Prizma, piramida, konus, slindr shar

PRIZMA, PIRAMIDA, KONUS, SLINDR SHAR
Reja:

1. 
   Prizma
   
2. 
   To’g’ri prizma
   
3. 
   Kesik piramida, muntazam piramida.
   
4. 
   Muntazam ko’pyoqlilar
   

Ko’pyoq Stereometriyadajismlar deb ataluvchifazodagifiguralaro’rganiladi.Geometrikjisminifazoningtabiiy jism blan band qilinganvatekislikbilanchegaralanganqismisifatidayaqqoltasavvurqilishkerak.

Sirtchekilmiqdordagiyassitekislikdaniborat jism ko’pyoqdeyiladi.Agarko’pyoqningo’ziuningsirtidagi har birko’pburchaktekisliginingbirtomonidayotsa, bundayko’pyoqqavariqko’pyoqdeyiladi. Qavarirko’pyoqningsirtibilanbundaytekislikningumumiyqismiyoqdeyiladi.Qavariqko’pyoqningyoqlariyassiqavariqko’pburchaklardaniborat. Ko’pyoqyoqlarningtomonlariuningqirralari, uchk=lariesako’pyoqninguchlarideyiladi.
Bu ta’rifnikubmisolidako’ribchiqamiz.Kubqavariqyoqdir.Uningsirtioltitakvadratdantashkiltopgan. ABCD,BEFC,…… .Bu kvardatlarkubningyoqlaridir.Bukvadratlarning AB, BC, BE,…. Tomonlarikubningqirralaribo’ladi. Kvadratlarning A,B,C,D,E,… uchlarikubninguchlaribo\ladi. Kubda 6 ta yoq 12 ta qirrqva 8 ta uch bor.
Ko’pyoqlarningbiryog’idayotmaganikkiuchinibirlashtiruvchito’g’richiziqko’pyoqningdiagonalideyiladi.
Hammaucho’lchovitengbo’lganto’g’riburchaklipqrallelepipedkubdeb ataladi. Demak, kubninghammayoqlarikvadratdaniborat.
PRIZMA

Turliyarimtekislikayotuvchiva parallel ko’chirishbilanustma-usttushuvchiikktayassiko’pburchakdanhamdabuko’burchaklarningmosnuqtalarinitutashtiruvchihammakesmalardaniboratko’pyoqprizmadeyiladi.

Ko’pburchaklarpirizmaningasoslarideyiladi, mosuchlaritutashtiruvchikesmalaresaprizmaning yon qirralarideyiladi. Parallel ko’chirish harakat bo’lganiuchunprizmaningasoslaritengbo’ladi. Parallel ko’chirishdatekislik parallel tekislikka (yokio’ziga)o’tganiuchunprizmadaasoslar parallel tekisliklardayotadi.
Parallel ko’chirishdanuqtalar parallel (yokiustma-usttushuvchi)t’g’richiziqlarbo’ylabaynibirxilmasofagasiljiganiuchunprizmada yon qirralari parallel vao’zaroteng.
Prizmaningsirtiasoslaridanva yon sirtidaniborat. Yon sirtiparallelogramlardaniborat. Bu parallelogramning har biridaikkitomoniasoslariningmostomonlarihisoblanadi, qolganikkitomoniesaqo’shni yon qirralaridir.
Prizmaasoslariningtekisliklariorasidagimasofaprizmaningbalandligideyiladi. Prizmaningbitayog’igategishlibo’lmaganikkiuchinitutashtiruvchikesmaprizmaningdiogonalideyiladi.
Agar prizmaningasosi n burchaklibo’lsa, u n burchakliprizmadeyiladi.