Psixik jarayonlar



Download 75 Kb.
bet5/6
Sana25.02.2022
Hajmi75 Kb.
#462904
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
didat

PARISHONXOTIRLIK. Parishonxotirlik diqqatning salbiy tomonlaridan biridir. Parishonxotirlik ikki turi farqlanadi. Birinchisi, biror ishga (fikrga, o`yga) nihoyatda berilib ketish natijasida kishining atrofdagi narsalarga, voqealarga va kishilarga e`tibor bermasligi.
Parishonxotirlikning tomoman boshqa holati - kishining biror narsa ustida diqqatini to`play olmasligi, bir narsa yoki hodisadan ikkinchisiga doim o`tib ketaverishidir. Katta kishilarda bunday parishonxotirlik toliqqan paytlarda uchraydi. Bolalarda esa diqqatning to`g`ri rivojlanmaganligi oqibatida bu xususiyat shakllanishi mumkin. Bundan tashqari parishonxotirlikning bunday turi ruhiy kasallik holatlarida ham uchrashi mumkin.
SEZGILAR HAQIDA TUSHUNCHA.
Tashqi olamni bilish, undan kelayotgan ma`lumotlarni qabul qilish va qayta ishlash sezgi jarayonidan boshlanadi.
Sezgi - ongimizga ayni vaqtda, bevosita ta`sir qilib turgan narsa va hodisalarning ayrim xususiyatlarini aks ettirishdan iborat psixik jaryondir. Materiya bizning sezgi organlarimizga ta`sir qilib sezgi hosil qiladi. Sezgi a`zolari axborotni qabul qilib oladi va saralaydi. Sezgi a`zolari tashqi olamning kishi ongiga kirib keladigan yagona yo`lidir. Kishi tevarak atrofdagi olam haqida doimo axborot olib turishi kerak. Axborotlarning ko`pligi (ortiqchaligi) yoki tanqisligi (sensor izolyatsiya) organizmda jiddiy funktsional buzilishlarga olib kelishi mumkin. Buni tekshirib ko`rish uchun maxsus surdokameralarda ko`plab tajribalar o`tkazilgan. Tajribalar shuni ko`rsatadiki, sinaluvchilar to`la izolyatsiya holatida bir necha soatdan keyin vahimaga tushadilar, tajribaning to`xtalishini talab qilib boshlaydilar. Ularda og`riq, haroratni sezish kabi sezgilar ham buzilishi kuzatiladi. Agar odam ko`proq vaqt izolyatsiyada saqlansa unda ongning buzilishi, turli gallyutsinatsiyalar kuzatiladi. Real hayotda bunday sharoit ongning butunlay buzilishiga olib kelishi mumkin.
Boshqa bir nazariya tarafdorlari (I.Myuller, Gel’mgolts) sezgi organlarining o`ziga xos quvvati haqida fikr yuritadilar. Ularning fikricha sezgilar faqat tashqi ta`sirlarning timsoli, shartli belgilari. Shu sababli ular qaysi sezgi organiga ta`sir qilsa, shu analizatorga xos sezgi hosil bo`ladi. Bu nazariyaning to`g`riligi isbot qiluvchi ko`plab misollar bor - bo`lar elektr toki, bosimning ta`sirida turli analizatorlarda turli sezgilar hosil bo`ladi.
Ammo xid, tovushlar boshqa sezgi organlariga ta`sir qilib, ularga xos sezgilar hosil qilmaydilar. Sezgi organlari maxsus signallarni qabul qilishga ixtisoslashgan. Sezgi a`zolarining ixtisoslashishi - uzoq davom etgan evolyutsion taraqqiyot mahsulidir. Bundan shunday xulosaga kelish mumkin. Sezgi a`zolarining o`ziga xosligi sezgilarning o`ziga xosligini keltirib chiqarmaydi. Sezgi organlarining o`ziga xosligi tashqi olamning o`ziga xos xususiyatlari natijasida shakllangan.
Mana shunday maxsuslashgan sezgi organlarining majmui analizatorlarni tashkil qiladi. Har qanday analizator uch qismdan iborat:
1) tashqi ta`sir kuchini ichki nerv quvvatiga (jarayoniga) o`tkazadigan maxsus transformator - analizatorning pereferik qismi;
2) analizatorning pereferik qismini markaziy qism bilan bog`laydigan o`tkazish yo`llari. Ular afferent (markazga intiluvchi), efferent (markazdan qochuvchi) yo`llardan iborat bo`ladi.
3) markaziy, pereferiyadan keluvchi signallarni qabul qilib, qayta ishlovchi qism (miya qismi).
Analizatorlarning periferik bo`limida motor va hissiy qismlar uyg`unlashganligi sababli ular ta`sir qilayotgan qo`zg`atuvchilarning ob`ektiv xususiyatlarini aynan aks ettiradi.

Download 75 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish