Практикум по геодезии. М., Недра, 1983, 17-21 бетлар. Ишни бажариш учун қуйидагилар зарур

ТОПОГРАФИК КАРТАЛАРНИ ВАРАҚЛАРГА БЎЛИНИШИ ВА НОМЕНКЛАТУРАСИ

Т опографик карталарни варақларга бўлиш, ҳамда бу варақларни белгилаш, яъни уларга ном бериш системаси номенклатура дейилади. 1-шаклда колонна ва қаторларни белгиланиш схемаси кўрсатилган.

1-шакл. Колонна ва қаторларни белгиланиши.

Топографик карталарининг номенклатураси 1:1000000 масштабли карта номенклатурасига асосланган. 1:1000000 масштабли карта варағининг ўлчами меридиан бўйича 4° ва параллель бўйича 6° га тенг. Картанинг варақларига ном бериш учун экватордан қутбларга томон 4° дан параллель ўтказилиб - қатор, 180° ли меридиандан бошлаб 6° дан меридианлар ўтказилиб - колонналар ҳосил қилинади.
Қаторлар экватордан қутбларга томон лотин алвафитининг бош харфлари (А дан Z гача), колонналар эса 180° ли меридиандан бошлаб 1 дан 60 гача араб рақамлари билан белгиланади. Шунда 1:1000000 масштабли карта ҳар бир варағининг номенклатураси қаторни белгиловчи ҳарф ва колонна номерини кўрсатувчи рақамдан иборат бўлади. Масалан, Тошкент шахри жойлашган варақ (трапеция) нинг номенклатураси К-42 бўлади.

2-шакл

1:500 000 масштаби карта варағининг номенклатурасини келтириб чиқариш учун 1:1000000 масштабли карта варағини 4 тенг бўлакка бўламиз.

1:200 000 масштабли карта номенклатурасини келтириб чиқариш учун 36 тенг бўлакка бўлиб I дан XXXVI гача белгилаб оламиз.
1:300 000 масштабли карта варағининг номенклатурасини келтириб чиқариш учун 1:1000000 масштабли карта варағини 9 та тенг бўлакка бўламиз I дан IX гача белгилаб оламиз.
1:100 000 масштабли карта варағини номенклатурасини келтириб чиқариш учун, 1:1000000 масштабли карта варағини 144 тенг бўлакка бўламиз ва 1 дан 144 белгилаб оламиз.

3-шакл

1:100 000 масштабли топографик картанинг номенклатураси барча йирик маштабли топографик карталар ва планларнинг номенклатураси учун асос қилиб олинган.

4- шакл

1:50000 масштабли карта варағини номенклатурасини келтириб чиқариш учун 1:100000 масштабли карта варағини 4 та тенг бўлакка бўламиз; (А, Б, В, Г) - К-42-102-Б.

1:25000 масштабли карта варағини номенклатурасини келтириб чиқариш учун 1:50000 масштабли карта варағини 4 та тенг бўлакка бўламиз; (а, б, в, г) - К-42-102-Б-б.
1:10000 масштабли карта варағини номенклатурасини келтириб чиқариш учун 1:25000 масштабли карта варағини 4 та тенг бўлакка бўламиз (1, 2, 3, 4) - К-42-102-Б-б-3.

1-жадвал