“Пул, кредит ва банклар” фани Маъруза Пул айланмаси ва унинг таркиби

To’lov aylanmasi – bu pullar va pul bozori instrumentlari harakatlarining yig’indisidir.

• To’lov aylanmasi – bu pullar va pul bozori instrumentlari harakatlarining yig’indisidir.
• Pul bozori instrumentlari:
• * veksellar,
• * depozit sertifikatlari
• * jamg’arma sertifikatlari
• * obligatsiyalar
• * bank aktseptlari

• Pul aylanmasi

• T-P munosa
• bat
• larini
• aks ettirishi
• ga ko’ra
•  

• Pul belgilariga
• Ko’ra

• Pul
• funktsiya
• larini
• namoyon
• etishiga
• ko’ra
•  

• Sub’ekt
• larning
• joylashgan
• o’rniga
• ko’ra
•  

• 1

• 2

• 1

• 2

• 1

• 2

• 1

• 2

Pul aylanmasini tashkil qilish asoslari

• * qonunchilik asoslari;
• * institutsional asoslar;
• * milliy to’lov tizimining mavjudligi;
• * xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning banklarda ochilgan joriy hisobraqamlarining mavjudligi;
• * banklararo vakillik munosabatlarining mavjudligi;
• * mamlakatning xorijiy davlatlar va xalqaro tashkilotlar bilan xalqaro munosabatlarining mavjudligi.
•  

2. Naqd pul aylanmasini tashkil qilish va boshqarish

• Naqd pul aylanmasi – bu pullarning naqd shakldagi harakatlarining yig’indisidir.
•  

• Naqd pullarni muomalaga chiqarish kanallari
•  

• Markaziy bankning zaxira-vakillik tizimi

• Davlat byudjeti xarajatlarini moliyalashtirish
•  

Naqd pul aylanmasining tarkibi

• 1. Markaziy bank va tijorat banklari o’rtasidagi naqd pul aylanmasi.
• 2. Tijorat banklari o’rtasidagi, banklar va ularning mijozlari o’rtasidagi naqd pul aylanmasi.
• 3. Korxonalar, tashkilotlar va aholi o’rtasidagi naqd pul aylanmasi.
• 4. Aholi o’rtasidagi naqd pul aylanmasi.
•  

Naqd pul aylanmasini tashkil qilish printsiplari

• 1. Barcha xo’jalik yurituvchi sub’ektlar, mulk shaklidan qat’iy nazar, naqd pul mablag’larini bank muassasalarida saqlashlari shart.
• 2. Naqd pul aylanmasini boshqarishning markazlashganlik printsipi.
• 3. Xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning kassalaridagi naqd pullar qoldig’iga nisbatan limit o’rnatish printsipi.
• 4. Naqd pullardan maqsadli foydalanish printsipi.
•  

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 12 sentyabrdagi PQ-3270-sonli “Respublika bank tizimini yanada rivojlantirish va barqarorligini oshirishga doir chora-tadbirlar to’g’risida”gi qaroriga asosan tijorat banklarining xo’jalik yurituvchi sub’ektlar tomonidan olingan naqd pullarni maqsadli ishlatilishi ustidan nazorat qilish vazifasi bekor qilindi.

• O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 12 sentyabrdagi PQ-3270-sonli “Respublika bank tizimini yanada rivojlantirish va barqarorligini oshirishga doir chora-tadbirlar to’g’risida”gi qaroriga asosan tijorat banklarining xo’jalik yurituvchi sub’ektlar tomonidan olingan naqd pullarni maqsadli ishlatilishi ustidan nazorat qilish vazifasi bekor qilindi.
•  

Naqd pullarning (M0) M2 pul agregati hajmidagi salmog’i, foizda (01.01. 2019 y.)

O’zbekistonda 2018 yilda naqd pullarning kupyuralar bo’yicha tarkibi

500 so’mgacha	9,9 %
1000 so’mlik	55,7 %
5000 so’mlik	22,6 %
10 000 so’mlik	9,0 %
50 000 so’mlik	2,8 %

Rossiyada 2018 yilda naqd pullarning kupyuralar bo’yicha tarkibi

5 rubl	0,0 %
10 rubl	0,0 %
50 rubl	0,3 %
100 rubl	1,2 %
200 rubl	0,3 %
500 rubl	2,6 %
1000 rubl	16,3 %
2000 rubl	4,4 %
5000 rubl	74,9 %

E’tiborlaringiz uchun rahmat!!!

• E’tiborlaringiz uchun rahmat!!!