darajaga ko’tarish amali
Bu amallarni dasturda ko’rsatamiz.
Telegram kanalimiz: @Videodarslar_uzb yoki http://t.me/Videodarslar_uzb
Murojaat uchun: @Bepul_Videodarslar yoki http://t.me/Bepul_Videodarslar
Telegramning qidiruv bo'limidan qidiring.
Biz bilan birga bo'ling.