258
2.
2017-2021 yillarda O
`zbekiston Respublikasining Xalqaro reyting va indekslardagi o’rnini
ashib borishi
Dunyo bo`yicha xar yili turli sohalar bo`yicha davlatlar reytingi muntazam yangilanib
borilmoqda. Ayniqsa qonun ustuvorligi bo`yicha O`zbekiston yildan-yilga ko`tarilib bormoqda.
Qonun ustuvorligi indeksi (The Rule of Law Index) 2010 yildan buyon The World Justice Project
halqaro noxukumat tashkiloti 8 ta nazorat ko`rsatkichi: hokimiyat institutlari vakolatlarini
cheklash, korruptsiyaning yo`qligi, tartib va xavfsizlik, asosiy huquqlar himoyasi, hokimiyat
institutlarining shaffofligi, qonunlarga rioya etish, fuqarolik va jinoyat sohasidagi odil sudlov
natijalari asosida baholanadi. Ushbu xalqaro reytingda O`zbekiston 2020 yil yakunlariga ko`ra,
mamlakatimiz 128 davlat orasida 92-o`rinni qayd etdi. Shuni ta’kidlash joizki, tartib va xavfsizlik
ko`rsatkichi bo`yicha yurtimiz eng yaxshi natijani qayd etib Kanada, BAA, Vengriya qatorida 9-
o`rinni band qilgan.
Baxt indeksi bo`yicha O`zbekiston 2019 yil 155 mamlakat orasida 47 o`rinni egalladi.
Shuningdek, siyosiy va diniy erkinliklar, hamda matbuot erkinligi va qonun ustivorligini
baholaydigan Freedom House tashkilotining oxirgi reytingida O`zbekiston "Erkin emas" tamg`ali
davlatlar qatoriga kiritilgan. Ammo O`zbekiston Jahon matbuot erkinligi indeksida 2019 yilga
qaraganda 5 pog`onaga ko`tarilgan. Bu reytingda 2017 yilda 169, 2018 yilda 165 va 2019 yilda
160-o`rinda qayd etilgan. So`z erkinligi bo`yicha xalqaro reytinglarda O`zbekiston mavqeini
yaxshilashga qaratilgan prezident qarori imzolangan bo`lishiga qaramay, xalqaro reytinglarda
O`zbekiston mavqei maqtangulik emas
3
.
“Chegarasiz reportyorlar” (Reporters without borders)
xalqaro nohukumat tashkiloti har yili Matbuot erkinligi indeksi bo`yicha jahon davlatlarining
reytingini e’lon qilib keladi. Reyting “mahalliy jurnalistlarning erkinlik darajasi”ga ko`ra, 180 ta
davlatni saralab chiqiladi. U turli davlatlardagi jurnalistlar, yuristlar va sotsiologlarning maxsus
so`rovnomaga bergan javoblari asosida tuziladi. So`rovnoma qonunchilik, o`zini o`zi tsenzura
qilish, medianing erkinligi, fikrlar xilma-xilligi, turli institut va idoralarning jurnalistlar bilan
ishlashga tayyorligi kabi jihatlarni qamrab oladi.
Mazkur reytingda O`zbekiston so`nggi yillarda
sezilarli darajada o`sishga erishdi. 2020 yilga kelib, «Chegarasiz reportyorlar» yurtimizda so`z
erkinligini ijobiy baholadi va eng yaxshi natija qayd etildi.
Mamlakat iqtisodiyotining barqarorligi, barcha sohalarda rivojlangan davlatlar bilan
raqobatlasha olishi o`z navbatida mehnat bozoridagi kadrlarga bog`liq. Mamlakat iqtisodiyotini
rivojlantiradigan kadrlar esa ta’lim muassasalarida o`qib-ulg`ayadi. Demak, sifatli ta’lim tizimi
sifatli kadrlarni, sifatli kadrlar esa rivojlangan, boy jamiyatni quradi. Shu nuqtai nazardan
mamlakatimiz o`z taraqqiyotining yangi davriga qadam qo`ygan bugungi kunda inson kapitaliga
sarmoya kiritish, ta’limni isloh qilish ustuvor vazifalardan biriga aylandi. Jumladan, so`nggi ikki
yil ichida o`qituvchilarning oylik maoshi 1,5 barobarga oshirildi. Jamiyatda o`qituvchilar nufuzini
oshirishga qaratilgan qator choralar ko`rildi. Mamlakatimizning barcha hududlarida Prezident
maktablari, ijod maktablari, ixtisoslashtirilgan maktablar tashkil etilib, mazkur ta’lim
muassasalariga eng malakali mutaxassislar jalb etildi. Shuningdek, mavjud maktablarning
moddiy-texnik bazasi mustahkamlanmoqda, barcha hududlarda zamonaviy maktablar barpo
etilmoqda.
Barcha sohadagi islohotlarni amalga oshirishdan avval, albatta, xalqaro tajribalarni
o`rganish, tahlil qilish va natijalarni kuzatib borish muhim ahamiyat kasb etadi. Mamlakatlarda
olib borilayotgan ta’lim siyosatining qay darajada samara berayotganligi xalqaro reytinglarda o`z
aksini topadi. ICILS, ICCS, TEDS, TIMSS, PIRLS, PISA, TALIS kabi xalqaro baholash dasturlari
orqali turli yo`nalishlar bo`yicha reytinglar aniqlanadi va e’lon qilinadi. Bu dasturlar orasida eng
nufuzlisi PISA baholash dasturi bo`lib, undagi ishtirokchi-davlatlar soni 85 tani tashkil etadi.
Prezident Sh.Mirziyoyev Farmoniga muvofiq mamlakatimizning 2030 yilga kelib PISA (The
Programme for International Student Assessment) xalqaro baholash dasturining reytingi bo`yicha
jahonning 30 ta ilg`or mamlakati qatoriga kirishga erishishi ustuvor vazifa etib belgilanganligi
Do'stlaringiz bilan baham: 
