Psixologik trening asoslari

3.Psixologik va predmetli me’zonlar. 
Treningning psixologik ta'siri 
deganda, o'quv mashg'ulotlarining ta'siri natijasida odamda yoki ishchi guruhda 
(ijobiy va salbiy) yuz beradigan turli xil o'zgarishlar tushuniladi. Trening 
effektlarining quyidagi asosiy turlarini ajratib ko'rsatish mumkin: 
• har bir aniq mashg'ulot uchun tipik effekt; 
• barcha turdagi mashg'ulotlarga xos bo'lgan universal effekt; 
• o'qitish ta'siri ostida yuzaga keladigan o'zgarishlar beqaror bo'lib, bir 
muncha vaqt o'tgach yo'q bo'lib ketganda qisqa muddatli effekt ; 
• uzoq muddatli ta'sir, agar sodir bo'lgan o'zgarishlar qaytarilmasa yoki 
mashg'ulot vaqtiga qaraganda ancha uzoq vaqt davom etsa. Trening 
samaradorligi konseptsiyasi olingan natijalarning nisbati (ishtirokchilar orasida 
jiddiy o'zgarishlar bo'lgan) 
Trening natijasida yuzaga kelgan barqaror o'zgarishlar manzarasini 
aniqlash uchun trening samaradorligini kechiktirilmasdan baholash zarur. 
Bunday holda, asosiy qiziqish xodimlarning faoliyati va mehnat xatti-

---

104 
harakatlaridagi ijobiy va salbiy o'zgarishlarni tavsiflovchi ma'lumotlar, 
shuningdek, mehnat unumdorligi ko'rsatkichlari, ish topshiriqlari sifati, 
jamoadagi ijtimoiy-psixologik iqlimning o'zgarishi va boshqa ob'ektiv 
ma'lumotlar yuzaga kelishi mumkin. Yuqoridagi mustaqil ko'rsatkichlarni 
to'plash va tahlil qilishdan tashqari, ushbu maqsadlar uchun bir qator psixologik 
usullar ham qo'llaniladi, masalan, trening ishtirokchilari va ularning bevosita 
rahbarlarini parallel ravishda so'rov qilish orqali amalga oshiriladi.
Treningning muvaffaqiyati turli nuqtai nazardan tavsiflanishi mumkin. Bu 
trening tashkilotchilari uchun ham, trening o'tkazgan shaxslar uchun ham 
muhimdir. Bularga: 
1) kadrlar tayyorlash sifatini oshirish bilan bog'liq tashkiliy muammolar hal 
qilinganmi;
2) ishtirokchilar kursdan qoniqish hosil qildimi yoki yo'qmi;
3) trening davomida ishlab chiqilgan dasturni takomillashtirish va uni 
davom ettirish uchun istiqbolli yo'nalishlarni aniqlash mumkinmi. 
Ushbu savollarga javob topish trening samaradorligini har tomonlama 
baholashni talab qiladi. Umuman olganda trening dasturini amalga oshirish 
qanchalik samarali bo'lganligini qanday aniqlashimiz mumkin? Avvalo, buning 
uchun mashg'ulotlar boshlanishidan oldin samaradorlikni baholash mezonlarini 
ishlab chiqish va ularni ushbu jarayonga jalb qilingan barcha o'quvchilar, 
murabbiylar va ushbu faoliyat uchun mas'ul bo'lgan tashkilot rahbariyati 
e'tiboriga etkazish kerak.