«применение современных информационно коммуникационных технологий в проведении реформ в новом узбекистане»

AXBOROT TEXNOLOGIYALARI YORDAMIDA O'QUVCHILARNING 
TA'LIMDAGI IJODIY MOTIVATSIYASINI OSHIRISH 
Rasulova Tursunoy Pazildjanovna, katta o’qituvchi, Yunusov Sanjar Soxib 
o’g’li, talaba, Andijon mashinasozlik instituti, Andijon, O’zbekiston 
 
Hozirgi axborot-texnologiyasi rivojlangan davrda ilmiy salohiyatni yuqori 
sifatda o’quvchi va talabaga yetkazish juda qulay usullardan foydalanish zarur. 
AKTning jadal rivojlanishi yangi imkoniyatlarni ochib berar ekan, davlat tomonidan 
keng ko‘lamli qo‘llab-quvvatlashni hamda respublikaning xalqaro AKT bozoridagi 
o‘rnini kuchaytirishni talab qiladi[1]. An'anaga ko'ra, shahs savodxonlikni 
boshlang'ich maktabda oladi, deb ishoniladi, bu yerda unga yozish, o'qish va sanash 
o'rgatiladi. Bu shubhasiz shunday. Ammo zamonaviy jamiyatga yangi harakat 
uslublari kerak, bu esa odamdan ko'nikma va ko'nikmalarning butun majmuasini 
rivojlantirishni talab qiladi - kerakli ma'lumotlarni topish, uni qayta ishlash, 
boshqalarga berish, yangi ob'ektlar va jarayonlarni modellashtirish, o'z harakatlarini 

---

«Yangi O‘zbekistonda islohotlarni amalga oshirishda zamonaviy axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalaridan foydalanish» mavzusida Xalqaro ilmiy-amaliy konferentsiya 
Andijon 
 
27-29 oktabr 2021 yil 
143 
rejalashtirish va qurish. O'qish, yozish va sanash ko'nikmalarini o'rgatish bilan bir 
qatorda bolalarga birinchi sinfdan boshlab raqamli texnologiyani o'qish va kundalik 
hayotda ishlash vositasi sifatida ishlatishni o'rgatish muhimdir. Farzandlarimiz 
yashaydigan raqamli muhit ta'lim va tarbiya usullarini qayta ko'rib chiqishga olib 
keldi. Bizning bugungi o'quvchilarimiz bu jamiyatga muvaffaqiyatli qo'shilishga 
tayyor bo'lishlari kerak va AKTni o'quv jarayoniga keng joriy etish bu muammoni 
hal qilishga yordam beradi, uning maqsadi va vazifalari[2]: 
1. Talabaning shaxsiyatini rivojlantirish, axborot jamiyatida mustaqil ishlab 
chiqarish faoliyatiga tayyorlash: 
• konstruktiv, algoritmik fikrlashni rivojlantirish, kompyuter bilan 
muloqotning o'ziga xos xususiyatlari tufayli; 
• ijodiy fikrlashni rivojlantirish; 
• axborot madaniyatini shakllantirish, axborotni qayta ishlash qobiliyati; 
2. Zamonaviy jamiyatni axborotlashtirish hisobiga ijtimoiy buyurtmani 
amalga oshirish: 
• tinglovchilarni axborot texnologiyalari yordamida mustaqil bilim faoliyatiga 
tayyorlash; 
3. O'quv jarayonining motivatsiyasi: 
• axborot texnologiyalari imkoniyatlarini amalga oshirish orqali o'quv 
jarayonining sifati va samaradorligini oshirish; 
• aqliy faollikni oshirish uchun stimullarni aniqlash va ulardan foydalanish. 
Interfaol doskadan foydalanganda oddiy dars samaraliroq bo'ladi, dars 
dinamikasi oshadi, video harakat qilish imkoniyati ochiladi, ma'lumotni zudlik bilan 
olish imkoniyati paydo bo'ladi. O'quv jarayoniga audio va video vositalarning 
kiritilishi menga nafaqat aniqlik tamoyilini amalga oshirish, balki o'qishga bo'lgan 
qiziqishni sezilarli darajada oshirish imkonini beradi. Axborot vositasi sifatida video 
bolalarning rivojlanishi va ta'lim olishida muhim rol o'ynaydi. Tabiat rasmlari, rang-
barang chizmalar, fotosuratlar, tarixiy voqealar, joylar, muzey zallari, san'at 
galereyalari tasvirlangan yorqin kadrlarning o'zgarishi bolalar tasavvuriga, 
orzulariga imkoniyat yaratadi, ko'rganlarini bo'lishish, o'z fikrlarini bildirish istagini 
uyg'otadi. Bularning barchasi birgalikda bolani bexosdan yangi bilim bilan boyitadi, 
ko'proq bilim olish, yangi bilim manbaalarini izlash istagini uyg'otadi.
Sinfda o'qishni tashkil qilishning eng samarali usullaridan biri multimediali 
taqdimotdir. 
Ingliz maqolida shunday deyilgan: "Men eshitdim va unutdim, ko'rdim va 
esladim". Olimlarning fikricha, odam eshitgan narsasining 20 foizini va ko'rganining 
30 foizini, bir vaqtning o'zida ko'rgan va eshitganining 50 foizidan ko'pini eslab 
qoladi. Shunday qilib, yorqin tasvirlar yordamida ma'lumotlarni idrok etish va eslab 
qolish jarayonini osonlashtirish har qanday zamonaviy taqdimotning asosi 
hisoblanadi. 
Multimediali taqdimotlar qisqa vaqt ichida tinglovchilarga ma'lumot 
yetkazishga yordam beradi. Multimediali taqdimotning o'ziga xosligi shundaki, uni 
barcha turdagi darslarda qo'llash mumkin. Taqdimot men uchun ajralmas 

---