Programmalash asoslari (Amaliy matematika va informatika yo’nalishi uchun)

C++ tili dastlab qachon va kim tomonidan yaratilgan?

{= 1980 yilda Brayn Straustrop

~ 1972 yilda Denis Ritch

~ 1960 yilda N.Virt

~ 1978 yilda Lomonosov

}

C++ tilida izohlarning necha turi mavjud?

{= 2

~ 3

~ 5

~ 4

}
Ma’lumotlarni ekranga chiqarish formatini ko’rsating.

{= cout<< ;

~ cin>> ;

~ void ;

~ if

}
Ma’lumotlarni o’qish formatini ko’rsating.

{= cin>> ;

~ cout<< ;

~ void ;

~ if

}
C++ tilida o’zgarmaslar nechta guruhga ajratiladi?

{= 2

~ 4

~ 3

~ 5

}
C++ tilida butun son turlarini ko’rsating.

{= int, short, long

~ bool

~ string

~ char, string

}
C++ tilida mantiqiy tur qanday so’z bilan ifodalanadi?

{= bool

~ string

~ char, string

~ int, short, long

}
Mantiqiy mulohazalar ustida nechta amal aniqlangan?

{= 3

~ 2

~ 4

~ 5

}
Agar funksiya qiymat qaytarmaydigan bo’lsa, u qanday kalit so’z bilan e’lon qilinadi?

{= void

~ enum

~ case

~ const

}
Turlangan o’zgarmaslar qanday kalit so’z bilan e’lon qilinadi?

{= const void

~ enum

~ case

~ num

}
“enum” kalit so’zidan qanday hollarda foydalaniladi?

{= sanab o’tiluvchi o’zgarmaslarni aniqlashda

~ operator sifatida

~ funksiya e’lon qilishda

~ Butun son o`lchamini aniqlashda

}
C++ tilida bir turni boshqa turga keltirishning qanday yo’llari mavjud?

{= oshkor va oshkormas

~ maxsus va maxsusmas

~ sonli va belgili

~ Bunday usul yo’q.

}
Tayanch arifmetik amallarni ko’rsating.

{= +, -, *, /, %

~ ++, --, *, ^

~ %, +, --, div

~ &, +, mod, -, /

}

Til ko’rsatmasi nima?

{= ‘;’ belgi bilan tugaydigan ifoda

~ belgi bilan boshlanuvchi ifoda

~ til alifbosi

~ kalit so`z

}
C++ tilida operand qiymatini birga oshirish unar amalini ko’rsating.

{= inkrement(++)

~ dekrement(--)

~ for ++

~ for--

}
C++ tilida operand qiymatini birga kamaytirish unar amalini ko’rsating.

{= dekrement(--)

~ inkrement(++)

~ for ++

~ for--

}
“sizeof” amalining vazifasi nima?

{= ixtiyoriy turdagi o’zgaruvchilarning o’lchamini aniqlaydi

~ sanab o’tiluvchi o’zgarmaslarni aniqlaydi

~ funksiya e’lon qiliadi

~ Butun son o`lchamini aniqlaydi

}
Baytdagi bitlar qiymati chapga surilgan amalni ko’rsating.

{= S<<3

~ S>>2

~ S++

~ S--

}
Baytdagi bitlar qiymati o’ngga surilgan amalni ko’rsating.

{= S>>2

~ S<<2

~ S++

~ S--

}
Nuqta sinfi uchun kompilyator postfiks inkrement operatorini qayta yo‘qlovchi operator funksiyasi e’loni qanday ko’rinishda bo’ladi?

{= Nuqta operator++(int);

~ Nuqta operator++();

~ Nuqta operator+(int);

~ Nuqta operator++(int,int);

}
To’liq bo’lmagan shart operatorining umumiy ko’rinishi qanday?

{= if

~

~ do ; while()

~ while do

}
Taqqoslash amalining umumiy ko’rinishi qanday yoziladi?

{=

~ if

~ do; while()

~ while do

}

switch qanday operator?

{= tanlash

~ sikl

~ o’qish

~ yozish

}
Operatorlar necha turga bo’linadi?

{= 2

~ 3

~ 4

~ 5

}
do-while takrorlash operatorining sintaksisini ko’rsating.

{= do; while()

~ if

~

~ while do

}
Takrorlashni uzish kerak bo’lganda qaysi operatordan foydalaniladi?

{= break

~ append

~ close

~ goto

}
Shartsiz o’tish operatorini ko’rsating.

{= goto

~ close

~ break

~ append

}
Nishon nima?

{= identifikator

~ operator

~ o’zgarmas

~ funksiya

}
pow() funksiyasi qanday amalni bajaradi?

{= darajaga ko’taradi

~ qo’shadi

~ bo’ladi

~ ildizni hisoblaydi

}
Haqiqiy sonning absolyut qiymatini qaytaradigan funksiyani ko’rsating.

{= fabs()

~ cosh()

~ exp()

~ fmod()

}
hypot(x,y) funksiyasi qanday vazifani bajaradi?

{= to’g’ri uchburchakni katetlari boyicha gipotenuzani hisoblaydi

~ x sonini y soniga bo’lish natijasidagi qoldiqni qaytaradi

~ darajaga ko’taradi

~ ildizni hisoblaydi

}

fmod(x,y) funksiyasi qanday vazifani bajaradi?

{= x sonini y soniga bo’lish natijasidagi qoldiqni qaytaradi

~ to’g’ri uchburchakni katetlari boyicha gipotenuzani hisoblaydi

~ darajaga ko’taradi

~ Absalyut qiymatni qaytaradi

}
O’zgaruvchining amal qilish sohasi deganda nima tushuniladi?

{= o’zgaruvchini ishlatish mumkin bo’lgan programma qismi

~ dastur tanasi

~ u mavjud bo’lgan programma bo’lagining bajarilishiga ketgan vaqt intervali

~ e`lon qilingan funksiya tanasidagi ishlash vaqti

}
O’zgaruvchining yashash vaqti deganda nima tushuniladi?

{= u mavjud bo’lgan programma bo’lagining bajarilishiga ketgan vaqt intervali

~ dastur tanasi

~ e`lon qilingan funksiya tanasidagi ishlash vaqti

~ o’zgaruvchini ishlatish mumkin bo’lgan programma qismi

}
C++ tiltda nechta o’zgaruvchi modifikatori mavjud?

{= 5 ta

~ 2 ta

~ 3 ta

~ 6 ta

}

Agar programmada o’zgaruvchini birorta tashqi qurilma yoki boshqa programma bilan bog’lash uchun ishlatish zarur bo’lsa, u qaysi modifikator bilan e’lon qilinadi?

{= volatile

~ auto

~ register

~ static

}
Nomlar fazosi qaysi kalit so’z orqali e’lon qilinadi?

{= namespace

~ nameshort

~ volatile

~ void

}
Nomlar fazosi funksiya ichida e’lon qilinishi mumkinmi?

{= yo’q

~ ayrim hollarda

~ ha

~ e`lon qilsa bo`ladi

}
Bir nechta funksiyani bir xil nomlash, lekin har xil turdagi parametrlar bilan ishlatish nima deb ataladi?

{= funksiyani qayta yo‘qlash

~ parametrli funksiya

~ to’g’ri funksiya

~ parametrsiz funksiya

}
Qanday funksiyalar qayta yo‘qlanmaydi?

{= parametrlarining turi faqat const va ‘&’ belgilari bilan farq qiladigan bo’lsa

~ parametrlari o’xshash

~ inline funksiyalar

~ barcha funksiyalar qayta yo‘qlanadi

}
Bir xil kurinish soxasida bo’lgan bir xil nomdagi funksiyalar...

{= qayta yo‘qlanadi.

~ qayta aniqlanadi.

~ qayta aniqlanadi va yo‘qlanadi.

~ sintaksis xatolikka olib keladi.

}
Qiymat berish operatorining operator funksiyasi global ravishda e’lon qilinadimi?

{= yo‘q, u faqat sinfning funksiya a’zosi bo’lishi kerak.

~ ha

~ ha, faqat bitta parametri bo’lishi kerak.

~ yo‘q, u faqat funksiya ichida e’lon qilinishi kerak.

}
Xato shart ko’rsatilsin. Kompilyator quyidagi xolatlarda inline funksiyani chaqiruv joyiga quymaydi, agarda funksiya:

a) tanasida for, while, do while, switch, goto operatorlari bo’lsa.

b) static uzgaruvchilarni ishlatsa.

d) tanasida murakkab arifmetik amallar bulsa.

e) rekursiv bulsa.

f) tanasida assembler kodli bo’laklar mavjud bo’lsa.

{= d)

~ a), b), d)

~ e), f)

~ a) , b) ,e)

}
Agar sinfda qiymat berish operatorining operator funksiyasi aniqlanmagan bo’lsa, u kompilyator tomonidan aniqlanadimi?

{= Ha

~ yo’q

~ yo‘q, chunki bu operator yordamida xar xil turdagi qiymatlar uzlashtiriladi

~ ha, faqat operatorning butun sonlar bilan bajargan xolati uchun

}
Qiymat berish operatorining operator funksiyasi global ravishda e’lon qilinishi mumkinmi?

{= yo‘q. U faqat sinfning funksiya-a’zosi bo’lishi kerak.

~ ha

~ yo‘q. Chunki, binar operatorlar global ravishda qayta yo‘qlanishi mumkin emas.

~ ha. Agar ung tomonda int turidagi qiymat bo’lsa.

}
Turli xil ko’rinish sohasida bo’lgan bir xil nomdagi funksiyalar?

{= ... qayta aniqlanadi.

~ ... qayta yo‘qlanadi.

~ ... qayta aniqlanadi va yo‘qlanadi.

~ ... sintaksis xatolikka olib keladi.

}
Qiymatlari adres bo’lgan o’zgaruvchilar qanday nomlanadi?

{= ko’rsatkichli

~ funksiya

~ formal o’zgaruvchi

~ protsedura

}
Funksiyaga ko’rsatkichning yozilish sintaksisini ko’rsating.

{= (*)(

)

~ *

~

~ ()(

)

}
Ob’ektga ko’rsatkichning sintaksisini ko’rsating.

{= *

~

~ (*)(
)

~ ()(

)

}
Ob’ekt turi oldindan noma’lum bo’lganda qaysi ko’rsatkich turidan foydalaniladi?

{= void ko’rsatkich

~ funksiya ko’rsatkich

~ obekt ko’rsatkich

~ o`zgaruvchi ko`rsatkich

}
Void ko’rsatkichni e’lon qilish sintaksisini ko’rsating.

{= void*

~ void

~ tur void

~ tur

}
Ko’rsatkichlar qaysi xotira bilan bog’liq holda ishlatiladi?

{= dinamik

~ operativ

~ doimiy

~ tashqi

}
Doimiy qiymatga ega bo’lgan ko’rsatkich nima deb ataladi?

{= adres

~ murojaat

~ dinamik o’zgaruvchi

~ const

}
Murojaatni ko’rsatkichdan asosiy farqi nimada?

{= u alohida xotira egallamaydi

~ turli xil qiymat qabul qiladi

~ adresni ifodalamaydi

~ u alohida xotira egallaydi

}
Qaysi simvol adresni olish amali hisoblanadi?

{=&

~ #

~ @

~ *

}
Funksiya chaqirishda ko’rsatilgan argumentlar qanday nomlanadi?

{= faktik parametrlar

~ noma’lumlar

~ formal parametrlar

~ o’zgaruvchilalar

}
Faktik parametrlarni funksiyaga necha xil usul bilan uzutish mumkin?

{= 2

~ 3

~ 1

~ 4

}
C++ tilida indeks qaysi raqamdan boshlanadi?

{= 0

~ 1

~ 2

~ -1

}
C++ tilida massiv indeksi sifatida nimalar qo’llaniladi?

{= butun son

~ butun va haqiqiy son

~ son va harf

~ simvol

}
C++ tilida 2 o’lchovli massiv sintaksisi qanday yoziladi?

{= [][]

~ [uzunlik]

~ []

~ [uzunlik]

}
malloc(), calloc() funksiyalari qanday vazifani bajaradi?

{= dinamik massivlarga xotira ajratadi

~ dinamik obektga ajratilgan xotirani bo’shatadi

~ massivlarga boshlang’ich qiymat beradi

~ Statik massivlarga xotira ajratadi

}
free() funksiyasining vazifasi nima?

{= dinamik obektga ajratilgan xotirani bo’shatadi

~ dinamik massivlarga xotira ajratadi

~ massivlarga boshlang’ich qiymat beradi

~ statik massivlarga xotira ajratadi

}
C++ tilida satr uchun qanday tur aniqlangan?

{= string

~ boolean

~ integer

~ satr uchun maxsus tur aniqlanmagan

}
Satr terminatori nima?

{= satr oxirida keladigan ‘\0’ belgisi

~ satr uzunligi

~ qism satr

~ bo’sh joy

}
Satrlarni ulash maqsadida aniqlangan funksiyalarni ko’rsating.

{= strcat(), strncat()

~ strcmp()

~ copy(), pow()

~ strcpy()

}
Satrlarni solishtirishda qaysi funksiyadan foydalaniladi?

{= strcmp()

~ strcat(), strncat()

~ copy(), pow()

~ strcpy()

}
Berilgan satrdagi kichik harflarni bosh harflarga almashtiradigan funksiyani aniqlang.

{= _strupr

~ strchr

~ strcpy

~ strwr

}
Berilgan satrdagi bosh harflarni kichik harflarga almashtiradigan funksiyani aniqlang.

{= strwr

~ strupr

~ strchr

~ strcpy
}

Birorta belgini berilgan satrda bor yoki yo’qligini aniqlab beruvchi funksiyani ko’rsating.

{= strchr

~ strcpy

~ _strwr

~ _strupr

}
C++ tilida struktura nima?

{= bir yoki har xil turdagi ma’lumotlar jamlanmasi

~ doimiy qiymatga ega bo’lgan o’zgaruvchi

~ algoritmning ifodalanishi

~ dastur tanasi

}
Foydalanuvchi tomonidan aniqlanadigan tur qaysi kalit so’z bilan boshlanadi?

{= typedef

~ type

~ record

~ case

}
Birlashma e’loni qaysi kalit so’z orqali ifodalanadi?

{= union

~ sizeof

~ enum

~ return

}
To’g’ri ta’rifni ko’rsating.

{= struct va union sinf toifasidagi turlar hisoblanadi.

~ struct va enum sinf toifasidagi turlar xisoblanadi

~ struct - faqat tuzilmani aniqlaydi va u sinf toifasida emas

~ union- birlashmani aniqlaydi va u sinf toifasida emas

}

Virtual funksiya – bu…

{= shunday funksiyaki, uni chakirish (va mos amallarni bajarish), uni chakirgan obyekt turiga bog’lik bo‘ladi.

~ shunday funksiyaki, uni chakirish (va mos amallarni bajarish), uni chakirgan obyekt qiymatiga bog’lik bo’ladi.

~ sinflar shajarasidagi bir xil nomdagi funksiy.

~ sinf ichida aniqlangan tanasi bo’sh bo’lgan funksiy.

}
Har bir try-blokka nechta catch-blok mos qo’yilishi mumkin?

{= qancha zarur bo’lsa

~ 1 ta

~ 2 ta

~ 3 ta

}
Istisnoni yuzaga keltirish nima uchun kerak?

{= yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xatoliklarni foydalanuvchi tomonidan qayta-ishlash uchun.

~ yuzaga kelishi mumkin bo’lgan xatoliklarni tizim tomonidan qayta-ishlash uchun.

~ yuzaga kelishi mumkin bo’lgan xatoliklarda programma ishini to’xtatish uchun.

~ yuzaga kelishi mumkin bo’lgan xatoliklarni cheklab o’tish uchun.

}
Istisnolarni boshqarish uchun C++ tilida ishlatiladigan kalit so’zlar:

{= try, catch va throw.

~ try va throw.

~ catch va throw.

~ class, try, catch va throw.

}
Istisno holatni yuzaga keltirishi mumkin bo’lgan kod bloki qaysi kalit so’z bilan belgilanadi?

{= try

~ Catch

~ throw

~ class try…

}
this ko’rsatkichi nima?

{= Kompilyator tomonidan yaratiladigan sinf obyektiga ko’rsatuvchi maxsus ko’rsatkich.

~ Kompilyator tomonidan yaratiladigan sinfga ko’rsatuvchi maxsus ko’rsatkich.

~ Kompilyator tomonidan yaratiladigan sinf obyektiga ko’rsatuvchi butun turdagi ko’rsatkich.

~ Programma tuzuvchisi tomonidan e’lon qilinadigan ko’rsatkich.

}

Xotira segmenti bu-

{= o’lchami yo‘qoridan chegaralangan xotira bo’lagi.

~ fiksirlangan xotira bo’lagi.

~ o’zgaruvchan o’lchamdagi xotira bo’lagi.

~ o’lchami quyidan chegaralangan xotira bo’lagi.

}
Shartsiz qisqa (short) o’tish deb ...nishonga o’tishga aytiladi

{= jmp buyrugidan -128..+127 bayt uzoqligidagi …

~ buyruq segmenti chegarasidagi …

~ boshqa buyruq segmentidagi …

~ buyruq segmenti chegarasidagi, xotira katagidagi adres orqali…

}
32-protsessorlarning himoyalangan rejimida adreslanuvchi xotira fazosining o’lchami qanday?

{= 4Gb

~ 1 Mb

~ 4 Gb

~ 256 Mb

}
Xotira fazosi – bu...

{= ... protsessor hosil qilishi mumkin bо‘lgan adreslar.

~ ... kompyuter operativ xotirasi.

~ ... kompyuter operativ va tashki xotiralari majmuasi.

~ ... kompyuter tashqi xotiralari majmuasi.

}
Xotiradan bayt kattalikdagi qiymatni o’zlashtirish prefiksi nima?

{= byte prt

~ word prt

~ wd

~ db

}
Satr tipi yoki string … uchun ishlatiladi.

{= To’plamni yagona shaklda saqlash va qayta ishlash

~ To’plamni yagona saqlash

~ To’plamni qayta ishlash

~ To’plamni akslantirish

}
O’zgaruvchi bu …

{= Operativ xotiraning nomlangan sohasi bo’lib, bu nom yordamida shu sohada joylashgan ma’lumotlarga murojaat qilish uchun ishlatiladi

~ Tashqi xotiralarning nomlangan sohasi bo’lib, bu nom yordamida shu sohada joylashgan ma’lumotlarga murojaat qilish uchun ishlatiladi

~ Flesh xotiralarning nomlangan sohasi bo’lib, bu nom yordamida shu sohada joylashgan ma’lumotlarga murojaat qilish uchun ishlatiladi

~ Stek xotiralarning nomlangan sohasi bo’lib, bu nom yordamida shu sohada joylashgan ma’lumotlarga murojaat qilish uchun ishlatiladi

}
Tip .. uchun kerakdir

{= Kompyuter tomonidan o’zgaruvchi ustida qanday amallar bajarish va qancha xotira (stek kuchadi) ajratishni aniqlash

~ Kompilyator tomonidan amallar bajarish

~ Kompilyator tomonidan steklar tashkil etish

~ Kompilyator tomonidan kuchani yaratish

}
Ma’lumot turi … uchun kerak

{= O’zgaruvchi ustida qanday amallar bajarilishi mumkin va uning uchun stekda va uyumda qancha xotira birligi ajaatish lozimligi

~ Kompiliyatosr o’zgaruvchi ustida qanday amallar bajarilishi mumkinlini aniqlash uchun

~ Kompiliyatosr o’zgaruvchi uchun uyumda qancha xotira birligi ajaatish lozimligini bilish uchun

~ Kompiliyatosr o’zgaruvchi uchun stekda qancha xotira birligi ajaatish lozimligini bilish uchun

}
Nom (identifikator)… uchun ishlatiladi.

{= Dasturlovchi keyinchalik o’zgartiruvchiga murojaat qilishi

~ Dasturlovchi keyinchalik kuchaga murojaat qilishi

~ Dasturlovchi keyinchalik stekka murojaat qilishi

~ Dasturlovchi keyinchalik navbatga murojaat qilishi

}
Konstanta shunday kattalik u …

{= O’z qiymatimi o’zgartirmaydi

~ O’z tasvirlanishini o’zgartirmaydi

~ O’z ko’rinishini o’zgartirmaydi

~ O’z ishlatilishini o’zgartirmaydi

}
Har bir operator ... ega bo’lib…

{= prioritetga; kompilyator programma bajarilishini ketma-ketligini aniqlaydi

~ tartibga; kompilyator programma bajarilishini ketma-ketligini aniqlaydi

~ ketma-ketlikka; kompilyator programma bajarilishini ketma-ketligini aniqlaydi

~ qiymatga; kompilyator programma bajarilishini ketma-ketligini aniqlaydi

}
Matematik amallar … ustida bajaradi.

{= Butun va haqiquy tipga qarashli ma’lumotlar

~ Butun tipga qarashli ma’lumotlar

~ Faqat haqiqiy tipga qarashli ma’lumotlar

~ Faqat butun tipga qarashli ma’lumotlar

}
Mantiqiy amallar … ustida aniqlanadi

{= Mantiqiy va butun tipga qarashli ma`lumotlar

~ Faqat butun tipga qarashli ma`lumotlar

~ Faqat mantiqiy tipga qarashli ma`lumotlar

~ Faqat simvolli tipga qarashli ma`lumotlar

}
Bir tipga qarashli o`zgaruvchilarni boshqa tipga qarashli o`zgaruvchilarga taminlash uchun … bajariladi

{= Tiplarni o’zlashtirish

~ Tiplarni taqqoslash

~ Tiplarni qo`shish

~ Tiplarni ko`paytirish

}
Tizimga murojat qilish va qo`llash uchun yangi foydalanuvchilarni … ruyxatga kiritadi

{= adminstrator

~ tizim injeneri

~ foydalanuvchining o`zi

~ injener yordamchisi

}
Maxsus fayllar …

{= oddiy ma`lumotlarni saqlamaydi

~ ma`lumotlarni saqlaydi

~ fayl nomlarini saqlaydi

~ papkalarni saqlaydi

}
Maxsus fayllar tashqi fizik qurilmalarni … nomlariga akslantirish mexanezimini taminlaydi

{= fayllarni tizimning fayllari

~ pragrammaviy kamandalarni

~ maxsus fayllarning

~ operativ xotira va ma`lumotlarning

}

Kompyuter apparat ta’minoti asosiy elementlari:

{= Kiritish qurilamsi, ishlov berish qurilmasi, ma’lumotni saqlash qurilmasi, chiqarish qurlimasi

~ Kiritish qurilamsi, ma’lumotni saqlash qurilmasi

~ Ishlov berish qurilmasi, ma’lumotni saqlash qurilmasi

~ ishlov berish qurilmasi, chiqarish qurlimasi

}

Arifmetik-mantiqiy qurilma vazifasi.

{= matematik va mantiqiy amallarni bajarish

~ mantiqiy amallarni bajarish

~ mantiqiy amallarni tekshirish

~ jarayonlarni boshqarish amallarni bajarish

}

Arifmetik-mantiqiy qurilma vazifasi.

{= matematik va mantiqiy amallarni bajarish

~ mantiqiy amallarni bajarish

~ mantiqiy amallarni tekshirish

~ jarayonlarni boshqarish amallarni bajarish

}
Ma’lumot turi … uchun kerak

{= O’zgaruvchi ustida qanday amallar bajarish mumkinligi va uning uchun stekdan va uyumda qancha xotira ajratish kerakligini bilish

~ O’zgaruvchi uchun qancha xotira ajiratish kerakligini bilish

~ O’zgaruvchi ustida qanday amallar bajarish mumkinligini bilish

~ o’zgaruvchini vazifasini bilish

}
O’zgaruvchini nomlash … uchun zarur

{= Dasturchi unga murojaat qilish uchun

~ Dasturchi uyumga murojaat qilish uchun

~ Dasturchi stekga murojaat qilish uchun

~ Dasturchi o’zgarmasiga murojaat qilish uchun

}
Ikki tomonlama chiziqli ro’yxatning har bir elementi nechta maydondan tashkil topadi:

{= 1

~ 2

~ 3

~ 4

}
Ikki tomonlama chiziqli ro’yxat maydonida nima saqlanadi:

{= Ma’lumot keyingi va oldingi element ko’rsatgichi

~ Ikki tomonlama chiziqli ro’yxat

~ Bir tomonlama chiziqli ro’yxat

~ ma’lumot

}
Aylanma bir tomonlama ro’yxat, bir tomonlama ro’yxatdan nima bilan farq qiladi?

{= Aylanma ro’yxatning oxirgi elementida birinchi elementga ko’rsatgich mavjud

~ Aylanma ro’yxatning oxirgi elementi oldingi elementga murojaat qiladi

~ Aylanma ro’yxatning birinchi elementi oxirgi elementga murojaat qiladi

~ Aylanma ro’yxatning birinchi elementi diskriptorga murojaat qiladi

}
Kompyuter ishini dasturiy boshqarish … larni nazarda tutadi.

{= operatsion tizimi yordamida qurilmalarni bir tekisda ishlashini ta’minlash

~ foydalanuvchi ishtirokisiz kompyuter yordamida bir qancha amallarni bajarish

~ buyruqlarni bajarish uchun maxsus formulalarni ishlatilish

~ kompyuterda ma’lumotlarni ikkilik kodga o’tkazish

}