Polivinilxlorid ishlab chiqarish texnologiyasi reja: polivinilxloridni suspenziyada ishlab chiqarish polivinilxloridni emulsiyada ishlab chiqarish

POLIVINILXLORIDNI EMULSIYADA ISHLAB CHIQARISH
Vinilxloridni emulsiyada (lateksda) polimerlash suv muqitida, suvda eruvchi initsiatorlar, emulgatorlar va boshqa qo`shimchalar ishtirokida o`tkaziladi.
Emulgator sifatida sirt-faol moddalar - turli xil sovunlar ishlatiladi (alifatik va aromatik karbon kislotalarning tuzlari, alifatik sulfokislotalarning natriyli va kaliyli tuzlari, alkilsulfonatlar).
Polimerlanish initsiatorlari sifatida suvda eruvchi peroksid va gidrooksidlar (ammoniy, kaliy, natriy persulfatlari, vodorod peroksidi), oksidlanish-qaytarilish sistemalari ishlatiladi.
Muhitni rostlagichlari sifatida bufer moddalar - fosfatlar, karbonatlar ishlatiladi.
Rasm 9. Polivinilxloridni emulsiyada ishlab chiarish jarayonining sxemasi:
1- emulgatorni eritish apparati; 2,5,12-filtrlar; 3-suv fazasi yiilish idishi; 4-polimerlanish œtkazish apparati; 6-lateksni gazsizlantiruvchi idish; 7-lateksni yiish idishi; 8-soda erituvchi-si; 9-soda eritmasini yiish idishi; 10-lateksni barqarorlash idishi; 11-vakuum nasos
Emulsiyada polimerlanish natijasida zarrachalari 0.1 dan 1 mkm kattalikka ega lateks hosil bo`ladi; lateksdan polimer mayda kukun ko`rinishida ajratib olinadi.
Emulsion polivinilxlorid olishning texnologiyasi (rasm 9) xom ashyoni tayyorlash (emulgator va initsiator eritmalarini tayyorlab olish), vinilxloridni polimerlash, lateksdan gazlarni chiqarib yuborish, lateksni neytrallash va barqarorlashtirish, polivinilxloridni lateksdan ajratib olish, polimerni quritish va qadoqlash kabi jarayonlardan tashkil topgan.

Vinilxlorid……………………………………………………….	100
Mineralsizlantirilgan suv……………………………………...	150-200
Initsiator…………………………………………………….	0.5-1.0
Emulgator………………………………………………………..	1.5-2.0
rN ni rostlovchi………………………………………………..	0.2-0.5

Emulsiyada polimerlashni namunaviy andozasi quyidagichadir (mass. qismlarda):
Emallangan 4chi reaktorga (kurakli aralashtirgich, isitish va sovutish qobiqi bilan jihozlangan vertikal tsilindr ko`rinishidagi) uzluksiz suyuq vinilxlorid, emulgator, initsiator va bufer moddasini suvdagi eritmasi tushirib turiladi. Reaktorni yuqori qismida katta kurakli aralashtirgich yordamida monomerni suvdagi emulsiyasi hosil qilinadi. Emulsiya pastga tushgani sari 40-60℃ da 92-95% monomer polimerlanadi. Polimerlanish bitta yoki bir-biri bilan ketma-ket biriktirilgan ikkita reaktorda amalga oshiriladi. Reaktsiyada ajralib chiqqan issiqlik qobiq orqali olib chiqiladi. Vinilxloridni suvga bo`lgan nisbati 1:1 dan 1:2 gacha bo`ladi.
Polimerlanish jarayoni emulsiyaning zichligi va avtoklavdagi reaktsiya muhitining harorati yordamida nazorat qilinadi. Polimerlanish to`g’ri amalga oshirilganda reaktordan chiqayotgan emulsiyaning zichligi 1120 kg/m3 ga teng bo`ladi.
Polivinilxloridning miqdori 42% gacha bo`lgan lateks 5chi filtr orqali 6chi gazsizlan-tirgichgà uzatiladi. Monomerni qoldiqini lateksdan vakuum qosil qilish orqali ajratiladi. Ajratilgan vinilxlorid gazgolderga jo`natiladi. Gazsizlantirgich (6) dan lateks 7chi yiquvchi idishga, u erdan nasos yordamida 10chi idishga soda eritmasi yordamida barqarorlashtirish uchun uzatiladi. Barqarorlashtirilgan lateks purkab quritiladigan quritgichga quritish uchun yo`naltiriladi. quruq polimer kukuni (0.35% namlik bilan) maxsus mashinalarda qadoqlanadi.
Lateksni o`zi qam tayyor maxsulot sifatida ishlatilishi mumkin. 40-50% polimer saqlagan polivinilxlorid latekslari matolarni, terini, qoqozni va boshqa materiallar yuzasi-ni pardozlash hamda ularni shimdirishda ishlatiladi.
Emulsiyada olingan polivinilxloridni asosiy kamchiligi uni xar xil modda qoldiqlari bilan ifloslanganligi hisoblanadi. SHuning natijasida emulsiyada olingan PVX ni kul hosil qilishi 0.3-0.5% bo`lib, bu kattalik suspenzion PVX ning kul hosil qilishidan (0.03-0.08%) ancha katta. Undan tashqari emulsion PVX 5% gacha namlik yutsa, suspenzion PVX faqat 0.5% namlik yutadi. Bu kamchiliklar emulsion polimerni ishlatish soxalarini ancha chegaralab qo`yadi.