Wi-Fi(Wireless Fidelity) — ingliz tildagi soʻzlar qisqartmasidan tashkil topgan boʻlib, „simsiz vafolik“ maʼnosini anglatadi.
Bulut texnologiyalari modellarini aytadigan bo’lsak ularning boshqa turdagi hisoblashlardan farqlarini keltirish o’rinli hisoblanadi.
1. Talab bo’yicha o’z-o’ziga xizmat ko’rsatish modeli. Bunda - foydalanuvchi server vaqtini, ma’lumotlar saqlash ombori xajmini, zarur bo’lganda avtomatik turda, xizmat ko’rsatayotgan provayder bilan o’zaro aloqada bo’lmagan holda, xisoblash kuchini mustaqil turda aniqlash va o’zgartirish mumkin.
2. Tarmoqdan keng holda foydalana olish modeli. Bunda - hisoblash kuchi imkoniyatlari yani tarmoqda standart mexanizimlar orqali katta masofada foydalana olish imkoniyatin beradi. Xar - hil turdagi (yupqa - qalin) mijoz platformasidan (terminal qurilmalar) keng qamrovda foydalanish mumkinchiligini beradi.
Resurslarni birlashtirish modeli.Konfiguratsiyalangan provayder hisoblash resurslarini yagona xovuzga birlashtirish orqali ko’p sonli foydalanuvchilar resurslardan birgalikda foydalanish imkoniyatiga ega bo’ladilar.
Resurslarni tezkor elastikligi modeli. Foydalanuvchilarning talabiga qarab bulut xizmatlari kengayishi, tez taqdim etilishi, qisqartirilishi mumkin.
O’lchangan servis modeli. Bulutli tizimlar servis turiga qarab abstrak-siyaning bazi bir darajalarida o’lchashni amalga oshirish orqali resurslardan foydalanishni optimallashtiradi va ular ustidan avtomatik nazorat qiladi.
Tarqatish modellari haqida aytadigan bo’lsak ular o’z navbatida 4 ta modeldan iborat va quyidagilardan iborat:
Xususiy bulut (Private cloud) – bu infratuzilma bulutli xisoblashni tadbiq etishda yagona tashkilot doirasida foydalaniladi;
Jamoaviy bulut (Community cloud) – bu infratuzilmada bulutli xisoblashdan faqatgina tashkilotning alohida bir jamoasi yoki bo’limi foydalanishi mumkin;
Ommaviy bulut (Public cloud)- bu infratuzilma bulutli xisoblash xizmatlaridan keng omma foydalanish imkoniyatiga ega;
Gibrid bulut (Hybrid cloud) – bu infratuzilma tarqatish modellarini barchasini o’z ichiga oladi yani xususiy, jamoaviy va ommaviy.
Servis modellari va asosiy yetkazib beruvchi provayderlari ham o’z navbatida uch toifaga bo’linadi.
Software as a Service (SaaS) – xizmat sifatida dasturiy ta’minot. Istemolchi ushbu modeldan provayder tomonidan bulutli infratuzilmasida ishga tushurilgan dasturdan foydalanadi. Interfeys (veb-brovzer) yoki dastur interfeysi orqali mijoz foydalana olishi mumkin istemolchi bulutli infratuzilma asosini boshqarish va nazorat qilish xuquqiga ega, shuningdek, tarmoqni, serverni, operatsion tizimni, ma’lumotlar bazasini xatto programmalar parameterlarini o’zgartirish imkoniyati berilmaydi.
Platform as a Service (PaaS) – xizmat sifatida platforma. Bulutli xisoblash istemolchiga dasturiy platformadan foydalanish uchun ruxsat berilgan model xisoblanadi, bunda quydagi imkoniyatlardan foydala olishi mumkin: operatsion sistema, ma’lumotlar bazasi, amaliy dasturiy ta’minot, ishlab chiqish vositalari va dasturiy ta’minot analizi.
IaaS – bu kompyuter va tarmoq infratuzilmasini istemolchilarga taqdim etish va virtualizatsiya sifatida xizmat ko’rsatish. Boshqa so’z bilan aytganda ma’lumotlar markazi yoki ma’lumotlarga ishlov berish markaz provayderi istemolchilarga servis sifatida virtual infratuzilma yaratadi. Virtualizatsiya vositalari ma’lumotlar markazi fizik infratuzilmasini virtuallashtirish imkoni beradi va shu yo’l bilan birinchi bulutli xizmat qatlami IaaS yuzaga keladi. Virtualizatsiya - bu jarayonni shunday tushuntirish mumkin yani, resurslarni virtualizatsiyalash texnologiyasi fizik uskunalar ustidan ish olib borish uchun mo’ljallangan.
Provayder gibrid bulut konfiguratsiyasni qurishni ta’minlashda buyurtmachining offisi bilan bulutli tarmoq platformasiga lokal tarmoqni birlashtiradi. Bundan tashqari, IaaS bulutli hisoblash xizmatlariga bulutli xosting xam kiradi. Bulutli xosting – bu xosting resurslarni dinamik ajratadi, resurslarni avtomatik mashtablashtiradi va yuqori barqarorlikni rad etadi. Bulutli xosting vitual xostinga, virtual serverdagi VPS/VDS xostinga va ajratilgan serverdagi fizik xostinga alternativ hisoblanadi.
Xosting – provayderlar, bulutli xostingni tashkilashtirishda, o’z serverlarini infrasutruktura sifatidagi platformaga CMS o’rnatilgan elastikga almashtiradilar. Funksional platform elastik bir urinishda undagi joylashgan CMS va optimalashtirilgan sahifani ham o’rnatadi.
Bulutli ma’lumotlar bazasining negizida SQL va NoSQL ma’lumotlar modeli xisoblanadi. IaaS xizmati AQSH da keng tadbiq etiladi.
