«Programmalıq injiniringi» qánigeligi 3-kurs 304-19 topar studenti Satbaev Azamattıń

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ INFORMACIYALÍQ
TEXNOLOGIYALARÍ HÁM KOMMUNIKACIYALARÍN RAWAJLANDÍRÍW MINISTRLIGI

MUXAMMED AL-XOREZMIY ATINDAǴÍ
TASHKENT INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ
UNIVERSITETI NÓKIS FILIALÍ
« Programmalıq injiniringi » qánigeligi
3-kurs 304-19 topar studenti
Satbaev Azamattıń
« Mobil qosımshalar islep shıǵarıw»
páninen

ÓZ BETINSHE JUMÍSÍ

Tema: Mobil qosımshalarda maǵlıwmatlar bazası

Tayarlaǵan ________________ A.Satbaev
Qabıllaǵan ________________ N.Turımbetov

Nókis – 2022
Mobil qosımshalarda maǵlıwmatlar bazası
Reje:

1. 
   Kirisiw
   

II. Tiykarǵı bólim
1. Maǵlıwmatlar bazası túrleri
2. Android Studio maǵlıwmatlar bazaları
III. Juwmaqlaw
Ádebiyatlar

Maǵlıwmatlar bazası túrleri

Búgingi kúnde Android sıyaqlı mobil qosımshalardan paydalanıw ushın jaylastırılıwı múmkin bolǵan maǵlıwmatlar bazalarınıń kóp túrleri bar. Sonday etip, biz tómende biz sizge paydalanıwshılar tárepinen eń kópshilikke arnalǵanın usınıs etemiz, sebebi olardıń qásiyetleri bul qosımshalardı eń jaqsı saqlaw maǵlıwmatlar bazası dep klassifikaciyalaw ushın kelgen kóplegen adamlar tárepinen keń qollanılıwına járdem bergen, sol sebepli biz olardı tómende tolıq bayanlaymız.
Android qosımshaları ushın biz aytıp ótiwimiz múmkin bolǵan maǵlıwmatlar bazaları arasında tómendegiler bar:

• 
  Jabıq JB: bul C, C ++, Java, Perl, Python ushın API menen maǵlıwmatlardı basqarıw kitapxanası retinde klassifikaciyalanatuǵın programmalıq támiynat. Tap sol gilt ushın úlken kólem degi maǵlıwmatlardı qollap-quwatlaytuǵın hám erkin litsenziyalanǵan.
  
• 
  Couchbase lite: bul hújjet bazalarına mólsherlengen hám ınteraktiv qosımshalar ushın optimallastırılgan programmalıq támiynat. Olar bir waqtıniń ózinde kóplegen paydalanıwshılarǵa xizmet kórsetiwi múmkin.
  
• 
  LevelIDB: bul ashıq derekli, operativ yad kitapxanası, disklar saqlanatuǵın gilt-baha juplıǵına tiykarlanǵan. Unix, Mac OS X, Windows hám Android sıyaqlı hár qıylı sistemalar isletgen.
  
• 
  UnQLite: NOSQL maǵlıwmatlar bazası dvigatelin jumısqa túsiretuǵın, gilt-baha jupi hám hújjetler menen isleytuǵın programmalar kitapxanası.jáne bul ápiwayı disk fayllarına tuwrınan -tuwrı jazıw ózgeshelikine iye.
  

Mobil qosımsha (anglichan “Mobile app”) - mobil apparatlarda isletiw maqsetinde jaratılǵan programmalıq támiynat. Mobil qosımsha apparatda aldınan ornatılǵan, onlayn magazinlardan júklep alınǵan yamasa basqa jollar menen (biypul, satıp alıw hám apparattan apparatqa kóshirip alıw hám t.b. ) ornatılǵan boladı. Onlayn magazinlarga App Store, BlackBerry App World, Google Play, 1 mobile market, Windows Phone Store, Yandex storelar mısal bolıwı múmkin.
Android sistemasında maǵlıwmatlardı saqlaw
Qosımshalardan paydalanıw processinde qosımshaǵa tiyisli qandayda bir maǵlıwmattı waqtınshalıq qay jerde bolıp tabıladı saqlawǵa hám oǵan qayta shaqırıq etiwge tuwrı keledi. Android sistemasında 3 qıylı kóriniste maǵlıwmatlardı saqlaw múmkin:
• Kishi ólshem degi hám tez-tez shaqırıq qılıw ushın isletiletuǵın ob'ektinen paydalanıw.

• 
  Fayllar sistemasınan paydalanıw.
  
• 
  Relatsion maǵlıwmatlar bazasın basqarıw sisteması SQLite maǵlıwmatlar bazasınan paydalanıw
  

Statistikalıq maǵlıwmatlarǵa tıykarlanıp, mobil qosımshalardı keń tarqalıp barııw dárejesin tómendegishe tártiplew múmkin:
1.Waqtınshalıq qosımshalar
Búgingi kúnde waqtınshalıq qosımshaları eń keń tarqalǵan qosımshalar bolıp tabıladı. Oyın sanaatı júdá joqarı dárejege jetken hám turaqlı rawajlanıwda.

• 
  Atıspalar, báygeler, basqatırmalardı sheshiw, kosmosqa ushıw.
  
• 
  Kórgizbe, teatr hám kinolar ushın biletlerge buyırtpa beriw, shınıǵıwlar haqqında usınıslardı, bahaların ańsat hám tez bilip alıw hám satıp alıw.
  
• 
  Muzıka, video, súwretlerdi jaratıw, kóriw hám redaktorlawǵa mólsherlengen mobil qosımshalar.
  
• 
  Balalar ushın qosımshalar. Balalardı qızıqtırıwshı zatlar : oyınlar, kitaplar, multfilmler, muzıkalar hám t.b.
  
• 
  Tungi turmıs hám waqıtın ótkeriw. Keshki jıynalıslar, tanısıwlar, oyın oynaw hám t.b túrleri bar.
  

• 2. Sociallıq qosımshalar.
Júklep alıwlar sanı boyınsha ekinshi orında social tarmaq hám messenjerler menen islew qosımshaları turadı. Doslar yamasa káasiplesler menen turaqlı (onlayn) baylanısta bolıw júdá qolay, sebebi bunda súwretler, videolar, hújjetler hám t.b. lar menen óz-ara xabar almasınıw múmkin.

3. Bizneske baylanısli qosımshalar.

• 
  Bank hám finans shólkemleri ushın qosımshalar ; valyuta bahaları, ekonomikalıq hám sawda indeksleri.
  
• 
  Kóshpeli múlk sawdası hám ijarası. Hár bir ob'yekt haqqında tolıq (bahası, jaylasqan ornı, shártleri) maǵlıwmatlar beriledi.
  
• 
  Onlayn sawda. Auksionlar, túsirilgen bahalarda sawda, ápiwayı buyımnan baslap avtomobilge shekem bolǵan sawdalar.
  
• 
  Jumıs izlew. Bos jumıs ornın tabıw, rezyumejaylastırıw, arza jiberiw hám juwaptı alıw.
  

Ádetde bunday qosımshalar saytlar menen tıǵız baylanısta isleydi.
4. Tálimge baylanısli qosımshalar

• 
  Balalar tálimi. Oqıw predmetlerine tiyisli resurslardan paydalanıw, kónlikpeler payda etiw.
  
• 
  Jol háreketi qaǵıydaların bilip alıw, avtomashinalardı basqarıwdı úyreniw, pishiw-tıgıw, toqıw kórkem óner úyreniw.
  
• 
  Aralıqtan oqıtıw.
  
• 
  Túrli tarawlarǵa tiyisli oqıw resurslarınan nusqa alıw
  

5. Sayaxat

• 
  Mıymanxanalardan nomerlerdi aldınan bánt qılıw. Atız háwlilerdi, mashinalardı kireyge alıw, poyezd hám samolyotqa biletke buyırtpa beriw.
  
• 
  Turistik jolbasshılar (gidler).
  
• 
  Dıqqatqa iye hám tariyxıy estelikler haqqında qızıqlı maǵlıwmat beretuǵınlar.
  
• 
  Kartalar, hawa rayın kórsetiwshi, navigatsiya qosımshaları.
  

6. Taǵamlarǵa baylanısli qosımshalar

• 
  Taǵamǵa buyırtpa beriw. Taǵamnıń sapasına hám kórsetilgen xızmetine baha beriw.
  
• 
  Restoran yamasa kafelarning anıq adresin bilip alıw.Túrli tamaqlardıń súwretler hám videoinstruksiyalar arqalı basqıshpa-basqısh tayarlaw retseplerin (jolların ) bilip alıw, óz retseptin internetge jaylastırıw hám de tańlawlarda qatnasıw.
  

7. Sportqa baylanıslı qosımshalar

• 
  Sport jańalıqları, statistikalıq maǵlıwmatlar, daǵazalar, qánige pikirleri, sport fanatları menen baylanıs.
  
• 
  Sport ilajlarına biletler satıp alıw.
  
• 
  Totalizatorlarda qatnasıw.
  

8. Jańalıqlar

• 
  Gazetalar, jurnallar hám basqa ǵalaba xabar qurallarınan jańalıqlar alıw.Onlayn jańalıqlar menen tanısıw.
  
• 
  Android platformasida isleytuǵın qosımshalar -fayllar keńeytpesi. APK bolıp, olar tiykarınan Java tilinde jazıladı.
  

Android platformasi ushın búgingi kúnde jáhándıń 130 dan artıq mámleketlerinde qarıydarlar ushın júz mıń, bálki millionlap mobil programmalı qosımshalar biypul, sonıń menen birge, pullı halda da usınıs etiledi. Google Play hám App Store onlayn Internet dúkanları servisleriniń mánisi sonda, hár qanday mámleket programma islep shıǵıwshıları satıwǵa óz jeke qosımshaların qoyıwları yamasa biypul tarqatıwları múmkin. Jáhándeǵi hár bir paydalanıwshı bolsa óz mobil apparatında paydalanıw ushın olardı biypul júklep alıwı yamasa satıp alıwları múmkin.
Google Play (aldınǵı atı - Android Market) bul Google kompaniyası qosımshalar dúkanı bolıp, Android operacion sistemalı apparat iyelerine túrli qosımshalardı ornatıw hám satıp alıw imkaniyatın beredi. 2008-jıl 22-oktyabrda Google operatsion sistema Android - Android Market ushın qosımshalar onlayn-dúkanı ashılǵanlıǵın járiyaladı. Android Market ushın qosımshalar islep shıǵıwshılar 70% paydaǵa iye boladı, qalǵan 30% tólew hám billing xızmetine, Sonıń menen birge, salıqqa sarplanadı, Googlediń ózi bolsa qosımshalar satıwıdan hesh qanday paydaǵa iye bolmaydı. 2009 -jıl fevral ayınıń ortalarında AQSH hám Ullı Britaniya islep shıǵıwshılarına Android Marketda óz qosımshaları ushın aqsha alıw múmkinshiligi payda boldı.
Android Studio maǵlıwmatlar bazaları
Android Studio maǵlıwmatlar bazasında óz qosımshalarımız maǵlıwmatların qanday saqlawdı kóremiz. Tabıslı erisiw ushın biz bul qádemlerdiń hár birin tolıq túsiniwimiz kerek. Onıń ushın biz SQLite dep atalǵan maǵlıwmatlar menejerinen paydalanamız, eger biz jańa joybardı jaratıwımız kerek bolsa, biz SQLite -da maǵlıwmatlardı saqlawdı úyreniwimiz kerek. Bul maǵlıwmatlardı saqlaw ushın biz ideal bolǵan maǵlıwmatlar bazalarınan paydalanamız, sebebi olardıń maǵlıwmatları dúzilgen hám qayta -qayta dúzilgen, mısalı, baylanıs maǵlıwmatları.
SQLite
SQLite - bul kóp sanlı kestelerdi, indekslerdi qollap-quwatlaytuǵın tolıq maǵlıwmatlar bazası sisteması. Bul maǵlıwmatlar bazası bir fayllı shkafda saqlanıwı múmkin, házirde ol kóplegen mobil qosımshalar tárepinen isletiledi.
Android studiyası
Bul Android ushın qosımshalardı islep shıǵıw ushın mólsherlengen integraciyalasqan ortalıq, ol kúshli kod redaktorına iye hám siz tómendegi qosımshalardı islep shıǵıwda jemisdorlikni asırıwshı funktsiyalardı usınıs etedi:
Maslasıwshı qurılıs sisteması.
Tez hám ózgeshelikli emulyatorlar.
Ol teń haqılı ortalıqqa iye, ol erda siz barlıq Android apparatların islep shıǵa alasız.
Hár qıylı ramkalar hám sınaq ásbapları.
Barlıq Android Studio joybarlarında derek kodı hám derek faylları bolǵan bir yamasa bir neshe fayl modulleri bar bolıp, olar bizde isletiledi:
Android ushın qosımsha modulları.
Kitapxana modulları.
Google app Engine modulları.
Sxema hám shártnamanı anıqlaw
SQL maǵlıwmatlar bazasınıń tiykarǵı principlerıden biri bul sxema, sebebi bul biziń maǵlıwmatlar bazamız qanday islengenligi haqqındaǵı bayanat. Bul sxemalardı bul maǵlıwmatlar bazaların jaratıw ushın isletiletuǵın SQL jollamalarında kóriw múmkin.
Bizde URI atların belgileytuǵın konteynerlar bolǵan shártnamalar, sonıń menen birge maǵlıwmatlar bazamızdaǵı kesteler hám baǵanalar bar. Bul shártnamalardı shólkemlestiriwdiń eń jaqsı usılı - bul maǵlıwmatlar bazası túbir dárejesinde.

SQL builder járdeminde maǵlıwmatlar bazasın jaratıw

Ózińizdiń maǵlıwmatlar bazańız qanday kórinisin anıqlagandan keyin, biz maǵlıwmatlar bazaları hám kestelerdi jaratıw hám saqlaw usılların qóllawımız kerek, mısalı, Android apparatıńızda saqlanatuǵın barlıq fayllar sizdiń qosımshańızdaǵı jeke papkalarda saqlanadı. Bul maǵlıwmatlar pútkilley qawipsiz boladı, sebebi bul paydalanıwshılar ushın ashıq emes.
Mısalı, eger siz SQLiteOpenHelper -den paydalanajaq bolsańız, biz onCreate hám onUpgrate dep atalǵan qaytıw usılların biykar etetuǵın tómengi klass jaratılıwmasımız kerek, sonıń menen birge onDowngrade yamasa onOpen usılların qóllawıńız múmkin, lekin bul májburiy emes. Maǵlıwmatlar bazası kishi klasın jaratıw ushın biz SQLiteOpenHelper programmasınan paydalanamız.
Maǵlıwmatlar bazasına maǵlıwmatlardı kirgiziw
Onıń ushın biz óz maǵlıwmatlar bazamızǵa insert () usılına Contentvalues obyektini kirgiziwimiz kerek, insert () argumentlariden biri kesteniń atı, ekinshi argumentda bolsa Contentvalues bolǵanda ne qılıw kerekligini aytadı. bos, yaǵnıy mánisi joq. Insert () usılları jańa jaratılǵan qatardıń identifikatorini kórsetedi hám eger ol maǵlıwmatlardı kirgiziwde qáte bolsa.
Android -dagi maǵlıwmatlar bazasınan maǵlıwmatlardı qanday oqıw múmkin?
Maǵlıwmattı oqıw ushın soraw () usılı, eger olar tańlaw kriteryaları hám ústinler arqalı ótetuǵın bolsa, isletiledi, bul usıl qosıw () hám jańalaw () elementlerin birlestiradi. WHERE bólimin jaratıw ushın birlestirilgen úshinshi hám tórtinshi dáliller (Select hám SelectArg lar) Kursorda qatardı kóriw ushın siz bahalardı oqıwdı baslaw ushın mudamı shaqırıwıńız kerek bolǵan kursor háreketi usıllarınan paydalanıwıńız kerek.
Android -dagi maǵlıwmatlar bazasınan maǵlıwmatlardı óshiriw
Kesteden maǵlıwmatlardı óshiriw ushın biz delete () usılı ushın qatarlardı anıqlawımız kerek, bul túrdegi mexanizm soraw () tańlaw argumentlari menen isleydi. Texnikalıq specifikaciyalarda biz tańlaw shártleri hám tańlaw dálillerin kórsetiwimiz kerek, bunda punktler tekseriletuǵın ústinlerdi belgileydi, sonıń menen birge ústinli testlerdi birlestiriwge múmkinshilik beredi hám argumentlar bul bólimdegi baylanısqan value bolıp tabıladı. Delete () usılında kórsetilgen baha maǵlıwmatlar bazasınan óshirilgen qatarlar sanın kórsetedi.
Maǵlıwmatlar bazasın jańalaw
Maǵlıwmatlar bazasındaǵı bahalar kompleksin ózgertiw zárúr bolǵanda, siz update () usılın isletiwińiz kerek boladı. Kesteni jańalaw set () dıń Contentvalues sintaksisini WHERE sintaksisini delete () menen birlestiradi. Bunnan tısqarı, bul update () usılında kórsetilgen baha - bul maǵlıwmatlar bazasında tásirlengen qatarlar sanı.
Turaqlı maǵlıwmatlar bazasına jalǵanıw
GetWritableDatabase () ni shaqırıw getReadableDatabase () ni shaqırıw qımbatqa túsedi, sebebi bizde maǵlıwmatlar bazası jabılǵan bolsa, biz maǵlıwmatlar bazası menen islewdi dawam ettiriwimiz kerek. Usınıs boyınsha onDestroy () usılı daǵı maǵlıwmatlar bazasın qońıraw qılıw iskerliginiń jabılıwı jaqsılaw bolıp tabıladı.
Maǵlıwmatlar bazasın qanday ońlaw kerek?
Android SDK -de sqlite3 qabıq quralı bar. Bul bizge kesteler quramın úyreniw, SQL buyrıqların orınlaw hám SQLite maǵlıwmatlar bazasında basqa túrdegi paydalı funktsiyalardı orınlaw múmkinshiligin beredi.
Android Studio maǵlıwmatlar bazasınıń abzallıqları
Android Studio maǵlıwmatlar bazasınıń abzallıqları arasında tómendegiler bar:

• 
  Abzallıqlarınan biri sonda, eger sizde bir-birine baylanıslı maǵlıwmatlar bolsa, fayldıń ózi sizge olardı bólewge ruxsat bermeydi, sol sebepli SQLite sizge bunı etiwge ruxsat beredi.
  
• 
  Eger sizge maǵlıwmatlar bazası menen máslahátlesiw hám maǵlıwmatlardı sistemalı saqlaw kerek bolsa, SQLite áyne siz ushın.
  
• 
  SQlite basqalarǵa qaraǵanda joqarı kórsetkishlerge iye.
  
• 
  SQLite maǵlıwmatlar bazasın soraw haqqında gáp ketkende, maǵlıwmatlardı qayta tiklew tolıqlaw boladı.
  
• 
  Android.database hám android.datatabase.sqlite paketleri bizge joqarı imkaniyat ushın ájayıp varianttı usınıs etedi.
  
• 
  Android ushın jaratılǵan Android maǵlıwmatlar bazasınan tek sol maqsette paydalanıw múmkin.
  
• 
  Quramı úshinshi tárep ásbapları menen isletiliwi múmkin.
  
• 
  Quramdı SQL sorawları járdeminde alıw hám jańalaw múmkin, bul bolsa programmanıń quramalılıǵın sezilerli dárejede azaytadı.
  

Android Studio maǵlıwmatlar bazasınıń kemshilikleri
Bul kemshilikler arasında biz tómendegilerdi atap ótiwimiz múmkin:

• 
  SQLite maǵlıwmatlar bazası programmasınan paydalanıw azmaz quramalı, sebebi olar kestelerdi saralaw ushın júdá kóp sanlı kodlawǵa iye.
  
• 
  Maǵlıwmatlar bazası bultda bolıwı kerek, sebebi ol júdá kóp orındı iyeleydi hám odan paydalanıw múmkin.
  

Qásiyetleri:
Android Studio maǵlıwmatlar bazası usınıs etetuǵın ayrıqshalıqlar arasında :

• 
  Quram turaqlı túrde jańalanıp turadı, sonda elektr uzilib qalsa, maǵlıwmatlar joǵalmaydı.
  
• 
  Bir programma faylına bir neshe processler biriktiriliwi múmkin hám olardı bir-birine qospastan oqıw hám jazıw múmkin.
  
• 
  Kóplegen jaǵdaylarda, SQLite maǵlıwmatlar bazasınan quramdı júklew bólek fayllardan quramdı júklewden kóre tezirek boladı.
  
• 
  SQLite maǵlıwmatlar bazasında saqlanǵan quram keleshekte tikleniwi múmkin.
  

Android maǵlıwmatlar bazalarınıń áhmiyeti
Házirgi waqıtta hár bir mobil qosımsha islewi ushın maǵlıwmatlar bazasına mútáj, sol sebepli olar mobil apparatıńızde maǵlıwmatlardı saqlaw hám basqarıw múmkinshiligine iye. Sonday etip, mobil qosımsha bultda jaylasqan hám saqlanǵan maǵlıwmatlarǵa kirisiw ushın aralıqtan jalǵanǵan maǵlıwmatlar bazasınan paydalanadı. Android ushın maǵlıwmatlar bazasında tómendegiler bolıwı kerek:
Azlaw orınǵa iye bolıw, sebebi mobil apparatlarda saqlaw sheklengen.
Islew ushın server kerek emes.
Tez hám qawipsiz bolıw ózgeshelikine iye bolıw.
Kodlardan paydalanıw ańsatlaw.
Kem yad hám batareya sarpın isletiw.

Mobil Internet

Mobil Internet - mobil apparatlarda isleytuǵın Internet. Ol derlik hár qanday orından Internet tarmaǵına qosıw (kiritiw) imkaniyatın beredi. Búgingi kúnde barlıq mobil texnologiyalar Internetten paydalanıw salasında óz xızmetlerin usınıs etedi.
Mobil Internettiń payda bolıwı
Mobil Internettiń payda bolıwı hám rawajlanıwı mobil texnologiyalardıń rawajlanıwı menen tikkeley baylanıslı. Mobil telefon arqalı birinshi Internetge baylanısıwlar CSD (Circuit Switched Data - GSM standart ushın maǵlıwmatlardı uzatıw texnologiyası ) baylanıs texnologiyası járdeminde ámelge asırılǵan. Bul baylanıs texnologiyasında trafik Internetten paydalanıw waqıtına kóre esaplanǵan hám ol sol waqıtlar júdá qımbat bolǵan. Bul texnologiya sol waqtlarda jańa baylanıs usıllarına jol ashıp berdi, mısalı, ICQ (anglichan I seek you - «men seni izlayman») programmasınan paydalanıw.Waqt ótiwi menen GPRS (General Packet Radio Service - «ulıwmalıq paydalanıwdıń radiobaylanıs paketi») rawajlanıp, salıstırǵanda operativ EDGE ( Enhanced Data rates for GSM Evolution -mobil baylanısda maǵlıwmatlardı sımsız uzatıw texnologiyası ) texnologiyasına aylandı. EDGE tiykarında búgingi kúnde barǵan sayın operativlew bolıp atırǵan 3 G, 4 G, 5 G texnologiyaları islep shıǵılıp paydalanılıp atır. Mobil Internettiń abzallıǵı sonda, ol abonenttiń talabın waqıt hám mákannan qaramastan atqaraberadi.
Mobil Internet xızmetlerin informaciya mazmunına kóre klassları
Social ózgeshelikli informaciyalardı usınıw
Abonentlerdi jámiyet institutları, jergilikli reklamalardı tarqatıw, qutqarıw xızmetine qońırawlardı uzatıw, jergilikli nızam -qaǵıydalardıń ózgerisleri hám t.b. lar haqqında xabarlı qılıw jumısları. Bunday xızmetler mobil Internet ushın aktual reklamalardı jaratılıwna hám mobil baylanıs operatorları iskerligin jámiyet ushın áhmitin asıradı.
Personal (jeke) informaciyalardı usınıw.
Bul xızmetler mobil hám elektron pochta xızmetleri bolıp, bunnan tısqarı abonentler ushın biygana qalalardıń ornın anıqlaw, aksiya kursları maǵlıwmatın hám bank xızmetlerin hám de abonentler ushın qızıqlı informaciyalardı jetkiziwden ibarat. Bul tipdagi xızmetler maksimal dárejede individuallasqan bolıwı hám bazarda tabısqa erisiw ushın paydalanılıwı múmkin. Jeke shaxslar menen islegende olardıń psixologiyalıq keyipiyatın, ádetlerin hám informaciyaǵa bolǵan talabın esapqa alıw júdá zárúrli. Sol sebepli de hár qıylı hám individual xızmetler menen islew jaqsılaw.
Elektron kommerciya
Bul jerde qımbatlı qaǵazlar hám bank xızmetlerin menen onlayn operatsiyalar, elektron auksionlar hám elektron magazinlardan sawda satıq, operativ (mıymanxana yamasa restoran orın bánt qılıw, kóliklerge bilet ) rezervlew, tólewlerdi ámelge asırıw hám t.b.lardı orınlaw múmkin. Bul xızmet túri bazardıń úlken múmkinshiliklerine iye bolıp, mobil baylanıs operatorlarına úlkengine dáramat keltiriwi múmkin.
Waqtınshalıq
Bul hár qıylı oyınlar, social tarmaqlar hám messenjerler járdeminde eki tárep baylanıslar, virtual doslar ushın jan kúydiriw hám t.b. lar. Mobil baylanıs operatorları bul xızmetten jańa klientlerdi tartıw ushın paydalanıw múmkin.
GPRS (General Packet Radio Service) - Maǵlıwmatlardı paketli radio uzatıwdıń ulıwma xızmeti. Mobil baylanıs tarmaqlarında maǵlıwmatlardı uzatıw standartı. Bunda http://fayllar.org kanalda maǵlıwmatlardı uzatıw tezligi 171, 2 Kbit/sekundgqa shekem jetedi
1 G (Generation) - birinshi áwlad tarmaqsız telefonlar texnologiyası, mobil telekommunikatsiya. Bul analog túrdegi telekomunikatsiya standartı bolıp tabıladı. 1979 jılda Yaponiyanıń Tokıo qalasında qollanılǵan. Maǵlıwmat almaslaw tezligi 2. 9 kbayt/s den 5. 6 kbayt/s qa shekem bolǵan. 1983 jılda Motorola DYNA Tac mobil apparatlarında qollanılǵan.
2 G - Mobil baylanıstıń ekinshi áwladı, dawıstı cifrlı kodlaydı. 2 G tarmaqları dawıstı joqarı bıyt tezliginde ótkeriwdi, shegaralanǵan informaciya baylanıslardı hám túrli dárejedegi kodlawdı qollaydı. 2 G tarmaqları GSM, DAMPS (TDMA) hám CDMAlarni óz ishine aladı. Maǵlıwmat almaslaw tezligi 14. 4 kbayt/s ge shekem bolǵan.
3 G - úshinshi áwlad mobil sistemaları joqarı tezlikte joqarıdan tómenge informaciya jiberiw 14, 4 Mbit/sekund tómennen joqarıǵa hám joqarıdan tómenge - 5, 8 Mbit/sekund tezlikte uzatıwǵa múmkinshilik beredi. 3 G multimedia támiynatın, mısalı, tolıq háreketdegi video, video konferensiya hám Internetge kirisiwdi qollaydı.
4 G - tórtinshi áwlad mobil baylanıs. Ol 3 G hám 2 G standartlarınıń dawamshısı bolıp tabıladı. 4 G sisteması tolıq hám qawipsiz IPga tiykarlanǵan bolıp, paydalanıwshı “qálegen waqıtta” hám “qálegen orında” informaciya hám multimedia arqalı aldınǵı áwladlardan talay joqarı bolǵan tezlikte informaciya almaslawı kútiledi. Maǵlıwmat almaslaw tezligi 100 Mbit/s ge shekem boladı.


Mobil maǵlıwmatlar bazası menen tanısńp ótsek, ol 2014 jıldan beri payda bolıp, may ayınıń jańa versiyasın usınıs etedi. Ideal hám isleytuǵın úlken maǵlıwmatlar bazaları yamasa úlken programmalar ushın.
Ushırasıw tarawı
Aymaq tiykarınan islep shıǵıwshılar ushın mólsherlengen hám mobil qosımshalar jaratıw ushın isleytuǵın júdá tolıq maǵlıwmatlar bazası bolıp, olardan paydalanıw ańsat. Odan paydalanıp siz quramalı maǵlıwmatlar menen islewińiz, aldıńǵı sorawlardı orınlawıńız yamasa keste degi silteme úskenelerin basqarıwıńız múmkin. Ol ádettegi maǵlıwmatlar bazası dvigatelinen paydalanǵan halda dinamikalıq túrde tayınlanǵan jergilikli obyektler menen isleydi. Bul satıp alıwdı usınıs etedi.
Ápiwayı API, sistema islep atirǵan basqa qurallar yamasa háreketler ushın jábirlenbeytuǵın jumıs iskerligin jaqsılap atır. Onıń islewi yadtı bólistiriw, saqlaw mexanizmi hám jumıstı jumsaq hám tez atqaratuǵın erinshek júk sebepli maqul túsetuǵın esaplanadı. Bul ORM den tezirek, SQLite-den jumsaqlaw hám tezirek, eń ataqlı mobil maǵlıwmatlar bazası bolıwı kórip shigılıp atır.
Eger biz uyqaslıq haqqında aytatın bolsaq, Realm hár qıylı tiller menen islewi múmkin; Java, Swift hám Objective-C, React Native hám Xamarin platformasi. Buzılıwlardı ońlawǵa kelsek, Realm faylları Realm brauzeri menen ashılıwı múmkin. Eger siz fayllardı almaslawdı qálesangiz, onı basqa " Realm" platformalarida ámelge asırıwıńız hám birdey maǵlıwmatlar modellerinen paydalanıwıńız múmkin, sol sebepli jumıs rejimi yamasa dúzilisi bul ámeldi orınlawda tanıw hám sáykes keledi.
Obyektti baylanıstırıw ushın Realm maǵlıwmatlar integraciyası ushın AES256 shifrlawǵa tiykarlanǵan rawajlanǵan sorawlar tilinen paydalanadı. Obyekt penen islew haqqında gáp ketkende, maǵlıwmatlar bir tárepleme aǵımǵa iyelewi shárt emes, sebebi Realm mudamı tiykarǵı maǵlıwmatlar kózqarasınan aktual bolıp tabıladı.
Qollap-quwatlawǵa kelsek, islep shıǵıwshılar onı izlew yamasa rásmiy kanallar arqalı hám tuwrıdan-tuwrı sorap shaqırıwı etiwleri múmkin:
GitHub
Twitter
GitHub mısalında, bul islep shıǵıwshılar ushın jumıs dáregi bolıp, olardıń jámiyetshiligi kúshli sherikliktegi jumıs aǵımına iye bolǵan kóplegen joybarlarǵa úles qosıwı ushın. Sonday etip, bul shártler tiykarında isleytuǵın 15 millionnan artıq adamlardan ibarat jámáát bar. GitHub joybarlardı basqarıw ushın úshinshi tárep quralların birlestire aladı, usınıń menen programmalıq támiynattı eń qolay usılda qurıw múmkin. Tap sol tárzde, bul GitHub bul maǵlıwmatlar bazası qurılǵanlıǵı sebepli, bul tarawdı rawajlandırıw ushın isleydi, sebebi bul joybarda jámiyetshiliktiń úlesi sebepli, daslep paydalanıwshı ushın ústin turatuǵın ayrıqshalıqlardı belgileydi, sol sebepli úlesler sisteması abzallıraq.

Basında aytqanimizdek, 1. 0 versiyası endi bar. Realm birinshi ret bul baspada payda bolǵanında, tek Mac islep shıǵıwshıları hám iOS sisteması ushın ámeldegi bolıp, obyektiv-C-de bir versiyasın usınıs etdi. Keyinirek Android ushın versiya hám Swift-ti birinshi dárejeli qollap-quwatlawǵa ámel etildi. React Native hám Xamarin ushın dáslepki járdem keyinirek usınıs etiledi. Bunıń menen Realm barlıq platformalar ushın jumıstıń bar ekenligiva óz gezeginde mobil telefonlar ushın tiykarǵı tillerde programmalastırıw múmkinshiligine ıyelik etedi. Bulardıń barlıǵı, onı islep shıǵıwshılar hám olardı qollap -quwatlaytuǵın jámiyetshilik tárepinen eki jıllıq isten keyin júz berdi. Házirde hár qıylı tárepide qollaniladi. Qosımshalar úlken muǵdardaǵı maǵlıwmatlardan paydalanıwǵa hám belgili kompaniyalar hám brendlarga jóneltirilgen; Sap, Starbucks, Twitter, NBCUniversal, Alibaba, eBay. Búgingi kúnde iOS hám Android sistemaları ushın usınıs atırǵan jaqsı qollap-quwatlaw hám suyıq platforma sebepli mobil qosımshalar qurılısında keńlew bazardı óz ishine alatuǵın zat. Endi juwmaqlaw esabı ushın tómende maǵlıwmatlar bazası hár qıylı qollap -quwatlanatuǵın tiller ushın tarawda qanday islewine tiyisli mısallar keltirilgen:
Java
Obiektiv-C
Swift
Xamarin
Juwmaqlap aytqanda, Android Studio dagi maǵlıwmatlar bazaları bizde mobil telefonlarda bar bolǵan bunday mobil qosımshalardı islep shıǵıwshılar ushın júdá zárúrli kompyuter quralı, jáne bularsız olar ózlerinde ámelde bolǵan funktsiyalarǵa iye bolmaydı. Bunnan tısqarı, biz Android qosımshaları ushın xızmet etetuǵın, sonıń menen birge, saqlaw quralı retinde ájayıp variant bolǵan hám olardıń hár biri haqqında tolıq maǵlıwmat beretuǵın basqa túrdegi maǵlıwmatlar bazalarıda ayrıqsha áhmiyetke iye.

Paydalanılǵan ádebiyatlar

Web saytlar:
1. http://fayllar. org
2. vidabytes.com
3. https://blog.desdelinux.net
4.google.com