Programmalarni loyihalashtirish va ishlab chiqish bosqichlari

Programmistlarning eng muhim qoidasi –  

 

«О‘z programmalaringni boshqalar yozgan programmani qanday  

kо‘rinishda kо‘rishni istasang xuddi о‘shanday shakllantir!» 

 

 

Har  bir  tayyor  programm  mahsulot  uchun  yordam  (help)  va  matnli  fayl 

(readme.txt) kо‘rinishida hujjatlashtirilgan kuzatuv zarur. 

 

§8. HUJJATLASHTIRISH 

 

Har bir modul bо‘yicha quyidagi ma’lumotlar zarur: 

1.  Modul identifikatori

20

. Modulning nomeri va nomini, hamda uning mazmunini 

anglatuvchi kengaytirilgan nomini о‘z ichiga oladi. 

2.  Modulning 

asosiy 

funksiyalari

21

. 

Modulning 

umumiy 

funksional 

maqsadlarining qisqacha tavsifi va yaratilishi maqsadidan iborat. 

  Ushbu bо‘limda ostmodullarning ham funksional tavsifi kiritiladi. 

3. Modulning umumiy strukturasidagi о‘rni. 

  Bu yerda modulni chaqiradigan ostprogrammalar rо‘yxati beriladi. Ushbu bо‘lim 

kesishadigan ishoratlar lug‘ati tarkibiga kiradi. 

4. Modulni chaqirishga misol. 

  Parametrlar

22

  ketma-ketligi  va  ularning  soni  tushuntiriladi.  Parametrlar  tipi  va 

uzatish usuli kо‘rsatiladi.  

5.  Chaqiriladigan  ostprogrammalar  rо‘yxati.  Bu  bо‘lim  ham  kesishadigan 

ishoratlar lug‘ati tarkibiga kiradi. 

                                           

17

 Монолит – грекча  monolithos сызидан олинган былиб, маъноси бир бутун тошдир. 

18

 Аппарат – лотинча  apparatus сызидан олинган былиб, маъноси асбобдир. 

19

 Режим – французча  regime сызидан олинган былиб, маъноси иш шароитидир. 

20

 

Идентификатор –  лотинча   idetificare сузидан олинган, маъноси бир хилллик, айнан ыхшашликдир.

 

21

 

Функция – лотинча functio сызидан олинган, маьноси ижро этиш, бажариш.

 

22

 

Параметр- грекча parametron сызидан олинган, маьноси  ылчамо=дир.

 

---

6.  Kirish  parametrlari  va  boshlang‘ich  ma’lumotlar.  Bu  bо‘lim  modul  uchun 

tashqi bо‘lgan ma’lumotlar lug‘ati va almashinuv operatsiyalarida foydalaniladigan 

informatsiya lug‘atidan iboratdir. Bu yerda hamma ma’lumotlarning tiplari, hamda 

ular  qabul  qiladigan  qiymatlarining  chegaralari  kiritiladi.  Bundan  tashqari  har  bir 

parametr  kiritiladigan  yoki  chiqariladigan,  deb  tasnif  etiladi,  hamda  ushbu 

parametrlar bilan bog‘liq bо‘lgan kirish yoki chiqish shartlari kо‘rsatiladi. 

 7.  Ichki  informatsiya  lug‘ati.  Loyihalash  bosqichida  aniqlangan  hamma 

ma’lumotlar kiritiladi. Oraliq о‘zgaruvchilar, indekslar, kо‘rsatkichlar bu rо‘yxatda 

keltirilmaydi. 

 8. Asosiy algoritmlar tavsifi. Agar ma’lum algoritmlardan foydalanilgan bо‘lsa, 

ularning nomi va manbai aniq kо‘rsatiladi. Agar programmistlar tomonidan ishlab 

chiqilgan bо‘lsa, u psevdokod

23

 yoki blok-sxema kо‘rinishida beriladi. 

9. Ichki protseduralar tavsifi. 

  Bu  bо‘limda  hamma  ichki  protseduralarning  nomlari,  vazifalari  va  chaqirilishi 

ketma-ketligi  kо‘rsatiladi.  Global  malumotlardan  foydalanish  yо‘llari  ham  shu 

bо‘limda bо‘lishi lozim. 

10. Modulning malumotlar oqimi va modul strukturasining tavsifi; moduldagi 

boshqarishni  uzatishning  strukturaviy  sxemasi.  Modulni  ishlab  chiqish  jarayonida 

yaratilgan hamma sxemalar hujjatlar tarkibiga qо‘shilishi lozim. Ular ichida modul 

va  ostmodullar  uchun  tuzilgan  HIPO-sxemalar  (agar  ishlab  chiqishda  shu 

kо‘rinishdagi  sxemalar  qо‘llanilgan  bо‘lsa)  ma’lumotlar  oqimi  sxemalar, 

psevdokod, modulning   strukturaviy sxemalari, hamda yechim jadvallari

24

 bо‘ladi. 

11. Xatolarni qayta ishlash tavsifi. Ushbu bо‘limda, yuz berishi  mumkin bо‘lgan 

xatolar rо‘yxati, hamda ular yuz berganda amalga oshirish lozim bо‘lgan harakatlar 

kо‘rsatiladi. 

12.  Modulning  samarasi  haqidagi  ma’lumotlar.  Bu  yerda  modulni  tekshirish 

testlari va ular yordamida olinadigan natijalar keltiriladi. Modulning samaraliligi va 

murakkabligi  bо‘yicha  hamma  ma’lumotlar  hujjatlarning  ushbu  qismida  beriladi. 

Shu  bilan  birga  moduldan  foydalanish  rejimlariga  qо‘yiladigan  hamma 

cheklanishlar va talab etiladigan xotira hajmi kо‘rsatiladi.