Psixologik trening

4.Guruhni boshqarish uslublari. Shunga ko'ra, trener uchta ekstremal turga bo'linadi:

• 
  Hissiy rahbar. Guruhning yuragi. Bu guruhning har bir a'zosi xayrixohlik uchun murojaat qilishi mumkin bo'lgan ‘yelkadosh’ shaxs;
  
• 
  Biznes rahbari. Guruhning kuchi - quvvati. Biznesni tashkil etish, kerakli munosabatlarni o'rnatish, biznesning muvaffaqiyatini ta'minlash;
  
• 
  Axborot rahbari. Guruh ongi. Hamma unga savol bermoqda. U olim, hamma narsani biladi, tushuntirishi va kerakli ma'lumotlarni topishda yordam berishi mumkin
  

Trener treningni samarali chiqisgini ta’minlash uchun trening jarayonida guruhni tez-tez kichik guruhlarga bo’lib ishlashi maqsadga muvofiqdir. Bundan maqsad guruhning har bir ishtirokchisini faol ishtirok etishga undashdir. Biror bir mavzu katta guruhlarda muhokama etilsa, butun guruhning ishtirokini ta’minlab bo’lmasligi aniq. Bu esa guruhdagi sust ishtirokchilarni umuman chetda qolishiga sabab bo’ladi. Kichik guruhlarda ishlanganda esa ularning faol ishtiroki talab etiladi va bu har bir ishtirokchining qiziquvchanligini oshiradi. Bundan tashqari kichik guruhlarda ishlash ishtirokchilar uchun tinch va ishonchli muhitni yaratadi, ularning bir-birlari bilan tezroq tanishishi va bir-biri bilan kirishishiga imkon yaratadi. Ayniqsa, oilaviy mavzularga doir nozik savollar muhokama etilganda ba’zi ishtirokchilarda noqulaylik, uyalish holatlari vujudga keladi. Kichik guruhlarda ishlash esa ulardagi uyalish, noqulaylikni yo’qotishi mumkin. Guruh soni qancha kichik bo’lsa, undagi ishtirokchilarda qo’rquv, noqulaylik kabi holatlar kuzatilinadi. Kichik guruhlarga bo’lishda o’yin orqali bo’lish usulidan foydalanish lozim.

Kichik guruhlar bilan ishlash qoidalari:

1. 
   Guruhlarga bajarilishi lozim bo’lgan topshiriqlarni aniq va tushunarli qilib berish kerak.
   
2. 
   Mikroguruhlarga topshiriq berayotganingizda ko’rsatmani ularning hammasiga birvarakayiga tushuntirish kerak. Negaki, agar trener bitta guruhga ko’rsatma berib, qolganlariga ham birma-bir tushuntirmoqchi bo’lsa, u holda topshiriqni olgan guruhlar darhol muhokamani boshlab yuborishadi va shovqin- suron ko’tariladi, trener esa qolgan guruhlarga ko’rsatma berishga qiynalib qoladi. 3.Topshiriq bajarilgandan keyin uni albatta umumiy guruhda muhokama
   

qilish kerak, bunda har bir mikroguruhdan bittadan vakil chiqib, o’z guruhining fikri bilan tanishtiradi.

4. 
   Mikroguruhlar bilan ishlashda vazifa bajaruvchi, kuzatuvchi yoki ekspert rollarini trenerning o’zi taqsimlab berishikerak.
   
5. 
   Mikroguruhlar bilan ishlashga haddan tashqari berilib ketish kerak emas, bu narsa treningni samaradorligi va rivojlanishiga xalaqit berishi ham mumkin. Shuning uchun 2 soatlik treningda 3 kishilik guruhga bo’linadigan topshiriqlardan ikkita, 7-8 kishilik guruhga bo’linadigan topshiriqlardan bittadan ortiq bajartirmaslikka harakat qilish lozim.
   

Trener mikroguruhlar bilan ishlayotganda ularning faolligini oshirish uchun quyidagi qoidalarga qat’iy rioya qilishi kerak:

• 
  ishtirokchilarga hech qachon kamsituvchi ohangda ogohlantirish bermaslik kerak;
  
• 
  guruhdagi biror ishtirokchi gapirayotganda uning so’zini bo’l- masdan eshitishi va qolganlarni ham shunga o’rgatish kerak;
  
• 
  mavzu doirasidan chetga chiqmaslikni so’rash kerak;
  
• 
  hammaning so’zga chiqishini ta’minlash kerak;
  
• 
  munozaralarda qaysidir shaxs hayotiga aloqador fikrlar shu yerda qolishga guruhni odatlantirish kerak.