Plastik massalar?

Polimerlarni asosiy xossalari.
1.2. Polimer materiallarining o‘zgacha xossalari
Polimerlar o‘ziga xos tuzilishga ega bo'lgani uchun ulaming
fizik-mexanik va kimyoviy xossalari o‘zgacha bo‘ladi. Ular yuqori
molekulyar massaga ega bo‘lganliklari uchun gaz holatga o‘ta
olishmaydi, qizdirilganda esa faqat kara qovushqoqlikka ega boigan
suyuqlikka aylanadilar, ayrimlari esa umuman suyuq holatga ham
o‘tmaydilar. Polimerlar strukturasida molekulyar massa ortishi bilan
erituvchilarda erimaydigan b o ia boshlaydilar.
Polimer materiallar ko‘pdispersli boiganligi uchun ularning
fizik-mexanik xossalarining ko‘rsatgichlari juda turli. Polimerlarning
mexanik xossalari, ya’ni tarangligi, mustahkamligi, qattiqligi,
egiluvchanligi ularning struktura tuzilishiga bog‘lik. Polimerlar uch
holatda boiishi mumkin: shishasimon holatda, yuqori elastiklik
holatda va qovushqoq oquvchan holatda.
Shishasimon holat qattiq, ammorf. Bunda asosiy molekulyar
zanjir tarkibiga kirgan atomlar o‘mida tebranma harakat qilish
imkoniyatiga ega boiadilar, makromolekulalar yoki butun zanjir
mutloq qo‘zg‘almas boiadi.
Yuqori elastik holatfaqat yuqori polimerlarga tegishli bo‘lib ular
maium tashqi kuchlar ta’sirida turli shakllami egallash imkoniyatiga
ega. Bunda zanjir tebranishi natijasida makromolekulaning egilishiga
imkoniyat tugiladi.
Qovushqoq oquvchan holat suyuq holat boiib u mutloq suyuq
holatdan yuqori qovushqoqligi bilan farq qiladi, bunda polimer
tarkibiga kirgan makromolekula harakat qilish imkoniyatiga ega.
Harorat o‘zgarishi bilan chiziqli yoki tarmoqli polimerlar bir fizik
holatdan ikkinchi fizik holatga o‘tishi mumkin