Поль брэгг асаб кучи т арж им он: м ирафзал м ирфайзиев

Асаб кучи йиғиладиган «идишлар»ни
қандай бўшатамиз
Агар асабларни озиқлантирмасак, кислород, 
у й қ у б е р м а с а к , б у н и н г ў р н и г а з ў р и қ с а к , 
меъёрдан кўп ишласак, тинимсиз ҳаяжонлансак, 
ға заб л ан сак , х а в о ти р бўлсак, ҳ а са д қилсак, 
к ў р о л м а са к , х а с и с б ў л сак , ғам ч е к с а к ёки 
м уш аклари м и зни ҳаддан таш қ ар и чарчатсак, 
хуллас, а ъ з о л а р и м и з и ш л аб ч и қ а р а ё т г а н г а
н и с б а т а н а с а б к у ч и н и к ў п р о қ с а р ф л а с а к , 
оқибатда асаб кучи етишмовчилиги келиб чиқади. 
Лекин бундан ҳам қўрқинчлироқ бетоблик бор, 
у ҳам бўлса - ақлдан озиш.
А саб кучи к ам ай и б кетиш и, етиш м аслиги 
к ас ал и га д у ч о р б ў л га н л а р ги н а қ ан д ай оғир 
о қ и б а т л а р г а о л и б к е л и ш и н и б и л а д и л а р , 
ҳаётингизни қора булутлар қоплаб, айтиб бўлмас 
дараж ада ғам-ғусса, бахтсизлик олиб келишини 
яхши англайдилар.
9

---

Ҳолсиз асаб кучининг қўрқинчли
(хавотирли) сигналлари
Қачонки асаб кучи камайса, унинг борлиги 
ҳақида бехабар бўлиб, бир умр қўрқувда яшаш 
м ум ки н . Ф а қ а т тў л а т е к ш и р у в г и н а б у н и н г 
умумий душман, бизга яқинлигини очиб бериш и 
мумкин. Ш ундай текш и р у в бош лаганингизда 
х а р а к т е р и н г и з н и
ч у қ у р
ў р г а н и н г ! 
Бу 
ҳ о л си зл а н ган асаб к у ч и н ги з к ў р и ги бўлиб, 
саломатлик сари қўйган биринчи қадам ингиз 
бўлади. Қ у й и д а за и ф л а ш га н а са б к у ч и н и н г 
хавотирли сигналларини санаб ўтаман:
1. Лоқайдлик. Сиз ҳаёт зарбаларини ҳеч қандай 
қарш илик кўрсатмасдан қабул қиласизми? Асаб 
кучи заифлашганда ғайрат ва ш ижоат йўқолиб, 
ўрнини ялқовлик эгаллайди. Камбағаллик, ҳаёт 
д а р а ж а с и н и н г п а с а й и ш и г а к ў н и к а в е р а с и з , 
ҳ о л б у к и б у н га қ а р ш и л и к к ў р с а т и б , ен ги б
чи қ и ш и н ги з м ум кин эди. Т аш аббус, ғайрат, 
ш и ж о ат, ў з - ў з и н г и з н и и д о р а қ и л и ш к а б и
хусусиятлар етарли эмас.
2. Қатъиятсизлик, қарор қабул қила олмаслик. 
Ўз истак-хоҳиш ларингиз бош қалар томонидан 
сиз учун бажарилиш ига йўл қўя оласизми? Асаб 
кучи заифлашганлар бошқаларга осон бўйсунади. 
Бошқалар унинг ф икр-хаёлини шунчалик банд 
қиладики, у ҳақиқий роботга айланиб қолади.
3. И к к и л а н и ш . -С и з и ч - и ч и н г и з д а ў з 
қобилиятингиздан иккиланасизми? Кимдир сизга 
ёрдам б ер м о қч и бўлса, уни нг бу н и яти чин 
э к а н л и г и д а н
и к к и л а н а с и з . 
А с аб
к у ч и
з а и ф л а ш г а н л а р о м а д с и з л и к л а р и н и т у р л и
10

---

баҳоналар билан оқлашга одатланадилар. Соғлом 
ва омадли кишиларга ҳасад билан қарайсиз.
4. 
Х а в о т и р л а н и ш . 
С и з д а
с у р у н к а л и
х а в о т и р л а н и ш б о р м и ? Б у - а с а б к у ч и
заифлашганининг асосий хусусияти, хавотирдаги 
одам ер юзидаги энг ачинарли одам бўлиб, доимо 
қўрқувда яшайди. Хавотирланиш ҳаёт кучларини 
қ и р қ а д и , 
м у д д а т и д а н
о л д и н
қ а р и т а д и . 
Х а в о т и р л а н а д и ган о д ам н и н г гапи: "М енинг 
т а ш в и ш л а р и м
с и з д а
б ў л с а , 
с и з
ҳам
хавотирланардингиз".
Бу нотўғри. Ҳар бир инсоннинг ўзига яраш а 
ташвишлари бор, улар ҳам турли ҳаёт зарбаларига 
дуч келадилар, лекин асаб кучи бақувват кишилар 
бундай зарбаларни хотирж ам лик билан кутиб 
олади ва унинг ечимини топа олади.
Асаб кучи заифлаш ганлар муаммони ўзларича 
ҳал қилиш йўлини топа олмайдилар, ўзгалар 
ёрд ам и га м у ҳ то ж бўладилар. Х авотирлани ш
соғлигингизни емиради, эрта қаритади.
5. 
Ў та 
э ҳ т и ё т к о р л и к . 
С и з 
ғо я
ва 
р е ж а л а р и н ги зн и р ў ё б га ч и қ ар и ш учун вақт 
келиш ини кутмоқдасиз. Л екин бу кутиш доимий 
одатга айланиб қолмадими? Бажармоқчи бўлган 
и ш и н ги зн и н г к ам ч и л и ги га бир кўз таш лаш , 
м уам м они ҳал қилиш учун ф и к р н и ж ам лаш
ў р н и г а ю т қ а з и б қ ў й и ш ҳ а қ и д а х а в о т и р л а н и ш
Б у н д а й ў та э ҳ т и ё т к о р л и к , и ш о н ч с и з л и к
ошқозонда овқат ҳазм бўтшаслигига, ич қотишига, 
н о т ў ғ р и н а ф а с о л и ш га , б е з о в т а л а н и ш г а , 
х о ти р ж ам л и к ва ў зи га иш ончни йўқотиш га, 
кайфиятнинг бузилишига олиб келади.