Pisa xalqaro tadqiqotida kreativ fikrlash

PISA xalqaro tadqiqotida kreativ fikrlash.


Kreativlik(lot,ing.’’create’’-ijodkor yaratuvchi)-individninig yangi goyalarini ishlab chiqish degan ma’nolarni bildirsada, jamiyatdagi barcha korxona tashkilotlarda kreativ fikrlashga ,innofatsiyon bilim va yaratuvchanlik qobilyatiga tobora extiyoj sezilmoqda.Bizga malumki ta’limninig bosh maqsadi oquvchilarni jamiyatda hech qanday to’siqlarga uchramay,muvaffaqiyat qozonish o’zining fikrini erkin bayon qilishi uchun sifatli ta’lim berishdan iborat.2021 –yilda PISA xalqaro dasturda kreativ fikrlashni baholash ilk marta amalga oshirilmoqda.Bu dasturdan asosiy maqsad faqat ijodkor o’quvchilarni ajrativ olish emas balki o’quvchilarni goyalarini tinglab ularni xayotda qollab quvvatlash, o’quvchilarda kreativ fikrlash qobilyatli oshirish,maktab faoliyati va ta’lim tizimini boshqa xususiyatlari bilan qanday bogliqligini tavsiflab beradi. Masalan bir xonada 30-ta o’quvchi bo’lsa ularninig fikri, goyasi 30-xil bo’ladi.Bir- biriga o’hshamagan xolda fikrlar bildirishadi.O’qituvchi bunday paytda tanqidiy fikrlash bilan adashtirib yubormasligimiz, aksincha fikrlari, qarashlari sustroq o’quvchilar bilan koproq ishlashimizni talab etadi.Sening goyangni qollab quvvatlayman yanada o’z ustingda koproq ishla o’rgan, koproq kitoblar o’qing- deb o’quvchining fikrlash qobilyatini o’sishiga imkon yaratib bersak shundagina jamiyatda erkin fikrlovchi oquvchilar ko’payadi.Insonda fikrlash qobilyati azaldan bizga ma’lum.Ibtidoyi jamoa tuzumida ibtidoyi odamlarning kreativ fikrlashi ularni hayotda yashashi uchun hizmat qilgan.Ikkita chaqmoq toshni bir –biriga urib olovni hosil qilib goshtini pishirib yegan.Bundan ko’rinib turibdiki goyalar, fikrlar doim vaqtga qarab o’zgarib borarkan.Bugungi kunda maktab va bogchalarda yozma ifodalash orqali tasavvurlarni kengroq boyitib borishimiz juda muhim.Masalan shashqol donachalari bunga misol.Bu donachalar yordamida o’quvchilar oltita tasavvurni ketma ketlik tartibida boglanadigan kreativ hikoya tuzishga harakat qiladilar.Bu oyinga 5-daqiqa vaqt beriladi 80-dan ortiq so’z yozish kerak boladi.bunda oquvchining goyalari kreativ fikrlash qobilyati sinab koriladi.

Ta’limda o’quvchilarni qanday kreativ fiklashga orgatishimiz mumkin?O’quvchida kreativlikni rivojlantirish uchun unda tushuncha bo’lish kerak.Tushuncha bo’lmasa unda fikr uygonmaydi.Masalan geografiyada tabiyat zonalari, davlat yoki viloyat haqida ‘’suv qilib ichib yuborgan ‘’ bolsangizda shu davlat yoki tabiyat mintaqasi qaerda joylashgani, qanday xususiyatlarga ega ekanini bilmasa barchasi bekor.Demak kreativ fikrlashda ‘’Tasavvur- bilimdan muhim’’ deganda Albert Eyinshteyn aynan mana shuni nazarda tutgan. Mamlakatimiz innofatsiyon taraqqiyot yolida shiddat bilan rivojlanib borayotgan bir paytda kelajagimiz poydevori bolgan yoshlarni fikri goyalari ularningi jodkorligi hamisha qo’llab-quvvatlanib rag’batlantirilib borish kerak.
Tuzuvchi:Beruniy tuman 35-son IDUM geografiya fani o’qituvchisi Sobirova Umida