Процессуал ҳужжатларни расмийлаштириш фанидан 2-мавзу: «Фукаролик ишлари буйича судларга такдим этиладиган даъво аризалари ва суд карорлари»

Суд буйруғи чиқариш тўғрисидаги ариза тушунчаси, суд буйруғи тартибида иш юритиш
Суд буйруғи чиқариш тўғрисидаги ариза шахс (ундирувчи)нинг пул маблағларини ундириш ҳақидаги ёки кўчар мол-мулкни низосиз талаблар бўйича қарздордан талаб қилиб олиш ҳақидаги мурожаатидир.
Буйруқ тартибида иш юритиш фуқароларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини суд орқали ҳимоя қилиш механизмининг самарадорлигини ошириш, низосиз мурожаатларни кўриб чиқишни соддалаштириш мақсадида жорий этилган фуқаролик ишларини кўриб чиқишнинг процессуал босқичи ҳисобланади.
Суд буйруғи ижро ҳужжати кучига эга бўлиб, ўзига хос қуйидаги белгилари билан суд ҳал қилув қарорларидан фарқланади:
– суд буйруғи иш мазмунан кўрилмасдан, мавжуд ёзма ҳужжатлар асосида чиқарилади;
– ундирувчи суд буйруғини чиқариш тўғрисидаги ариза билан бирга қарздорнинг ўз зиммасига олган мажбуриятини тасдиқловчи ҳужжатларни тақдим этиши шарт;
– суд буйруғи низосиз талаблар бўйича чиқарилиб, қонунда белгиланмаган асослар юзасидан чиқарилиши мумкин эмас;
– буйруқ тартибида иш юритиш жараёнида тарафлар сифатида ундирувчи ва қарздор эътироф этилади.
ФУҚАРОЛИК ПРОЦЕССУАЛ КОДЕКСИНИНГ ТЕГИШЛИ МОДДАСИГА КЎРА, СУД БУЙРУҒИ ҚУЙИДАГИ ҲОЛЛАРДА ЧИҚАРИЛАДИ:
1) агар талаб нотариал тасдиқланган битимга асосланган бўлса;
2) агар талаб ёзма битимга асосланган ва қарздор томонидан тан олинган бўлса, шу жумладан, агар коммунал хизматлар тўлови бўйича қарзни ундириш ҳақидаги талаб арз қилинган бўлса;
3) агар вояга етмаган болалар учун алиментлар ундириш ҳақидаги, оталикни белгилаш билан ёки учинчи шахсларни жалб этиш зарурати билан боғлиқ бўлмаган талаб арз қилинган бўлса;
4) агар ҳисобланган, лекин ходимга тўланмаган иш ҳақини ва унга тенглаштирилган тўловларни ундириш ҳақидаги талаб арз қилинган бўлса.
5) агар фуқаролардан солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар бўйича қарзларни ундириш ҳақидаги талаб арз қилинган бўлса.
ФУҚАРОЛИК ПРОЦЕССУАЛ КОДЕКСИНИНГ ТЕГИШЛИ МОДДАСИГА КЎРА СУД 3 БУЙРУҒИНИ ЧИҚАРИШ ТЎҒРИСИДАГИ АРИЗАДА ҚУЙИДАГИЛАР КЎРСАТИЛИШИ ЛОЗИМ:
1) ариза берилаётган суднинг номи;
2) ундирувчининг номи (фамилияси, исми ва отасининг исми) ҳамда унинг яшаш жойи (юридик шахснинг жойлашган ери ва реквизитлари);
3) қарздорнинг номи (фамилияси, исми ва отасининг исми) ҳамда унинг яшаш жойи (юридик шахснинг жойлашган ери ва реквизитлари);
4) ундирувчининг талаби ва талабга асос бўлган ҳолатлар;
5) арз қилинган талабни тасдиқловчи, илова этилаётган ҳужжатлар рўйхати кўрсатилиши лозим. Кўчар мол-мулк талаб қилинган тақдирда аризада ушбу мол-мулкнинг қиймати кўрсатилиши лозим.