Polisaxaridlar va turlari va tuzilishi Bajardi: 112-17 ood

Gidrolizlangan kraxmaldan glyukoza yoki maltoza hosil bo‘lmasdan avval bir qancha oraliq, mahsulotlar hosil bo‘ladi. Dekstrinlar ham polisaxaridlarga kiradi. Umumiy formulasi (S6N10O5)n

Gidrolizlangan kraxmaldan glyukoza yoki maltoza hosil bo‘lmasdan avval bir qancha oraliq, mahsulotlar hosil bo‘ladi. Dekstrinlar ham polisaxaridlarga kiradi. Umumiy formulasi (S6N10O5)n

Shilliq moddalar hamda tarjibida shu moddalar bo‘lgan dorivor o‘simliklar

• 
  O‘simlikda uchraydigan shilliq moddalar har xil birikmalar aralashmasidan tashkil topgan bo‘lib, ular tarkibida asosan polisaxaridlar - pentozanlar (90% gacha) va qisman geksozanlar uchraydi.
  
• 
  SHilliq moddalar hujayra ichi va xujayra po‘sti hamda oraliq birikmalarning shilliqlanishidan hosil bo‘ladi. Ayrim hujayra yoki to‘qimalar shilliqlanishi mumkin.
  

Shilliq moddalar odatda 2 guruxga bo‘linadi:

1. Normal shilliq moddalar. Bular o‘simlikning o‘sishi davrida shu o‘simlik hayoti uchun nihoyatda zarur birikmalar sifatida vujudga keladi.

2. Patologik shilliq moddalar. Tashqi ta’sirga reaksiya sifatida vujudga keladi.

Pektin moddalar

Pektin moddalar o‘simliklarning yuqori molekulali uglevodlari polisaxaridlari bo‘lib, ular asosan (83-90%) o‘zaro glyukozid tipida birlashgan D-galakturon kislota qoldiqlaridan, qisman galaktan, araban va boshqa moddalardan tashkil topgan.

Pektin moddalarga pekta kislota, pektaklar, pektinlar, pektinatlar va protopektinlar kiradi.
Pekta kislota - glikozid (-14) tipida birlashib, uzun zanjir xosil qilgan. D - galakturon kislota qoldiqlaridan iboratdir. Pekta kislota xamma pektin moddalarning asosiy qismidir.

Shakarsimon polisaxaridlar Oligosaxaridlar

SHakarsimon polisaxaridlar jumlasiga molekulasi oltitagacha monosaxarid qoldig‘idan tashkil topgan uglevodlar kiradi. SHakarsimon polisaxaridlarning ikkinchi nomi oligosaxaridlar.

Oligosaxaridlar bir qancha xossalarga ko‘ra oddiy uglevodlarga ancha yaqin turadi. Masalan: oligosaxaridlar suvda oson erib, chin molekulyar eritmalar xosil qiladi, ko‘p xollarda ular shirin ta’mga ega, yaxshi kristallanadi.

Gidrolizlanganda xosil bo‘ladigan monosaxaridlar molekulasining soniga qarab oligasaxaridlar disaxaridlarga, trisaxaridlarga, tetrasaxaridlarga, pentasaxaridlarga va geksasaxaridlarga bo‘linadi. Bulardan eng axamiyatlisi disaxaridlar yoki biozasaxaridlar.

Pentozalar - S5R10O5 tabiatda asosan birikma xolida polisaxarid pentozanlar (S5N8O4)n xamda o‘simlik va yog‘och elimi tarkibida bo‘ladi. Pentozanlar yog‘och, poxol va shu kabilar tarkibida anchagina miqdorda (10-15%) saqlanadi.

Pentozalar asosan pentozanlarni suyultirilgan mineral kislotalar ishtirokida gidroliz qilib olinadi.

(S5N8O4)n + nH2O  n C5H10O6

E’tiboringiz uchun rahmat!

http://hozir.org