Punktuatsiya

deb // deya // deyishib
:
Nevaramni ko‘ray deb, bobosi kelibdi.
(S.Z.)
- a (-r) + ekan
: So‘zim qanday ta’sir etar ekan deb, diqqat bilan unga tikildim.
- mi + ekan:
 Baxtim bormikan deb.., kelaberdilar bari katta chinor sari.
(H.O.) 
- sin + uchun:
U esini o‘nglab, tomoshabin to‘planmasin uchun, dadasiga zerikibroq yuring 
dedi.
(A.Q.) 
toki:
Qishloqqa yolg‘iz o‘zim qaytmoqchiman, toki gap-so‘zlar tinchisin
. («Yoshlik».) 
Maqsad ergash gapning kesimi ba’zan 
degan maqsadda, degan niyatda, degan umid bilan
birikmalari orqali ham ifodalanadi va bosh gapga birikadi: 
Menga qararmikin degan niyat bilan, 
baland ovozda gapira boshladim.
(«Yoshlik».) 
Maqsad ergash gaplar 
deb, uchun, degan umidda, degan niyatda, degan maqsadda, degan 
umid bilan, degan niyat bilan 
birikmalari orqali bosh gapga bog‘lansa, gap boshida keladi, bosh 
gap esa undan keyin keladi. Bunday holatda bog‘lovchi vositalar ergash gap tarkibida bo‘ladi.
Ergash gap 
toki
bog‘lovchisi orqali bosh gapga biriksa, ikkinchi o‘rinda keladi va bu 
bog‘lovchi ergash gap tarkibida bo‘ladi.
Maqsad ergash gap bosh gapning biror bo‘lagini izohlasa, bosh gapning o‘rtasida qo‘llanadi: 
Qiz, u og‘iz ochmasin deb, ishora qildi
. («Yoshlik».) 
Maqsad ergash gapli qo‘shma gaplarning mazmuni voqealar o‘rtasidagi maqsad 
munosabatidan iborat. Bosh gap tarkibida 
ataylab//atayin, jo‘rttaga
so‘zlari qo‘llansa, maqsadning 
alohida ta’kidi anglashiladi. Masalan: 
Hamma qarasin deb, ataylab davraga chiqdi. 
(«Yoshlik».) 
Maqsadni ifodalaydigan voqea, ko‘pincha, faraziy, asosiy voqea esa real bo‘ladi. Bunday 
gaplarda bosh gap hamisha mazmunan erkin, ergash gap esa bog‘li bo‘ladi. Masalan, «
Biror kishi 
uchrab qolar deb, u katta yo‘ldan yurdi»
gapida 1-gap ergash gap bo‘lib, u farazni anglatadi, 2-gap 
esa real voqeani aks ettiruvchi bosh gap sanaladi.
Maqsad ergash gapli qo‘shma gaplarda ikki denotativ voqea ifodalanadi. Shunga ko‘ra 
gapda mazmuniy -sintaktik muvofiqlik saqlanadi. Maqsad ergash gapli qo‘shma gaplar ham havola 
bo‘laklarning ishtirokiga ko‘ra havola bo‘laksiz gap sanaladi.