Psixologiya fani koiina tarixga ega b o ‘lsa-da, u hali navqiron fan sanaladi, chunki ilmiy psixologiya faniga nemis psixologi V

Ko’r matin

Mohira

Inson o'zining kimligini anglashga intilishdan, o ‘z ruhiy dunyosini va o ‘zgalar m hiyatini bilish istagi paydo bolishdan, tabiat va jamiyat hodisalarini tushunishga ehtiyoj sezishdan, o ‘tmish, hozirgi zam on, kelajak haqida mulohaza yunta boshlagandan buyon psixologiya fan sifatida rivojlana boshladi. Psixologik bilimlar juda uzoq o ‘tm ish tarixga ega bolsa-da, u fan sifatida falsafadan XIX asrga kelib aj ral ib chiqdi. Psixologiyaning alohida fan sifatida ajralib chiqishiga o ‘sha davr kishilik jamiyatida yuz berayotgan ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy o'zgarishlar sabab bo‘ldi, chunki bular ijtimoiy zarurat taqozosi edi. Psixologik holatlami tadqiq qilish, ya’ni psixikaning mohiyatini tushunish m aqsadida o ‘sha davrlari eksperimental ilm iy psixologik laboratoriyalarvujudga ketáboshladi.

psixologiya fani koiina tarixga ega b o ‘lsa-da, u hali navqiron fan sanaladi, chunki ilmiy psixologiya faniga nemis psixologi V. Vundt tomonidan 1879- yilda Leypsig (Germaniya) universitetida birinchi ekspcrimental laboratoriya ocliish bilan asos solingandi. Shuning uchun endigina reflcksiyani (lotincha tvjlexus — o'ziningruhiy holatini tahlil qiiish degani) ilmiy jihatdan o ‘rganishni psixologiya fani predmeti tarkibiga kiritish davri keldi. Psixologiya“ (psychelogos — yunoncha so‘z b o lib , u „ jo n “ „ ruh“ haqidagi „fan ta’limoti” degan m a’noni anglatadi) — „jon“ tushunchasi o ‘rniga „psixika“ ni qo‘llashda davom etmoqdamiz. Lingvistik nuqtayi nazardan „ jo n “ , „psixika“ tushunchalari aynan bir xil m a ’noni bildiradi. Lckin „psixika“ tushunchasi bugungi kunda , j o n “dan ko‘ra kengroq qamrovga ega bo‘lib, ham ko‘zga ko'rinadigan, ham ko‘zga ko‘rinmaydigan dcgan ifodani o'zida aks ettiradi. Agar psixikaning tarkibiy qismlari — faoliyat, xulq, m uom ala yaqqol nam oyon boMish xususiyatiga ega bo‘lsa, bilish jarayonlari, psixik holatlar, ichki kcchinmalar, ijodiy rcjalar, ilmiy farazlar miyada mujassamlashgan bo‘lib ko'zga ko‘rinmaydi. Psixologiya fanining keyingi davrdagi taraqqiyoti ular o ‘rtasida bir talay tafovutlarni keltirib chiqardi.