Publications

ferrit
deb, Fe
qattiq eritmasi 
austenit 
deb aytiladi.
Uglerod temirda yaxshi erimaydi. Uglerodning temirda
eruvchanligi haroratga bog‘liq: 720 °C da uglerod maksimal 0,05 %
gacha erishi mumkin, magnit xossasiga ega, elektr tokini yaxshi
o‘tkazadi, xona haroratida uglerod 0,006 % gacha erigan holda
bo‘ladi. Austenitda (
γ
-Fe) uglerod 2,14 % eriy oladi. 1130°C
γ
-temirning anchagina uglerodni eritish xususiyati bo‘lib, termik
va kimyoviy termik jarayonlarni bajarish imkoniyatini tug‘diradi.
1868-yilda rus olimi D.K.Chernov tomonidan po‘latdagi
uglerodning miqdoriga qarab kritik nuqtalarning mavjudligi

---

21
aniqlangan. Temirda uglerodning eng ko‘p miqdori 6,67%
bo‘lib, bunda kimyoviy birikma hosil bo‘ladi.
Bu birikma 
sementit
(temir karbidi Fe
3
C) deb yuritiladi.
Sementit turg‘unmas kimyoviy birikma bo‘lib, u katta haroratda
bo‘linib ketadi:
Fe
3
C = 3Fe + C
Shuning uchun o‘rganilayotgan diagramma „Temir — se-
mentit“ yoki bo‘lmasa „Temir — uglerod“ holat diagrammasi
deb yuritiladi (10-rasm). Temir — uglerod holat diagrammasi
yuqorida qurilgan uslubda olingan kritik nuqtalar va haroratlar
asosida masshtablarda chiziladi. Fe — C holat diagrammasini
tahlil qilamiz.
ACD
chizig‘i