Psixologiyaning tarixiy rivojlanishi

17. Faoliyatga ko’ra xotira turlariga ta’rif.
Xotira ta’riflarining esda olib qolish va qayta esga tushirish jarayonlari sodir bo’ladigan faoliyatning xususiyatlariga bog’liqligi xotiraning har xil turlarini ajratish uchun umumiy asos bo’lib xizmat qiladi. Bunda xotiraning ayrim turlari uchta asosiy mezonga muvofiq tarzda bo’linadi:

1. 
   faoliyatda ko’proq sezilib turadigan psixik faollikning xususiyatiga qarab xotira harakat, emosional, obrazli va so’z-mantiqli turlariga bo’linadi;
   
2. 
   faoliyatning maqsadlari xususiyatlariga ko’ra ixtiyoriy va ixtiyorsiz xotira turlariga bo’linadi
   
3. 
   materialni qancha vaqt esda olib qolish va esda saqlash muddatiga ko ’ra (uning faoliyatdagi roli va tutgan o’rniga bog’liq ravishda) qisqa muddatli, uzoq muddatli xotira turlariga bo’linadi.
   

Harakat xotirasi-turli xildagi ish harakatlari va ularning sistemasini esda olib qolish, esda saqlash va yana qayta esga tushirishdan iboratdir.
Emotsional xotira-his-tuyg’uga xos xotiradir. His-tuyg’ular hamisha bizga ehtiyojlarimiz va qiziqishlarimiz qanday qondirilayotgani, bizning tevarak- atrofdagi olamga munosabatimiz qanday yo’lga qo’yilganligi haqida xabar berib turadi. Shuning uchun ham hissiy xotira har bir kishining hayoti va faoliyatida juda muhim ahamiyatga egadir.
Obraz xotirasi tasavvurlarni, tabiat va hayot manzaralarini, shuningdek, tovushlarni, hidlarni, ta’mlarni esda olib qolishdan iborat xotira hisoblanadi. U ko’rish, eshitish, hid bilish, ta’m bilishga oid xotiradir.