Psixika haqida

LEARN MORE

---

Psixika (yunoncha: psychikos — ruhiy), ruhiyat — yuksak darajada tashkil topgan materiya (miya)ning voqelikni
alohida shaklda aks ettirishdan iborat xususiyati. Asosan, sezgi, tasavvur, tafakkur, irodaviy xatti-harakat va boshqa
subʼyektiv obrazlarda aks etadi. Psixika materiyaga nisbatan ikkilamchi, xreila. Bu Psixikaning mavjudlik usuli (Psixika
miya xususiyati)da va uning mazmuni (Psixika — obʼyektiv olamning subʼyektiv obrazi)da ko
ʻ
rinadi. Psixika materiya
taraqqiyotining muayyan bosqichida — tirik organizmlarda sezuvchanlikning alohida shakli yoki his qilish qobiliyati
paydo bo
ʻ
lishi bilan vujudga kelgan. Tirik mavju-dotning morfologik-fiziologik tuzilishi murakkablashuvi, unda nerv si-
stemasining vujudga kelishi va taraq-qiy etishi, bosh miya, uning katta yarim sharlarining shakllanishi va
takomillashishi jarayonida rivojlangan. P.ning o
ʻ
ziga xos organi insonda va oliy darajada rivojlangan hayvonlarda bosh
miyadir.

---

 Psixika— subʼyektivlik bilan obʼyektivlikning
birligidir. Psixik faoliyat doimo muayyan
subʼyektga xos bo
ʻ
lib, uning individual
xususiyatlari bilan bog
ʻ
langandir. Ayni vaqtda
Psixika obʼyektiv olamning muayyan manzarasini
yaratuvchi miya inʼikos faoliyatining real jarayoni
sifatida obʼyektiv-dir. Psixika psixik jarayonlar,
holatlar va insonning psixik xususiyatlarining
zohiriy birligidir. Psixika rivojining oliy shakli —
inson psixikasidir. Uning paydo bo
ʻ
lishi va
rivojlanishida insonga xos bo
ʻ
lgan atrofdagi olam
bilan o
ʻ
zaro munosabatga kirishish usuli —
mehnat hal qiluvchi rol o
ʻ
ynagan. Inson Psixikasi
faqat biologik taraqqiyotning emas, ijtimoiy-
tarixiy taraq-qiyotning ham mahsulidir. Ijtimoiy,
mehnat amaliyoti oliy, faqat inson-gagina xos
Psixika shakli — oyagni vujudga keltirdi.

---

 Inson Psixikasining eng muhim xususiyati — ishlar, hodisalar va
boshqalarni oldindan ko
ʻ
ra bilish va o
ʻ
zi nima qilishini rejalashtirishdan
iborat. Inson obʼyektiv voqelikdagi predmetlar va hodisalarni tajribaga
asoslanib idrok qiladi. Insonning psixik faoliyati asosida birinchi va ikkinchi
signal sistemalarining o
ʻ
zaro taʼsiri yotadi.