Психологияда шахснинг ўрганишлар назарияси Шахс тушунчаси «юз», «сохта қиёфа»

Иккинчи нуқтаи назар – шахслараро алоқалар муҳити шахсни аниқлаш ва мавжудлик соҳаси бўлиб хизмат қилганида шахсни тушуниш воситаси сифатидаги интериндивид шахсий атрибуция.
Кўриб чиқишнинг учинчи нуқтаи назари – метаиндивид шахсий атрибуция. Ушбу ҳолатда индивиднинг ўз фаолияти орқали бошқаларга кўрсатадиган ихтиёрий ёки ихтиёрсиз таъсири кўзда тутилади. Шахсга янгича назар билан қаралади: унинг индивид сифатлари қаторидаги муҳим хусусиятларини фақат ўзида эмас, балки бошқа одамлардан ҳам излаш таклиф этилади. Бунда шахс бошқаларда идеал тарзда тасаввур этилиши, уларнинг ўзга турмуш тарзи, унинг шахс сифатида алоҳидаланишида юзага келади.
Бундай идеал тасаввур этишнинг моҳияти – субъект фаолияти ёки унинг ҳамкорликдаги фаолиятини юзага чиқарадиган бошқа одамнинг ақлий ва аффектив-эҳтиёжий соҳасидаги реал фаол ўзгаришлардан иборат. Бундай ҳолатда гап шахснинг бошқаларда ўз ҳаётини давом эттириши мумкин бўлган фаол жараён ҳақида, бошқаларда ўзининг давомийлигини кўра билиши ҳақида кетади. Индивид ўлимидан сўнг шахс бутунлай йўқолиб кетмасдан ўзгалар ҳаёти билан давомийлигини сақлаб қолади. А.С.Пушкин сўзларини эсга олсак: «Йўқ, бутунлай ўлмайман … дунёда битта бўлса ҳам шоир қолмагунича».
Шахснинг психологик тузилишини қуйидаги кўринишда тасаввур этиш мумкин (7.1 расм).

1^ Мамардашвили М.К. Как я понимаю философию. М., 1990. Б.173.