Psixologiy asi

N azorat uchun savollar
1. M iy a in s u ltla r id a q a n d a y n e y r o p s ix o l o g ik b u z ilis h la r k u z a til a d i?
2. Bosh miya jaro h atlarid a q an d ay ruhiy-hissiy buzlishlar kuzatiladi?
3. Posttravm atik am neziyaning q a n d ay tu rlarin i bilasiz?
4. K orsakov sindrom i haqida nim alarni bilasiz?
297

---

5. M e n in g it va m e n in g o e n s e fa litd a n s o 'n g q a n d a y ru h iy a s o r a tla r
q o la d i?
6 . 0 ‘zingiz g u v o h i b o 'lg a n v a z iy a tla r h a q id a s o 'z la b bering.
7. E p ile p siy a nim a?
8. E p ilep siy a s a b a b la rin i a y tib bering.
9. E pilepsiya b ila n qaysi b u y u k sh a x sla r k asa lla n g a n ?
10. A u ra nim a?
11. E p ile p siy a d a q a n d a y ru h iy b u z ilish la r k u za tilad i?
13. E pilepsiya bilan k asa lla n g a n b em o rlarg a q a n d a y ta v siy a lar beriladi?
298

---

X V BOB.
ALKOGOLIZM VA GIYOHVANDLIKDA
BEMORLAR PSIXOLOGIYASI
Faqat 
o 'ta d o n o la rg a va o 'ta n o d o n la rg a
aql 
o 'rgatib b o
'Imavdi.
Konfutsiy
15.1. Alkogolizmda bemorlar psixologiyasi
I c h k ilik b o z lik m u a r a m o s i q a d i m d a n r a a ’lu m d ir . B u g u n g i k u n d a e s a
b u m u a m m o n a f a q a t tib b iy - p s ix o lo g ik , b a l k i ij'tim o iy m u a m m o g a h a m
a y l a n g a n . C h u n k i i c h k i l i k b o z l i k n a f a q a t s p ir tli i c h i m l i k l a r n i i s t e ’m o l
q ilu v c h i n i n g s a l o m a t l i g i g a z iy o n k e l t i r a d i , b a l k i o i l a n i n g b u z i lis h i v a
f a r z a n d l a r t a r b i y a s i g a h a m k a t t a s a l b i y t a ’s ir k o 'r s a t a d i . S u r u n k a l i
a l k o g o - liz m d a k u z a t i l a d i g a n r u h iy b u z ilis h la r tu r l i - t u m a n b o 'l i b , u l a r n i n g
q a y d a r a j a d a r i v o j l a n g a n l i g i b e m o r n i n g n e c h a y i l d a n b e r i s p i r t l i
ic h im li k la r n i is te ’m o l q ilis h i, u n in g m i q d o r i , jis m o n iy s a l o m a tlig i k a b i
b ir q a n c h a o m illa r g a bogM iq.
A k s a r iy a t m u t a x a s s is la r s u r u n k a li a lk o g o liz m d a p s ix ik b u z ilis h la r n in g
y u z a g a k e lis h in i k a s a ll ik n in g o g 'i r b o s q ic h g a o 't g a n i d a n d a l o l a t b e r a d i, 
d e b t a ’k i d l a s h a d i . S u r u n k a l i a l k o g o l i z m d a r u h i y b u z i l i s h l a r n i n g te z
s h a k lla n is h in i s p ir tli ic h im li k la r n i o r t i q c h a i s t e ’m o l q ilis h s a b a b li y u z a g a
k e la d ig a n o 't k i r z a h a r l a n i s h l a r k u c h a y tir a d i . H a r b i r o 't k i r z a h a r la n is h
tu r li d a r a j a d a g i o 't k i r p s ix o z la r b ila n n a m o y o n b o 'l a d i .
K lin ik a s i. A lk o g o liz m d a y u z a g a k e l a d ig a n ru h iy -h is s iy b u z ilis h la r n in g
ta s n if i b ir q a n c h a . B iz tib b i y a m a l i y o t d a e n g k o 'p u c h r a y d i g a n r u h iy -
h issiy b u z ilis h la r n in g b a ’zi tu r la r in i k e l tir ib o 't a m i z . B u la r ic h id a a lk o g o l 
d e l i r i y s i a l o h i d a o ' r i n t u t a d i . A l k o g o l
d e l i r i y s i t u r l i d a r a j a d a g i
p s i x o v e g e t a t i v b u z i l i s h l a r b i l a n n a m o y o n b o ' l a d i . U n d a k o ' r u v
g a lly u ts in a ts iy a la r i, o n g n in g tu m a n l a s h u v i , v a h i m a v a x a v o tir , g ip e r d in a -
m iy a , a l a h s i r a s h l a r , b e t o q a t l i k k u z a t i l a d i . S h u n i n g d e k , t a x i k a r d i y a ,
g ip e rg id ro z , g ip e r te r m iy a , q o n b o s im n in g o 'z g a r i b tu r is h la r i h a m n a m o y o n
b o 'l a d i . D e lir io z h o l a t l a r ic h k ilik b o z lik k a u z o q v a q t d a n b u y o n b e r ilg a n
s h a x s la r d a k o 'p k u z a til a d i.
D e lirio z h o l a t l a r d a b e m o m i n g a h v o li y o m o n la s h s a , u a t r o f d a g i la r g a
e ’tib o r b e r m a y q o 'y a d i , y a q i n la r in i t a n i m a y d i , g a p - s o 'z l a r n i n g m a ’n o s in i 
a n g l a m a y d i, m a ’n o s iz g a p l a r g a p i r a d i v a q ili q la r q ila d i. O g 'i r h o la t l a r d a
ta n a h a r o r a t i k o 't a r i l a d i , o lig u r iy a k u z a t i l a d i , a r t e r i a l q o n b o s im p a s a y ib
k e ta d i v a o x ir - o q i b a t b e m o m i n g h a y o t i k a t t a x a v f o s t i d a q o la d i.
A l k o g o l i z m d a g a l l y u t s i n a t s i y a l a r h a m a l o h i d a o ' r i n k a s b e t a d i .
U l a r n i n g o ' t k i r v a s u r u n k a l i t u r l a r i f a r q q i l i n a d i . A y n i q s a , e s h i t u v
299

---

g a lly u ts i n a ts i y a la r i k o ‘p u c h r a y d i. U l a r s h o v q in , h u s h ta k , s h iv irla s h , tu r li 
x il s o 'z l a r s h a k l i d a b e m o r g a , a s o s a n , k e c h q u r u n y o k i t u n d a e s h itila d i. 
E s h itu v g a l ly u ts i n a ts i y a la r i u l a r d a x a v o t ir , q o 'r q u v v a u y q u n in g b u z ilis h i 
b ila n b i r g a l i k d a n a m o y o n b o 'l a d i . A k s a r h o lla r d a u la r n i n g x u lq - a t v o r i 
k e s k i n o 'z g a r i b , r u h i y b e m o r l a r n i k i k a b i b o 'l a d i . D e l i r i y d a n f a r q l i
o 'l a r o q , g a l l y u t s i n a t s i y a l a r d a b e m o r n i n g o n g i s a q la n g a n b o 'l a d i . E s h itu v
g a l ly u ts i n a ts i y a la r i k o 'p h o l l a r d a a f f e k tiv v a v e g e ta tiv b u z i lis h l a r b ila n
h a m n a m o y o n b o 'l a d i .
A l k o g o l i z m d a a l a h l a s h l i p s i x o z l a r v a h i m a , o r t i q c h a b e o 'x s h o v
h a r a k a t l a r , s e n s o r b u z ilis h la r , u y q u s iz lik , g u m o n s ira s h , t a ’q ib k a b i a ffe k tiv
b u z ilis h la r b ila n k e c h a d i.