Psixiatriya ruhiy kasalliklarning kelib chiqishi, patogenezi, klinik

O‟rta progredientli
 
paranoid shizofreniya. 
Ko‘pincha 25-40 yoshda 
rivojlanadi.Kasallik juda sekin boshlanadi. Kasallikni initsial davri juda ko‘p 
yilarni o‘z ichiga oladi. Bu davrda bemorlarda qo‘rquv, obssesiyalar, 
senestopatiyalar,challa-chulpa vasvasa g‘oyalar paydo bo‘ladi. Initsial davrning 
o‘zida shaxsni negativ o‘zgarishlari paydo bo‘ladi.Keyin kasallikni manifest davri 
boshlanadi. Manifest davrni borishi odatda bir necha ketma-ket keladigan 
bosqichlardan iborat: paranoyyal, paranoid, parafren. Ko‘pincha yana bir bosqich 
kasallikni ohirgi bosqichi ajratiladi. Bu bosqichda gallyutsinator-paranoid 
buzilishlar yo‘q bo‘lib qo‘pol ruhiy defekt paydo bo‘ladi.
Paranoyyal bosqichda doimiy yoki o‘tkir bo‘ladigan tartiblashgan vasvasa 
g‘oyalari (rashk, kuzatilish, sudbozlik, kashfiyotchilik, isxotchilik) paydo bo‘lib 
yillar davomida kuchayib boradi. Paranoid bosqichda verbal gallyutsinatsiyalar 
kuzatiladi. Verbal gallyutsinatsiyalar asta sekinlik bilan soxta gallyutsinatsiyalarga 
aylanadi. Ruhiy avtomatizm va tasirlanish vasvasa g‘oyalari paydo bo‘ladi, oxir 
oqibatda Kandinskiy-Klerambo sindromi shakillanadi. Parafren bosqichda fantastik 
darajadagi buyuklik vasvasasi paydo bo‘ladi. 
Shaxsni negativ o‘zgarishlari xam parallel tarzda kuchayib boradi. Ohirgi 
bosqichda negativ buzilishlar chuqur ruhi defekt darajasiga etib keladi. 
Galyutsinator-vasvasa sindromlar o‘z axamiyatini yo‘qotadi va yo‘q bo‘lib ketadi. 

---

169 
Paranoid shizofreniyani ohirgi davri apatiko-abulik simptomakompleks bilan 
xarakterlanadi. Galyutsinator vasvasa qoldiq ko‘rinishida qoladi va shizofaziyalar 
kuzatiladi. Ba‘zi hollarda paranoid shizofreneya ijobiy tugashi mumkin va kasallik 
parafren davrda to‘xtashi mumkin. Unda shaxs o‘zgarishlari juda kuchli bo‘lmaydi.