Publications

3.6. Legirlovchi elementlarning po‘latdagi
o‘zgarishlarga ta’siri
Tuzilishi va xossalarini o‘zgartirish maqsadida po‘latga
ma’lum konsentratsiyalarda maxsus qo‘shiladigan elementlar
legirlovchi elementlar
deyiladi. Legirlovchi elementlar qo‘shil-
gan po‘latlar 
legirlangan po‘latlar
deyiladi.
Legirlangan po‘latlarda legirlovchi elementlar quyidagi
holatlarda bo‘lishi mumkin:
•
erkin holatda (mis bilan qo‘rg‘oshin po‘latda erimaydi va
metall qo‘shilmalar tarzida erkin holatda bo‘ladi);
•
karbidlar holida (uglerodga yaqin bo‘lgan ko‘pgina ele-
mentlar sementda eriydi yoki mustaqil karbidlar hosil qiladi);
•
temir bilan yoki bir-biri bilan hosil qilgan intermetall
birikmalar holida (ko‘pgina legirlovchi elementlar muayyan
konsentratsiyalarida intermaterial birikmalar hosil qiladi, shu
sababli ular ko‘pincha yuqori legirlangan po‘latlarda uchraydi);
•
oksidlar va sulfidlar holida (po‘latni oksidsizlantirish
uchun qo‘shiladigan barcha elementlar oksidlarni yuzaga kel-
tiradi, temirga qaraganda oltingugurtga ko‘proq yaqin bo‘lgan
elementlar esa sulfidlar hosil qiladi);
•
temirdagi eritma holida (davriy tizimda temirdan chapda
joylashgan elementlar temirda erishi ham, karbidlar hosil
qilishi ham mumkin, temirdan o‘ngda joylashgan elementlar
esa ular bilan faqat qattiq eritmalar hosil qiladi).