"psixologiya"


 – guruh uchun tarqatma material



Download 1,78 Mb.
Pdf ko'rish
bet161/253
Sana28.04.2020
Hajmi1,78 Mb.
#47964
1   ...   157   158   159   160   161   162   163   164   ...   253
Bog'liq
psixologiya

1 – guruh uchun tarqatma material.  
 Kuzatish metodi   Kuzatish  kuzatish  metodi  eng  sodda,  odam  xulq 
atvorining ko’rinadigan, faoliyatda namoyon  bo’ladigan tomonlarini o’rganish 
uchun  qo’llaniladigan  uslubdir.  O’z-o’zini  kuzatish  esa  odam  o’zida 
kechayotgan  biror  o’zgarish  yoki  xodisani  o’zi  o’rganish  maqsadida 
ma’lumotlar to’plash va qayd etish usulidir.  
Kuzatish  psixologik  o’rganish  uslubi  sifatida  oddiy  kundalik  hayotdagi 
kuzatishdan quyidagi xususiyatlari bilan farq qiladi:  
Maqsadga  yo’nalganligi.  Kuzatish  psixologik  o’rganish  usulubi  sifatida 
qo’llanilganida,  nima  uchun  ya’ni  qanday  maqsadda  kuzatilayotganligi  aniq 
bo’lishi  va  o’quvchini  umuman  kuzatish  emas,  balki  uning  ma’lum  bir  shaxs 
xususiyatining (masalan,  temperamentning) har xil vaziyatlarda yoki faoliyatda 
namoyon bo’lishini kuzatish zarur. 
Oldinda  rejalashtirilganligi.  Kuzatishni  boshlashdan  oldin  kuzatish 
vazifalarini (ya’ni nimani kuzatmoqchisiz) aniqlab kuzatish rejasi tuziladi.  Bu 
rejada kuzatish rejasi,  vositalari,  kuzatishda hisobga olinadigan ko’rsatgichlar, 


 
137 
uchrashi  mumkin  bo’lgan  qiyinchiliklar  va  ularning  oldini  olish  masalalari  o’z 
aksini topishi lozim.  
Kuzatish o’quvchilar uchun tabiiy sharoitda olib borilishi lozim.   
Obyektivligi.  Kuzatish  jarayonida  o’qituvchi  o’zining  taxminlariga 
asoslanmasligi, o’ziga ko’rishini xoxlagan narsa yoki xususiyatlarni izlamasligi,  
balki  faqat  obyektiv  faktlarini,    o’quvchilarni  haqiqiy  namoyon  bo’layotgan 
harakatlarini  hisobga  olish  va  shu  faktlar  natijasida  ma’lum  xulosalar  qilishi 
lozim.  Kuzatuvchilar  soni  3-4  kishi  bo’lsa,  kuzatish  natijalarining  obyektivligi 
ortadi.  
Kuzatish  natijalarini  yozish  kog’ozining  mavjudligi  kuzatish  jarayonida 
olingan  natijalar,   albatta,   kuzatish    jarayonida  yoki  darhol  undan  keyin  yozib 
borilishi  lozim.    Yozuvlar  muayyan  tartibda  (ma’lum  vaqt  o’lchami  bo’yicha) 
olib  boriladi.  Qulaylik  uchun  odatda  kuzatish  sxemalari  va  jadvallaridan 
foydalaniladi.  
Kuzatish  uslublarining afzalligi shundan iboratki,  kuzatish tabiiy sharoitda 
o’tkaziladi,  u sodda maxsus apparatura va asbob uskunalar talab qilmaydi. Bu 
usulning kamchiligi – uzoq vaqt va anchagina mehnat talab qilishidir.   
Erkin  kuzatuv  ko’pincha  biror  ijtimoiy  hodisa  yoki  jarayonni  o’rganish 
maqsad  qilib  qo’yilganda  qo’llaniladi.    Masalan,    bayram  arafasida  aholining 
kayfiyatini bilish maqsadida kuzatuv tashkil qilinsa,  oldindan maxsus reja yoki 
dastur  bo’lmaydi,    kuzatuv  obyekti  ham  qat’iy  bo’lishi  shart  emas.   Yoki  dars 
jarayonida  bolalarning  u  yoki  bu  mavzu  yuzasidan  umumiy  munosabatlarini 
bilish  uchun  ham  ba’zan  erkin  kuzatish  tashkil  etilishi  mumkin.  
Standartlashtirilgan kuzatuv esa,  buning aksi bo’lib,  nimani,  qachon,  kim va 
kimni kuzatish qat’iy belgilab olinadi va maxsus dastur doirasidan chiqmasdan,  
kuzatuv olib boriladi.  
Ijtimoiy  hamda  pedagogik  psixologiyada  guruhiy  jarayonlarning  shaxs 
xulq-atvoriga  ta’sirini  o’rganish  maqsadida  bevosita  ichkaridan  kuzatuv  tashkil 
qilinadi, bunda kuzatuvchi shaxs o’sha guruh yoki oila hayotiga tabiiy ravishda 
qo’shiladi va zimdan kuzatish ishlarini olib boradi. 
Umuman, 
kuzatish 
metodining 
ijtimoiy 
hayot, 
professional 
ko’rsatkichlarni  qayd  qilishda  so’zsiz  afzalliklari  bor,    lekin  shu  bilan  birga 
kuzatuvchining professional mahorati,  kuzatuvchanligi,  sabr-qanoatiga bog’liq 
bo’lgan jihatlar,  yana to’plangan ma’lumotlarni subyektiv ravishda taxlil qilish 
xavfi bo’lgani uchun ham biroz noqulayliklari ham bor,  shuning uchun ham u 
boshqa metodlar bilan birgalikda ishlatiladi.  

Download 1,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   157   158   159   160   161   162   163   164   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish