Kirish
Ilm fan va iqtisodiyotning jadal rivojlanishi, barcha soha mutaxassislarining kasbiy malakasi va shaxsiy resurslariga bo'lgan talablarning o'sishi psixologik fan ma'lumotlarini inson hayotining turli sohalarida kengroq va har tomonlama foydalanishga o'tishni talab qiladi. Bugungi kunda kasbiy faoliyatini shaxsiy rivojlanish va hayotda muvaffaqiyat qozonish makoni deb biladigan odamlar soni tobora ko'payib bormoqda, ular psixologik yordamga muhtojliklarini anglab yetmoqdalar.
Psixologni qo'llab-quvvatlashga bo'lgan ehtiyoj kasbiy niyatni shakllantirish, kasb tanlash sharoitida paydo bo'ladi va shaxsning butun kasbiy hayoti davomida dolzarb bo'lib qoladi. Xodimni psixologik qo'llab-quvvatlash nafaqat shaxsiy ahamiyatga ega, balki ko'p jihatdan ijtimoiy ahamiyatga ega bo'lgan muammo hamdir, chunki kasbiy va psixologik salohiyatni ro'yobga chiqarish, o'zini o'zi himoya qilishni ta'minlash kasbiy faoliyat samaradorligini oshirishning yakuniy natijasidir.
"Kasbiy faoliyat psixologiyasi" fanining o'quv dasturiga kirish, bizning fikrimizcha, shaxsning kasbiy faoliyatini psixologik qo'llab-quvvatlash g'oyasini amaliy amalga oshirish vositalaridan biridir. Ushbu o'quv qo'llanma talabalarning kasbiy rivojlanish jarayonida yuzaga keladigan qiyinchiliklarni mustaqil ravishda engib o'tish qobiliyatini shakllantirishga qaratilgan bo'lib, olingan bilimlar kasbiy o'zini o'zi saqlash va rivojlantirish texnologiyalarini o'zlashtirishni ta'minlaydi. O'quv qo'llanma to'rt bobdan iborat.
Birinchi bobda kasbiy faoliyat, kasblarning tasnifi, kasbga yaroqliligi va kasb tanlash bo'yicha g'oyalar berilgan, "professiogramma", "psixogramma" tushunchalari ochib berilgan, kasbiy faoliyat psixologiyasida tadqiqot usullari masalasi yoritilgan. 4 Ikkinchi bob o'quvchilarni mehnat sub'ekti sifatida insoniyat rivojlanishining asosiy davriylashuvlari bilan tanishtiradi, "shaxs faoliyatining individual uslubi" tushunchasini ochib beradi, qobiliyatlar shaxsning kasbiy samaradorligiga ta'sir qiluvchi omil sifatida tushuncha beradi.
Uchinchi bobda kasbiy shaxs inqirozlari tipologiyasi haqida tushuncha berilgan, kasbiy faoliyatda stress masalasi ochib berilgan, shaxsning kasbiy moslashuvi muammosi yoritilgan. To'rtinchi bobda shaxsning ehtiyojlari va motivlari haqida tushuncha beriladi, motivlarni tasniflash masalasi ko'rib chiqiladi, "shaxsning mehnat motivatsiyasi" tushunchasiga alohida e'tibor beriladi. Har bir bobda mavzu bo'yicha amaliy nazariy materiallar va vazifalar bo'yicha qisqacha nazariy materiallar mavjud; mustaqil ishlash uchun talabalarga analitik topshiriqlar, insholar, ma'ruzalar yozish uchun mavzular taklif etiladi.
Ushbu qo'llanma talabalar, magistrantlar, aspirantlar uchun kasbda o'zini o'zi bilish, o'zini rivojlantirish, o'zini o'zi boshqarish vositasi sifatida foydali bo'ladi. O'quv qo'llanma ishchi o'quvchilar, korxona, tashkilot rahbarlari uchun talabga javob berishi mumkin, chunki unda xodimga uning malakasini oshirishda unga hamrohlik qilish, martaba ko'tarish bo'yicha qimmatli tavsiyalar mavjud. 5-BOB. KASBIY FAOLIYAT PSIXOLOGIYASI ASOSLARI Mehnat zavqning otasidir Stendal Faoliyat - bu inson faoliyatining o'ziga xos turi atrofdagi dunyoni, shu jumladan o'zini va mavjudot sharoitlarini bilish va ijodiy o'zgartirishga qaratilgan.
Faoliyatda inson moddiy va ma'naviy madaniyat ob'ektlarini yaratadi, uning qobiliyatlarini o'zgartiradi, tabiatni saqlaydi va yaxshilaydi, jamiyat quradi, uning faoliyatisiz tabiatda bo'lmagan narsani yaratadi. Inson faoliyatining asosiy xususiyatlari: motiv, maqsad, ob'ekt, tuzilish va vositalar. Kasbiy faoliyat - bu ijtimoiy ahamiyatga ega bo'lgan faoliyat bo'lib, uni amalga oshirish uchun maxsus bilim, ko'nikma va malakalarni hamda kasbiy jihatdan aniqlangan shaxsiyat xususiyatlarini talab qiladi. Kasbiy faoliyat bu birinchi navbatda mehnat faoliyati (E. F. Zer).
Mehnat bu ma'lum bir natijaga ega bo'lgan maqsadga muvofiq ishlab chiqarish faoliyatidir. Mehnatning asosiy xususiyatlari: - bu maqsadga yo'naltirilgan faoliyat - mehnat tabiatda qurolli - mehnat ijtimoiy xarakterga ega - mehnat mavzusida moddiylashadi, ob'ektni o'zgartiradi, mehnat mehnatkash odamning o'zini o'zgartiradi Rossiya psixologiyasida E.A.Klimov tomonidan ishlab chiqilgan kasblar klassifikatsiyasi eng mashhurdir. Mehnat ob'ektiga muvofiq kasblarning besh turi ajratiladi: 6 1. Inson - tirik tabiat.
Do'stlaringiz bilan baham: |