Pul va banklar

15-MAVZU: MARKAZIY BANKNING MUSTAQILLIGI
REJA:

15.1. Markaziy bank mustaqilligi tushunchasi.

15.2. Rivojlangan davlatlar markaziy banklari.

15.3. Markaziy bankning iqtisodiy mustaqilligi va uni belgilovchi me’zonlar.

15.4. Xorijiy davlatlarda markaziy bankning mustaqilligini belgilovchi xususiyatlar.
15.1. Markaziy bank mustaqilligi tushunchasi.
Iqtisodiy adabiyotda Markaziy bankning mustaqilligi tushunchasi turli iqtisodchi olimlar tomonidan turlicha talqin etilgan. Massachusets texnologiya universiteti professori Stenli Fisherning fikriga ko'ra, Markaziy bank mustaqilligining 2 turi mavjud:

• 
  instrumentlarni tanlashdagi mustaqillik
  
• 
  maqsadlarni tanlashdagi mustaqillik
  

1991-yilda V. Grilli fanga Markaziy bankning siyosiy mustaqilligi tushunchasini kiritdi. Uning fikriga ko'ra, Markaziy bankning siyosiy mustaqilligi – bu Markaziy bank rahbariyatini tayinlash jarayonini hukumatdan mustaqilligidir. Ammo hozirgi davrda Markaziy bankning siyosiy mustaqilligi nafaqat Markaziy bank rahbariyatini tayinlash jarayonidagi mustaqillikni, balki pul-kredit siyosatini amalga oshirishdagi mustaqillikni ham o'z ichiga oladi.

Ko'pchilik iqtisodchi olimlar – (Maskiandaro, Tabellini, Sukerman, Eyffinger, Shennaev va boshq.) tomonidan Markaziy bankning iqtisodiy mustaqilligini mavjudligi e'tirof etilgan. Markaziy bankning iqtisodiy mustaqilligi – bu Markaziy bankning o'z ixtiyoridagi mablag'lar va instrumentlardan foydalanishda hukumatdan va davlat boshqaruv organlaridan mustaqilligidir.