|
шоршып түсип
)
Демек, сиз бе оны жумыстан шығарған?
Зорлық ҳәм дӛҳмет ғой бул кӛрер кӛзге,
Иске қайтып алың, буйыраман сизге.
(
Дәрҳал жөгилик рольге кирип
)
Жоқ, әпиў етиңиз ... мениң тилегим:
Усы ашыўыңызды сизден тиледим.
Соны елестирип нетесиз енди,
Жас жигитлик қылып қызып кеткенди.
Жаманлық нийет жоқ ол жигитте ҳеш.
41
Критика, мен билсем зыян ис емес,
Ақыры, ол жайды дегиш кой алған,
«Әбдираман урлапты» деген сӛз жалған.
Б е г д и я р
(
таңланып
)
Сонша жаның ашыр Әбдираманға?
А р ы ў х а н
Гҥнасыз ҳеш жәбир бермең адамға.
Егер «мен» десеңиз, хәзирден баслап,
Сол жалған актти тез жыртып таслаң.
Солай етпесеңиз ҳәзир кетемен,
Басқан изиме де иңкар етемен.
Ҳадал болыў керек яр сҥйиў ушын ...
Б е г д и я р
Қатты кетпе, сулыў. Сҥйгенлигим шын.
Сен айтсаң жыртаман жҥрегимди де.
Мә, оқы актти, жырт ӛзиң ҳәм де,
Мейли, жҥрсин жасап бир масқарапаз.
А р ы ў х а н
(
актти жыртады
)
Енди хызмет қылмас сизге бул қағаз.
Айыплай алмассыз сиз енди оны.
Б е г д и я р
Мейли, жетер енди. Қойыңшы соны.
42
Сен араға тҥстиң, кеширдим ӛзим,
Тилесем, еле де қуртаман кӛзин.
А р ы ў х а н
Жоқ, қурта алмассаң енди оны сен,
Ҳәм ҳәзирден баслап гҥдер ҥз меннен!
Билдим кимлигиңди ...
Б е г д и я р
Солайма еле.
Бойға шапшыдың ғой сен келе-келе.
Тоқта асқынлама, мәккар сулыўым.
Мен саған жаяйын тисимниң уўын:
Басқаша сӛйлесемиз сиз бенен енди,
Олсыз танымассыз бәлки дәкеңди.
Сен, байдың сҥйгилиги ...
А р ы ў х а н
Жабыспа маған,
Байға барғаным жоқ ӛз аяғымнан.
Б е г д и я р
Вот, вот, усы сӛзге қарыйдарман мен;
Демек, жинаятлы бул ушын әкең;
Қырық туўар есабынан жыйған дҥньясын ..
Екиншиден, байдың қайын атасы ...
А р ы ў х а н
Әкем қызын байға бергени ырас.
43
Қалыңнан бир сыйыр кӛргени ырас.
Бул корлықлы жолдан мыңлаған қызлар,
Ӛтти ӛз басында болмай ықтыяр,
Бирақ, мениң әкем бир қарны қалқып,
Бир кҥн ҳәз кӛрген жоқ еркинше шалқып,
Байдан азап тартты қайтама жаны,
Байдың атасы емес, болды дийқаны.
Ал, сен ше? Қәнекей, айтып бер маған,
Неге қатнастың сен бай менен мудам?
Қайда сен мҥжиген сол қойдың басы,
Қайда байдың берген тақыр паласы?
Қайда ...
Б е г д и я р
Муздай тийер ҳәр айтқан сӛзиң,
Оҳо, ашылыпты ғой бул ғәплет кӛзиң,
Бирақ, қалай соны дәлиллерсең сен?
А р ы ў х а н
Маңлайдағы атӛшгирдиң изинен ...
(Бегдияр албырап маңлайын услайды).
Аҳа, шығып па еди еле есиңнен,
Неге маңлайыңды усладың бирден?
Қалай, ҳакыйқатлық душшы ма екен?
Ол тыртық ӛшпейди сыйпаған менен,
Ол мәңги қалады маңлайыңызда.
Енди жҥре алмассаң сен арамызда,
Ҳәй, сен қой терисин жамылған гәззап.
Б е г д и я р
44
Болды, хей саллақы, ӛш, аўзыңды жап!
А р ы ў х а н
Неге қалтырайды қолларың сонша?
Б е г д и я р
Билдим мен де сени, тикенли ғунша,
Жулып кетермен-аў тамырын менен.
(
Албырап, жалтаўлап.
)
Арыўхан, әпиў ет ... абайсызда мен ...
Онша шаплықпашы сен, қарындасым.
Мен жаўың емеспен, олла ырасым.
Елестире берме не болса соны.
Нәлет болғыр байдың ҥйинде қонып,
Мәс болғаным ырас ишкен соң арақ,
Саямды салмадым ол ийтке бирақ ...
Ол жамай жаўы ғой. Қуўдық арадан.
Ал мен – большевикпен, қызыл партизан.
Сабаңа тҥс қайтып, периштем, тыңла,
Ағаң ҥлкен басын ийер алдыңда,
Шын айтсам, «мақтадың» дейсен, сӛгесең:
Басқалар бир шуқыр, сен бир тӛбесең ...
А р ы ў х а н
Енди сол тӛбениң шығып басына,
Бир самаллап қалғың келген екен-дә.
Б е г д и я р
45
Жоқ, баўрында сол жасыл тӛбениң,
Ӛмир бойы қалғым келеди мениң ...
А р ы ў х а н
Ҳаял-қыз тӛбе еди бир гезде ғана,
Ким кӛринген шықты оның басына,
Бирақ та ендиги қызлардың бҥгин
Айтайын тӛбеден ӛзгешелигин:
Тӛбеге мине алар қәлеген адам,
Самаллар, гҥл терер оның баўрынан,
Ал, қызлар - азат қус, услатпас енди.
Ӛзи келип гҥлиңе қонбағаншелли.
Саған ең ақырғы буйрығым мениң:
«Ким басын усласа еки кемениң,
Суўға кетер» деген. Сен ғарры сағал,
Халыққа кимлигиңди айтпасаң дәрҳал,
Ертең ӛз териңди ӛз кӛзиң менен
Малақай базарында кӛре бергил сен.
Хош ҳәзирше енди, шириген тҥбир.
Және ушырасамыз иретинде бир ...
Б е г д и я р
(
жолын тосып
)
«Ҳаялдың, шашы узын, ақылы келте» деп,
Бабамыз дурыс айтқан. Қаншық, бийәдеп.
Саған кӛрсетермен ким екенимди.
Сӛндирип кетейин жақты кҥниңди.
А р ы ў х а н
Ол кҥн сен сыяқлы жарғанатларды
46
Кҥйдирип ӛлтиреди ...
Б е г д и я р
(
тисин қайрап
)
Ҳәссений, дарды
Безеп турар еди-аў бул сулыў денең ...
Жоқ, сендей нашардан пәнт жемеспен мен.
Мениң, де ең соңғы буйрығым саған:
Мына бҥлкилдеген ақ тамағыңнан
Бир аўыз сӛз шықса ертең далаға,
Кӛк кӛйлегиңдеги нағыслы жаға
Дардың жиби деп бил. Мына қолларым
Сол кҥни жумсайды билекте барын.
Ҳәй, сен азат қатын, жаўыз душпаным,
Мына маўзер сениң қай туўысқаның?
Ҥңирейген аўзына қарап ал дурыслап ...
А р ы ў х а н
Аҳ, сен, қанға жерик, алдамшы, гәззап ...
(
қорқып кетип, талып жығылады
).
Do'stlaringiz bilan baham: |
