Pisa xalqaro tadqiqotida matematik savodxonlikni baholashga doir topshiriqlardan namuna

---

1 

 

PISA xalqaro tadqiqotida matematik savodxonlikni baholashga doir 

topshiriqlardan namuna 

 

Ta’lim sifatini baholashga yoʻnaltirilgan PISA xalqaro tadqiqotlar Oʻzbekiston 

ta’lim tizimi uchun ilk marta oʻtkazilayotganligi sababli ularni toʻgʻri, samarali va 

ob’ektiv  oʻtkazish  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Bu  borada  ta’lim  tizimi 

ishtirokchilarining  xabardorligi  alohida  o‘rin  tutadi.  Shunday  ekan,  umumta’lim 

muassasalari  jamoalarida  xalqaro  tadqiqotlar  haqidagi  tasavvurlarini  boyitish,  shu 

orqali  ta’lim  sifatini  oshirishga  hissa  qo‘shish  maqsadida  matematika  fanidan  

topshiriqlar  namunalari 

 

tayyorlandi.  Mazkur  topshiriqlar  PISA  dasturi  doirasida 

matematik  savodxonlikni  baholash  yo‘nalishida  e’lon  qilingan  ochiq  ma’lumotlar 

asosida yaratildi. 

PISA  topshiriqlarida  matematik  masala  emas,  matematik  masaladan  oldin 

keluvchi  bosqich  -  muammoli  vaziyatning  tavsifi  (kontekst)  dan  iborat.  Topshiriq 

kontekstida tasvirlangan muammoli vaziyatni mulohaza yuritish orqali o‘rganib, uni 

matematik tilga o‘girib ifodalash, ya’ni matematik masalaga keltirish kerak bo‘ladi. 

Shundan keyingina masalani matematikani qo‘llab yechishga kirishiladi.  

Shunday qilib, PISA topshirig‘i 

konteksti, 

bu - real hayotiy vaziyatning matnli 

tavsifidan  iboratdir.  Kontekst  qaysi  hayotiy  vaziyatni  ifodalashiga  qarab,  4  ta 

topshiriqlar turkumiga doir bo‘lishi mumkin: 



 

Shaxsiy; 



 

Kasbiy; 



 

Ijtimoiy; 



 

Ilmiy. 

Berilgan  topshiriqlar  matematika  fanining  quyidagi  toʻrtta  mazmun  sohalari 

(bo‘limlari) boʻyicha taqsimlangan: 



 

miqdorlar; 



 

o‘zgarishlar va munosabatlar; 



 

fazo va shakl; 



 

ma’lumotlar va noaniqliklar. 

Quyida  PISA  tadqiqotlari  doirasida  2000-yildan  boshlab  o‘quvchilar 

savodxonligini  baholash  bo‘yicha  o‘tkazilgan  tadqiqotlar  davomida  matematik 

savodxonlik, uni baholash bo‘yicha tuzilgan topshiriqdan namuna keltirilgan.  

O‘quvchilarning  matematik  savodxonligini  baholashga  doir  ushbu  topshiriq 

matematika  fanining  fazo  va  shaki  mazmun  sohasiga  tegishli.  Ushbu  masalani 

yeshishda  o‘quvchilar  fazoviy  shakllarni,  ko‘pyoqlarni  tasavvur  qila  olish    va 

ularning xossalarini bilish va qo‘llay olish malakasiga ega bo‘ladi. 

 

 

 

 

---

2