Punktuatsiya

3. Tire

1. Ot kesim ot, son, olmosh, harakat nomi, taqlidiy so'zlar yoki ular hokim bo'lgan so'z birikmalari bilan ifodalanib, bog'lamasiz qo'llanganda, ega va kesim orasiga tire qo'yiladi: Ulug' ustozlarim so'zi - qoida. (LMirzo)

0 ‘g‘ilni uylantirish - otaning vaz/7as/.(A.Mamarasulov) Uyqu - umrning tanobi! (Cho'lpon) Samarqand - olamning sayqali, ko'rki. (I.Mirzo) Bu - hayvonlarga xos ЬоЧтадап xislat. (H.Shayxov) Dunyo go'zali- sen, qadoqqo'l singlim. (LMirzo) Ikki o'n besh - bir o'ttiz. (Maqol) Lekin hozir bizni qiynayotgan birdan bir masala - siz bilan bevosita tikr almashish metodikasini aniqlash. (H.Shayxov) Oyoq osti - «chilip-chilip», Zirqiraydi eski yaralar... (A.Muxtor) Shabnam, bu - tunda oy to'kkan achchiq yosh, Hovur, bu - quyoshning ko'ksida alam. (I.Mirzo) 2. Ammo ot kesim inkor shaklida (ya'ni undan keyin inkor ifodalovchi emas so'zi kelgan) bo'lsa, ega va kesim orasiga tire q o 'y ilm a y d i: Harqalay, er xotinning yugurdagi emas. (A.Mamarasulov) Salim Karimovich yomon odam emas. (O.Yoqubov) Odam bolasi quyon emas-ku! Yiliga o‘n-o‘n beshtadan tug'sa. (S.Ahmad) 3. Agar ega bilan ot kesim orasida kirish so‘z, undovlar kelsa, ular orasiga tire qo'yilmaydi: Rashk, awalo, kuchli muhabbat belgisi. (0 ‘.Hoshimov) Tantana qahramoni, albatta, Bahrom Farang. (M.Xo‘jayev)

4. Ikki nuqta 1. Muayyan fikr-mulohaza, hukm, ilmiy ta'rif, qoida kabilarni ifodalovchi gaplardan keyin ayni fikr-mulohaza, hukm, ta'rif, qoidalarning to'g'riligini asoslash uchun keltirilgan birdan ortiq daliliy faktlarni ta'kidlab ko'rsatish maqsadida ikki nuqta qo'yiladi: U (gap) ega va kesimdan yoki ega-kesim va ikkinchi darajali bolaklardan iborat bo'ladi: Saida kuldi. Qalandarovning ko'zlari olayib ketdi. (A.Qahhor) Tong. Havo salqin. Yumshoq shamol mayingina esib turibdi. (A.G‘ulomov) Ba'zan bunday hollarda mazkur gaplardan keyin masalan, misol, dalil, chunonchi kabi so'zlar qo'llanishi mumkin, bunda ikki nuqta ayni so'zlardan keyin qo'yiladi: U (gap) ega va kesimdan yoki ega-kesim va ikkinchi darajali bo'laklardan iborat bo'ladi. Masalan: Saida kuldi. Qalandarovning ko'zlari olayib ketdi. (A.Qahhor) Tong. Havo salqin. Yumshoq shamol mayingina esib turibdi. (A.G‘ulomov) 2. Tasniflash qoliplari aks etgan gaplarda tasnif asosini ifodalovchi gapdan keyin tasniflangan birliklarni ta'kidlash uchun ikki nuqta qo'yiladi: Bog'lovchi vositalarsiz birikkan qo'shma gap o‘z tarkibidagi qismlarning munosabati jihatidan ikkixil bo'ladi: 1) teng qismli qo'shma gap; 2) tobe qismli qo'shma gap. (M.Asqarova) 3. Uyushiq bo'lakli gaplarda umumlashtiruvchi so'z bu bo'laklardan oldin kelsa, umumlashtiruvchi so'zdan keyin ikki nuqta qo'yiladi: Bu sirni faqat uch kishi: Abdulla, o'zi va Samad bilardi. (Q‘.Umarbekov) lchkaridagilar: chaqaloqning ota-onasi, opa-akalari, Shavkatning ikkita sherigi ham qulab tushgan tom tagida qolib ketdi... (Sh.Boshbekov) Qish bo'yi allaqaysi go'r ostlarida junjib chiqg'an qush zotiari: chumchuqiar, chittaklar, to‘rg‘aylar, sa'valar va boshqa allaqancha qush turkumlari o‘z to'plari bilan vijir-vijir, chug‘ur-chug‘ur sayrab kuladirlar. (A.Qodiriy)