Психологияни мустақил фан сифатида шаклланишига замин ҳозирланиши

YANGI DAVRDA PSIXOLOGIYANING RIVOJLANISHI
Reja:
1.YAngi davr psixologiyasiga umumiy tavsifnoma
2.YAngi davrning birinchi nazariyasi
3.Psixologiyada ratsionalizm, psixologiyada sensualizm.
YAngi davr psixologiyasiga umumiy tavsifnoma
XV – XVI asrlarda ilm – fanga yangicha qarashlar paydo bo’ldi. Bu yangicha qarashlar ratsionalizmga va nazariy yondashuvlarni amaliy asoslashga qaratilgan edi. Bu esa psixologiya fani rivojlanishida yangi bosqichga qadam qo’yishni anglatdi. Aynan shu yondashuvlar olimlar uchun yangi psixologik kontseptsiyalarni ishlab chiqish uchun motiv bo’lib xizmat qildi.
Psixologiya fanining dastlabki shakllanish jarayonida, falsafaning tarkibida edi. Buni psixologiyaning predmeti faqatgina “jon – ruh” deb qaralganida yaqqol kuzatish mumkin. Psixologiya rivojlanish jarayonida nafaqat jon – ruh borasidagi muammolarni, balki insonning shaxs sifatida shakllanishi jarayonida uning psixik rivojlanish qonuniyatlarini o’rgana boshladi.
XVII asr psixologlar ko’z o’ngida psixikaga bo’lgan qarashlarning tubdan o’zgarishi davri sifatida namoyon bo’ladi. Psixologik fikr taraqqiyotidagi yangi davrini “fanlar malikasi” bo’lib hisoblangan mexanika fani ta`sirida paydo bo’lgan kontseptsiyalar ochib berdi.
XVII asrga oid psixologik fikrlarning o’ziga xos tomonlarining talqinida ochiq namoyon bo’ldi.
A) tushuntirish uchun hech qanday ruhga muxtoj bo’lmagan tana-mexanik tizim haqidagi ta`limot;
B) ichki kuzatish orqali o’z psixik holati haqida hamma narsani bilish mumkin bo’lgan individning ongi haqidagi ta`limot;
V) inson faoliyatini unga foydali narsalar tomon yo’naltiruvchi yoki zararli narsalardan qaytaruvchi ehtiroslar (affektlar) haqidagi ta`limot;
G) fiziologik va psixologik tomonlar o’rtasidagi munosabati haqidagi ta`limot. Bu ta`limotlarning asosida fanning ulug` zahmatkashlari Rene Dekart(1598-1660), Benedikt Spinoza (1632-1677), Tomas Gobbs (1588-1679), Djon Lokk (1632-1704), Gotfrid Leybnits (1646-1716) kabilar turar edi. Natijada fanda tajribaga asoslangan yangi oqim (empirik oqim) rivojlana boshlaydi.