Punktuatsiya

6. Bir bosh gapga ham ergash gap, ham ergashgan qo‘shma gapning birikuvidan 
tuzilgan tur.
Masalan:
Shuni bilingki, muammolarimiz ko‘p; agar birlashsak, uning echimi tez 
hal bo‘lishi mumkin. 
(«Angren haqiqati».)
 
Ushbu murakkab qo‘shma gapning qurilish chizmasi 
quyidagicha: 
 
 
 
7. Aralash qo‘shma gapning ergashgan qo‘shma gapga bog‘lanish asosida birikuvidan 
tuzilgan tur.
Masalan: 
El yasharmas, er ko‘karmas, bo‘lmasa ko‘k tomchisi; qaydin olsin she’rni 
shoir, bo‘lmasa ilhomchisi. 
(A.T.) Gapning qurilish chizmasi quyidagicha: 
 
 
8. Aralash qo‘shma gapda ergash gaplarning undagi teng komponentlardan faqat 
biriga bog‘lanishidan tuzilgan tur. 
Masalan: 
Uning ko‘rinishi bir ahvol edi, negaki ko‘zlari 
ko‘kargan, kaltakdan boshlari yorilgan, qo‘li singan, ammo tili qurg‘ur tiyilmas edi. («Yoshlik».)
Ushbu gapning qurilish chizmasi quyidagicha: 
Xullas, murakkab qo‘shma gaplar semantik-sintaktik tuzilishi jihatdan o‘ziga xos qurilishga 
ega bo‘lgan gaplardir. Nutqda murakkab qo‘shma gaplarning rang-barang ko‘rinishlari voqelanadi. 
Bunday gaplar qismlari orasidagi sintaktik munosabat turi – bog‘lanish usuli asosida o‘zaro 
farqlanadi. Murakkab qo‘shma gap qismlari faqat tenglanish asosida yoki faqat tobelanish usulida, 
shuningdek aralash turda - ham tenglanish, ham tobelanish munosabati asosida shakllana oladi. Bu 
belgilar murakkab qo‘shma gaplarning tasnifida asosiy omil bo‘lib xizmat qiladi.

Tayanch tushunchalar:
 
ikki komponentli va ko‘p komponentli qo‘shma gaplar, murakkab 
qo‘shma gaplarning formal tadqiqi, murakkab qo‘shma gaplarning tasnifi, ergashish yo‘li bilan 
tuzilgan murakkab qo‘shma gaplar, bir necha ergash gapli qo‘shma gaplar, bog‘lanish yo‘li bilan 
tuzilgan murakkab qo‘shma gaplar, aralash turdagi murakkab qo‘shma gaplar, periodlar, murakkab 
qo‘shma gap qismlarini bog‘lovchi vositalar, uyushgan va uyushmagan ergash gaplar.